Ayanis Kalesi`nde IX No.lu alan`da ortaya çıkarılan çanak çömlek deposunun değerlendirilmesi

Abstract

`Ayanis Kalesi'nde IX No.lu Alan'da Ortaya Çıkarılan Çanak Çömlek Deposu'nun Değerlendirilmesi` başlıklı tez çalışmasının konusu Ayanis Kalesi'nde tapınak kompleksinin hemen doğusunda tespit edilen `Çanak Çömlek Deposu` dur.IX No.lu Alan olarak adlandırılan alandaki arkeolojik kazılarda, Payeli bir salon açığa çıkarılmış olup, bu salonun güney taraftaki zemin odasının tümüyle çanak çömlekle doldurulduğu tespit edilmiştir. Urartu arkeolojisinde çanak çömlek depolarının benzer örneklerine Karmir Blur ve Bastam gibi merkezlerde rastlansa da, Ayanis Kalesi'ndeki bu depo odası nitelikleri açısından hem sözü edilen yerleşimlerden hem de Ayanis sitadeli içinde yer alan diğer çanak çömlek depolarından ayrılmaktadır. Gerek Karmir Blur gerekse Ayanis'teki diğer depo odalarında dikkati çeken en belirgin özellik, çanak çömlek depolarının belli bir mal grubuna göre doldurulmuş olmalarıdır. Tez konumuzu oluşturan mekanda binlerce keramik parçası ele geçmiş olup bunların çeşitli mal gruplarından ve kap formlarından oluştuğu tespit edilmiştir.Urartu Çanak Çömleği üzerine yapılmış olan çalışmalar göz önüne alındığında, az sayıdaki istisnai yayın dışında, genellikle `Kırmızı Perdahlı Mallar` ın ağırlıklı olarak değerlendirildiği dikkati çeker. Buna karşın, tez konumuzu oluşturan çanak çömlek deposundan ele geçen keramiklerin yalnızca %1'lik kısmının söz konusu bu mal grubuna dahil olduğu anlaşılır. Dolayısıyla kapalı bir paket niteliğinde olan bu depo, Urartu çanak çömlek repertuvarının genelinin değerlendirilmesi adına büyük bir önem taşımaktadır.Tezin anlatımı sırasında öncelikle Ayanis Kalesi IX No.lu Alan'daki Çanak Çömlek Deposu'nun mimarisi, ardından bu mekanda ortaya çıkarılan buluntulara yer verilmiştir. Depo odasında ele geçen bu çanak çömlekler, mal grubu ve tipoloji ayrımı gözetilerek alt gruplara ayrılmış, paralelleri tespit edilmiş ve son olarak bu malların Urartu arkeolojisindeki yerine ve önemine değinilmiştir.

The theme of the so entitled thesis study, `The Evaluation of the Pottery Storage Room in the Area IX in Ayanis Fortress`, is the `Pottery Storage Room` just found in the east of the Temple Complex in Ayanis Fortress.During the archaeological excavations in the area called No IX, a pillared hall was unearthed, and it was detected that the basement room on the South side was filled with potteries. Even though similar samples of the pottery storage rooms of Urartu Archaeology were seem in centers like Karmir Blur and Bastam, the pottery storage room in Ayanis Kalesi is different with its distinguishing features not only from the mentioned settlements but also from other pottery storage rooms in the Ayanis citadel. The most significant characteristics of the other pottery storage rooms in the both the centers Karmir Blur and Ayanis is that the pottery storage rooms were filled with a specific group of wares. Thousands of pottery sherds have been found in the Pottery Storage and they are detected compose of multiple ware groups and forms.Apart from the few exceptional publications, research on Urartian pottery usually concentrates on `Red Burnished Ware`. However, only 1% of the pottery sherds from thesis subject belong to this ware group. Being a closed context, this storage room has a great significance for the complete evaluation of the Urartian pottery repertoire.The thesis starts with the introduction of the `Pottery Storage Room in Area IX` in Ayanis Fortress, its architecture. Then, I discuss the archaeological finds coming from this room. I group the pottery found in the storage room based on their ware groups and typologies, identify their parallels, and finally, discuss the place and importance of these wares in the Urartian archaeology.