Turkish Iranian relations in the contex of being regional power after 2002

Abstract

Bu çalışma Türkiye ile İran arasında ki bölgesel güç olabilme mücadelesini kullanıkları dış politika enstrümanları ve aralarında ki işbirliğini belirlenen tarihler arasında analiz etmektedir. Özellikle 1990 lı ve 2000 li yıllar göz önünde bulundurularak bu çalışma hazırlanmıştır. Gerçekten de politik ideoloji iki ülke arasında ki ilişkileri belirleyen önemli bir faktör olmuştur. İdeolojik faktörler 1990 lı yıllar boyunca Türkiye ile İran arasındaki fikir ayrılıklarının sebebiydi. Fakat bu ideolojik farklılıklar iki ülke arasında çok ciddi problemlere sebep olmamıştır. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının ardından iki ülke arasında Kafkasya ve Orta Asyayı kapsayan bölgesel çekişme baş göstermiştir. Iran Şii kimliğini bölgede hegemonya kurabilmek adına kullanmaya çalışmış diğer taraftan Türkiye Türkoman ülkeleri ekonomik ve kültürel bir güç olabilmek için bir araya toplamaya çalışmıştır.2002 senesi Türkiye İran ilişkileri açısından bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Çünkü iki ülkede aralarındaki ekonomik ve kültürel bağları kuvvetlendirmek istiyordu. Kesinlikle bu dönem mükemmel olarak adlandırılmamalıdır. Türkiye ve İran her ne kadar güçlü bağlara sahip olsada, iki ülkede birbirine rakip konumdadır. Aslında Türkiye ile İran arasındaki ilişkiyi rakip işbirliği olarak adlandırılabilir. Ne olursa olsun Türkiye ve İran iki önemli rakip ülke fakat ikiside birbirleriyle güçlü işbirliğine sahip olmalıdır. Çünkü bölgesinde dengenin dengeleyicisi pozisyonunda olan bir ülke her ne kadar İran jeopolitik ve jeostratetik öneme bölgesinde sahip olsada. Deniz aşırı ülkeler istedikleri politikaları tercih edebilirler fakat Türkiye ve İran komşu ülkelerdir. Dolayısıyla birbirlerinin reaksiyonlarını tolere edebilmeli ve ortak politikalar bulabilmelidirler.

This study sought to clarify the struggle between Turkey-Iran to be a regional power on their land and their foreign policy instruments and corporations in the covered period, considering relatively smooth relations between Turkey and Iran in the 1990s and 2000s. Indeed, ideology has had a significant place in mutual relations between Iran and Turkey for a long time. Ideological factors formed the reasons for conflict between Turkey and Iran in the 1990s. However, ideological differences between the two countries did not lead any serious conflict. After the collapse of Soviet Union, there was regional competition that involved Caucasia and Middle Asia between two states. Iran was trying to use her Shi?ite identity to establish hegemony on the region; on the other hand, Turkey was trying to aggregate Turcoman states in order to become economic and cultural power.The year of 2002 could be defined as a landmark of Turkish-Iranian relations because both countries admired to improve economic and political ties with each other. Definitely, this devoted intent should not be evaluated as a perfect period. In spite of the fact that Turkey and Iran have been enthusiastic to have strong ties, they are rival countries. As a matter of fact, affairs between Turkey and Iran could be named ?rival corporations?. For a better or worse, Turkey and Iran are important competitors but they ought to have strong collaborations together because Turkey is a ?balancer of balance? state on her region while Iran has a significant geo-political and geo-strategically position on her land. Overseas states could make policy whatever they prefer, but Turkey and Iran have been neighbouring countries, they should tolerate each other?s reactions and find out common political interests.