1569 Lubnin Birliği öncesi Litvanya Büyük Dukalığı`nın Tatarlar ve Karaylar ile münasebetleri

Abstract

Bozkır atlı göçebeleri tarihleri boyunca hep bir kültür taşıyıcıları olmuşlardır. Bunu sadece yüksek hareketlilikleri sayesinde değil ayrıca hem kendi ürettikleri hem de etraftan etkileşerek aldıkları siyasal, kültürel, teknolojik öğe ve yapıları işleyip kullanarak bir değişim ve geliştirme süreci yaratmalarından da gelmektedir.Baltıklarda tarih devirlerine ve orta çağa komşularına nazaran son derece geç giren Litvanya tarih sahnesine çıkışıyla birlikte yeryüzünün gördüğü en büyük bozkır imparatorluklarından biri olan Moğollar ve Altın Ordu ile aynı coğrafyayı paylaşmak durumunda kaldı. Bu zorda kalmak bir anlamda da onun gelişmesinin önünü de açmış oldu. Bölgedeki diğer başat aktörler sırayla dönemin en büyük gücü olan Altın Orda tarafından hâkimiyet altına alınırken Litvanya sürece kendini iç dinamikleri ve bu iç dinamiklerinin getirdiği hareketlilik sayesinde yükseldi.Altın Orda ise kendi çöküşünü getiren hanedan içi çatışmaların yıkımında kendini şekillendirmesinin durması ile tarih sayfasından büyük balık olma durumundan daha geri rollere çekildi. Lakin bu aşamada dahi askeri açıdan Litvanya'ya Jalgiris muharebesinde olduğu gibi ilk bakışta fark edilmeyen bir dizi büyük tesir bıraktı.

Mounted steppe nomads are always be culture transporters through the history. They succeeded this not only thanks to their mobility but also processing the political, cultural, technological facts and structures as well as the ones they produced so they created a progress of change and development. Lithuania in Baltics entered the era of recorded history quite late compared to their neighbors. And as they emergence in era of history they had to share the same geographical area with greatest steppe empires of the history; Mongols and Golden Horde. This burden also cleared the way for them so while other major actors were dominated by Golden Horde which was mightiest of its era Lithuania rose thanks to its internal dynamics and its mobility. Golden Horde suffered from inter-dynasty strifes which caused a halt to reshaping itself so it diminished from being large fish to lesser roles. Even in this period Golden Horde gave great impacts in military matters like Battle of Žalgiris which may be unnoticeable at first sight.