2017-2018 tiyatro sezonunda İstanbul`da sahnelenen 3 özel tiyatro afişinin işlevinin yönetmen-tasarımcı-seyirci ilişkisi üzerinden incelenmesi ve bu doğrultuda 20 adet oyun afişinin tasarlanması

Abstract

Grafik Tasarım Bölümü yüksek lisans tezi kapsamında yapılan bu araştırma grafik sanatların en yaygın türü olan afiş tasarımının kültürel afişler kategorisinin bir kolu olan oyun afişleri üzerinedir. Günümüzde bir oyun afişinin iletişim aracı olarak işlevini koruyup koruyamadığını, afişin tiyatro seyircisi üzerinde bir etkisi olup olmadığını yönetmen-tasarımcı-seyirci ilişkisi üzerinden ölçmeyi hedeflemekte, bu bağlamda çıkan sonuçları grafik tasarım literatüründe tartışmaya açmaktadır. Araştırmanın amacı yaklaşık yedi yıldır araştırmacı tarafından gözlemlenen afiş-seyirci ilişkisindeki problemleri bir temele oturtarak bu araştırma sayesinde elde edilen bulgular üzerinden çözüm önerisi sunmaktır. Bunu yaparken `Bir tiyatro afişi günümüzde bir iletişim aracı olarak işlevini ne kadar yerine getirebilmektedir?`, `Oyun afişi-seyirci ilişkisi nasıldır?`, `Bir oyun yönetmeni oyun afişinden ve afiş tasarımcısından ne beklemektedir?`, `Afiş tasarımcısının oyun afişlerine yaklaşımı nasıldır?`, `Afiş tasarımcısı-yönetmen ilişkisi nasıldır?`, `Tasarımcı ve yönetmenin birbirlerinin beklentilerini karşılaması sonucu tasarlanan afiş, seyirci üzerinde işlevini ne kadar yerine getirir?` gibi sorular üzerine araştırmanın temelini oturtmuştur. Üç oyun seçilmiş ve bu sorular temelinde oyunların yönetmenlerine ve afiş tasarımcılarına yarı yapılandırılmış görüşme, seyircilerine ise anket formu uygulanmıştır. Sonuç olarak nitelikli afiş üretilmesinin önemi vurgulanmış ancak bunun öncesinde temel problemin tiyatro seyircisinin afiş ile kurduğu ilişkiyle ilgili olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda seyirci-afiş ilişkisinin gelişmesi ve bölümlerde vurgulanan ideal ilişki sürecine ulaşılması için birtakım öneriler getirilmiştir. Yapılan araştırma oyun afişlerinin konumunu, kullanıldığı yeni mecraları, bugünkü işlevini, seyirciyle olan ilişkisini ortaya koymuş, bundaki sonraki süreç için dikkate değer bir kaynak olmuştur. Bunlara ek olarak yüksek lisans tezinin proje ayağı kapsamında 15 adet basılı, 5 adet hareketli olmak üzere toplam 20 adet oyun afişi tasarlanmıştır. Bu afişler tasarlanırken çalışma boyunca vurgulanan nitelikler doğrultusunda ilerlenmiştir.

This research within the master thesis of graphic design department contains theatre play posters which have been the most common form of graphic arts and an element of cultural posters. It debates if the posters still maintain their function as a communication tool, to measure whether they still have any influence on audience through designer/director/spectator relationship and in this context, the result within graphic design literature. Its aim to suggest a solution through the indications obtained within the research for the engagement problems between the poster and the viewer that has been observed by the researcher for almost seven years. To achieve this, the foundation of the paper has been created with the questions such as; `How good a theatre poster functions as a communication tool nowadays?`, `How is the interaction between the poster and the spectator?`, `What are the expectations of the director from the poster designer and the poster design?`, `What is the designer's approach?`, `How is the relationship between the director and the designer?`, `How good a poster becomes a tool when it is met the expectations of the both the designer and the director?`. Three plays have been selected and based on these questions the directors and the designers were semi structured interviewed and the viewer were filled out a survey. As a result, the significance of designing qualified posters has been emphasised, however before that, the essential problem has revealed itself as the interaction between the poster and the audience. In this sense, to achive the advancement of spectator-poster relationship and the ideal process of interaction highlighted in the following chapters, several proposals have been made. The research presents the position and the usage of a poster in latest channels, its recent function and its relation with viewer, and becomes a notable source of process. Additionally, within the master thesis project 20 posters, 15 printed and 5 animated, have been designed in the line of qualifications that have been emphasized throughout the paper.