Çerkeslerin Sivas-Uzunyayla`ya iskânları ve karşılaştıkları sorunlar (h.1277-1287/m.1860-1870)

Abstract

XIX. yüzyılda bütün dünyada olduğu gibi, Osmanlı Devleti'nde de büyük ve sancılı değişimler meydana gelmiştir. Siyasi ve iktisadi güç dengelerinin ortaya çıktığı bu yüzyılda demografik ve sosyal hareketler gelmiştir. Bu sosyal hareketlenmelerin ana sebebi Osmanlı Devleti'ne yapılan kitlesel göçlerdir. Böylece Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde başlayan nüfus hareketleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin şekillenmesinde de önemli rol oynamıştır.Bu çalışmada Çerkes göçmenlerinin Kafkasya'dan Osmanlı Devleti'ne, Uzunyayla yöresine, yaptıkları zorunlu göçleri ele alınmaktadır. Ayrıca Kafkas halklarından olan Çerkeslerin Uzunyayla'ya iskân olunmalarının yanında iskân öncesi ve sonrası karşılaştıkları sorunlar da değerlendirilmektedir. 1860 tarihinden itibaren Uzunyayla yöresine Osmanlı Hükümeti tarafından iskân olunan Çerkes göçmenleri, Uzunyayla yöresini hem şenlendirmişler he de yörenin Osmanlı idari birimi içerisinde yer almasını sağlamışlardır. Böylece Çerkesler Uzunyayla'da Sosyal ve kültürel hayatları, etnik ve dini yapıları ile birlikte Osmanlı Devleti içerisinde yeni yaşamlarına başlamışlardır. Çerkesler Uzunyayla'yı Kafkasya'ya benzetmek için her türlü çalışmayı da 1860 tarihi ile beraber başlatmışlardır.Çalışmanın temel tartışması, Çerkeslerin Anadolu'daki tarihlerini, sosyal ve kültürel yapılarını, Osmanlı Hükümeti ve Osmanlı yerli ahalisinin Çerkes göçmenlerine tavrını Uzunyayla yöresindeki Çerkesler örneğinde göstermektir. Bu amaçla Uzunyayla Çerkeslerinin iskânı ve yaşadıkları sorunlar paralelinde Çerkeslere ait orijinal ve gerçek verilerin ortaya konulmasına çalışılmıştır.Anahtar sözcükler: Osmanlı Devleti, Kafkasya, Çerkes, zorunlu göç, göçmen, Sivas-Uzunyayla, iskân, Aziziye, Çerkeslere yardım, Sosyal yaşam, sorun

In the XIX. century, as well as all over the world, big and painful changes occurred in the Ottoman Empire. Political and economic balance of power, demographic and social movements has emerged in this century. The main reason for this social movement was the mass immigration to the Ottoman Empire. Thus population movements which began in the last period of the Ottoman Empire, played an important role in shaping the Republic of Turkey.In this study, the Circassian immigrants and their forced migration from the Caucasus to the Ottoman Empire, Uzunyayla region, are discussed. In addition to this, beside settlement the Circassians people of the Caucasus who settled near Uzunyayla, we also evaluated the problems they encountered before and after the settlement. Since 1860 the Circassian immigrants inhabited in Uzunyayla region by the Ottoman government, owned Uzunyayla region and also established the Ottoman administrative unit there. Along with ethnic and religious structures, they have begun their new social and cultural lives of the Circassians in Uzunyayla, in the Ottoman Empire. Circassians started their efforts to simulate Uzunyayla to Caucasus with the date 1860 that they settled there.Fundamental discussion of this study is to enlighten the history of Circassians in Anatolia, their social and cultural structure, to show the general attitude of the Ottoman Government ond ottoman inhabitants towards Circassian immigrants in the province of Uzunyayla as an example. For this purpose, parallel to the problems experienced in the settlement by Uzunyayla Circassians, we tried to identify the original and actual data.Key words: the Ottoman Empire, the Caucasus, the Circassians, forced migration, migrant, Sivas-Uzunyayla, settlement, Aziziye, Circassians assistance, social life, the problem.