Örgütsel vatandaşlık davranışlarının ve örgüt kültürünün tükenmişlik üzerine etkisi (Kız Meslek Liselerinde bir araştırma, İstanbul ili Avrupa yakası örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı örgütsel vatandaşlık davranışları ve örgüt kültürünün Kız Meslek Liselerinde görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisinin saptanmasıdır. Bu araştırmanın örneklemini bu ilçelerde bulunan 10 kız Meslek lisesinde görev yapan 285 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Masclach Tükenmişlik Ölçeği, Okul Kültürü Ölçeği ve Örgütsel Vatandaşlık Ölçeği. Elde edilen veriler SPSS 17.0 istatistik paket programı kullanılarak çözümlenmiştir. Veriler Tek Yönlü Varyans Analizi, Tukey Post Hoc analizi ve Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayıları hesaplanarak çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin Maslach Tükenmişlik ölçeğinden elde edilen skorlar ile görev kültürü, destek kültürü, başarı kültürü ve okul kültürü genel skorları arasında anlamlı bir ilişki gözlemlenmiştir. Okul kültürü alt boyutları öğretmenlerin duygusal tükenme seviyesi üzerinde etkisi olmadığı görülmüştür. Ayrıca, yardımseverlik ve centilmenlik alt boyut skorlarının farklı duygusal tükenme seviyesine sahip bireylerde anlamlı seviyede farklılaştığı görülmüştür. Araştırma sonucunda, mutlu olmayan, kendilerini tükenmiş hisseden ve özgüven seviyeleri düşük seviyede olan öğretmenlerin örgütlerine bağlılık göstermeleri, örgütlerinde vatandaşlık davranışlarını sıklıkla gösterebilmeleri mümkün olmadığı görülmüştür. Bu bulgular doğrultusunda gerek akademisyenlere gerekse uygulayıcılara gerekli öneriler sunulmuştur.

The aim of the present study is to investigate the effect of organizational citizenship and organizational culture behaviors on the burnout levels of the teachers working in Vocational Schools for Girls. For this aim, 285 teachers from 10 different vocational schools were selected as convenient and interviewed. During the interview, the participants were asked to answer to Machlach Burnout Inventory, School Culture Inventory and Organizational Citizenship Inventory. The Obtained data were analyzed by using SPSS 17.0 statistical package program. The analysis was performed by using One Way Analysis of Variance, Tukey Post Hoc Analysis and Pearson Moments Product Correlation Coefficient. According to the findings, the main headlines were as follows; it was found that there is a statistically significant correlation between Masclach Burnout Inventory scores and duty culture, support culture, achievement culture and school culture. Also, School culture subscale scores has been found no effect of emotional burnout of teachers. Additionally, hospitality and gentlemen ship scores was not found to be statistically different among teacher who have different levels of emotional burn out. Based on results, it was concluded that, teachers who are not happy, feeling burnout and lower level of self confidence, unlikely show commitment to their organizations, organizational citizenship behaviors. Based on those findings, necessary recommendations were given to academicians and professional in the area.