İlahi Komedya ile Erdâvîrâfnâme`nin karşılaştırması

Abstract

Dîn ve ahiret hayatı, yüzyıllar boyunca insanların hayatını yönlendiren önemli konular olmuştur. İnsanlar başka bir âlemin varlığına inanarak yaşamlarını ve mâneviyatlarını yönlendirmişlerdir. Yazarların hayal güçlerini de zenginleştiren bu konu zaman zaman edebiyatın da konusu haline gelmiştir. Bu konuyu işleyen eserlerden İlahi Komedya ile Erdâvîrâfnâme adlı eser, bu çalışmada karşılaştırma yöntemiyle değerlendirilmiştir. Eserlerin konusu ?ahiret hayatına yolculuk? olarak özetlenebilir. Dolayısıyla eserlerde ahirette var olduğuna inanılan ?Cennet, Cehennem ve A`râf? konuları üzerinde durulmuş ve bu yerler hakkında bilgiler verilmiştir.Çalışmanın birinci bölümünde dîn konusuyla ilgili genel bilgiler verilmiştir.İkinci bölümde Cennet, Cehennem ve A`râf ile ilgili bilgiler, genel bir fikir yaratması için, İslâmî bakış açısından verilmiştir.Üçüncü ve dördüncü bölüm eserler hakkında genel bilgileri içermektedir.Beşinci bölümde eserlerde yer alan Cennet, Cehennem ve A`râf bölümleri ayrı ayrı karşılaştırılmış ve anlatılanlar arasındaki benzerlik ve farklılıklar değerlendirilmiştir.Altıncı bölüm eserlerin ait oldukları dînlerin kutsal kitapları ile eserlerin karşılaştırılmasını içermektedir.Yedinci bölümde eserler İslâm dîni ve mi`râc olayı açısından değerlendirilmiştir.Sekizinci bölümde sonuç bölümü bulunmaktadır.Buradan hareketle farklı kültür ve dîn sistemine ait olan eserler aracılığıyla, ?ahiret hayatı? inancının zaman içerisindeki değişmelerinin, farklılıklarının ve benzerliklerinin saptanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda yürütülen çalışmada, karşılaştırma yöntemi esas alınmıştır. Buna göre; Cennet, Cehennem ve A`râf ile ilgili eserlerde yer alan bilgiler, farklı dîn (Zerdüştlük, Hıristiyanlık) ve kültürlerde (doğu ve batı) çok fazla farklılıklar göstermez. Hemen her inanç sisteminde iyilerin Cennet'e, kötülerin ve dîni öğretileri yerine getirmeyenlerin Cehennem'e gideceğine inanılır. Eserlerde yer alan en belirgin farklılık ahiret hayatının yapısı konusudur. İlahi Komedya'da ahiret hayatının her bir bölümünün mimari yapısının ayrıntılı bir şeklide verilmiş olmasına rağmen Erdâvîrâfnâme'de sadece bu yerlere kimlerin gireceği, ödülleri ve cezaları üzerinde durulmuştur. Eserler ait oldukları kutsal kitaplar ile (İlahi Komedya İncil ile, Erdâvîrâfnâme Avesta ile) anlatılanların içeriği açısından paralellik göstermektedir. Ancak Cehennem ve burada verilen cezalarla ile Cennet ve burada verilen ödüller ile ilgili anlatılanlar eserlerde daha abartılı bir biçimde verilmiştir. Eserler İslâmî inanç sistemindeki Cennet, Cehennem ve A`râf'la ilgili bilgilerle de benzerlikler gösterir. Eserler İslâmî açıdan değerlendirilirken Kur'ân-ı Kerîm esas alınmıştır. Farklılıklar çoğunlukla dîn kökenli farklı inanış biçimlerinden kaynaklanır.Anahtar Sözcükler: İlahi Komedya, Erdâvîrâfnâme, Cennet, Cehennem, A`râf, İncil, Avesta, Kur'ân-ı Kerîm

Religion and the hereafter are important subjects which have given people direction in their lives for hundreds of years. People have directed their lives and established moral values through believing in the hereafter. This subject has often sparked the imagination of authors. Therefore, the belief of the next world is a common theme in classical literature. For this paper, the Divina Comedia and Erdâvîrâfnâme, which both start with the same subject, are appraised and compared. The subject of the books can be summarized as ?the journey to the life of next world?. In this thesis, the subjects of Paradise, Hell and Purgatorio are studied and information on these subjects is given.In the first part of this research paper, information about the subject of religion is given.In the second part, information on Paradise, Hell and Purgatorio is given from the point of İslamic belief to create general idea about these places.The Third and fourth part implicate general information about the books.In the fifth part, Paradise, Hell and Purgatorio, which are important concepts in both the books, are compared one by one and the differences and similarities are determined and discussed.In the sixth part; there is a comparison of the books and the holy books from which they were derived. In the seventh part, the books are appraised through the belief of İslâm and the subject of mi`râc.The eighth part is a conclusion of the study.The development and differences in the belief of ?the next world? is through the books that belong to the different sytstems of religion and culture. According to this study. the information in the books about Paradise, Hell and Purgatorio are not very different, although the books belong to different religions (Cristian and Zerdüştlük) and different cultures (west and east). In nearly all the systems of religion good persons go to Paradise and the person who is evil, and does not fulfill the orders of religion, goes to Hell after death. The clearest difference between the books is the architectural structure of the next world. In the Divina Comedia the architectural structure of the next world is given with detail, but the Erdâvîrâfnâme only talks about who enters these places, what their punishments are, and their rewards. There are some similarities between these books and holy books (Erdâvîrâfnâme-Avesta and Divina Comedia-Holy Bible). Hell, punishments, Paradise and the rewards are given with more exaggeration in the literary works. The Books show similarities in the beliefs of Paradise, Hell and Purgatorio in the İslamic religion. During the comparison of the books and the İslamic beliefs, Kur?ân-ı Kerîm is taken into consideration. Most of the differences are because of the differences between the style of the beliefs and religion.Key Words: Divina Comedia, Erdâvîrâfnâme, Paradise, Hell, Purgatorio, Bible, Avesta, Kur?ân-ı Kerîm.