Kraiyofasiyal bölgedeki kemiksel asimetrilerin bilgisayarlı tomografi üzerinde saptanması ve yumuşak doku ile ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (KIBT) görüntüleri ile kraniyofasiyal bölgedeki sert ve yumuşak doku asimetrilerinin teşhis edilmesi ve birbirleri üzerine olan etkilerinin araştırılmasıdır.Yumuşak doku menton (Me') noktasının yüzün orta hattından gösterdiği deviasyon miktarına göre seçilen 49 asimetrik (Me'-OH ? 4 mm) (yaş ort. 19,9 ± 5,6 yıl) ve kontrol grubunu oluşturan 39 simetrik (Me'-OH < 4 mm) (yaş ort. 17,8 ± 5,5 yıl) yüzlü birey araştırmaya dahil edilmiştir. Elde edilen KIBT verileri, MIMICS® yazılım programına aktarılmıştır. Kraniyofasiyal kompleksin meatus akustikus eksternusun önünde yer alan anatomik yapılarının hem 2B, hem de 3B görüntüleri elde edilmiştir. Negatif kurgulama işlemi ile maksiller kompleks ve mandibula birbirlerinden ayrılmıştır. Sella ve nasion noktalarından geçen ve yer düzlemine dik olan hat midsajital düzlem olarak belirlenmiş, iki boyutlu kesme işlemi ile kraniyofasiyal yapı sağ ve sol kısımlara ayrılmıştır. Mental spina ve menton noktasından geçen hat ise mandibulanın mutlak orta hattı olarak belirlenmiş ve 3B kesme ile oluşturulan mutlak mandibular segmentlerin ölçümlerinde kullanılmıştır. Asimetrinin değerlendirilmesi için 38 doğrusal, 4 yüzey mesafe, 5 açısal, 10 hacimsel ve 10 yüzey alan ölçümü kullanılmıştır.Asimetri ve kontrol grubunda yumuşak ve sert doku menton ve üst-alt dişsel orta hatların daha çok sağa deviasyon gösterdiği, alt dişsel orta hattın ise mutlak mandibular orta hat ile uyumlu olduğu kaydedilmiştir. Asimetrik bireylerin yüzlerinin üst 1/3'üne yönelik ölçümlerde sağ ve sol taraf arasında bir farka rastlanmazken, dentoalveolar seviyede sağ-sol taraf ölçümleri arasında farklar izlenmiştir (p<0,001). Çene ucunun deviye olduğu tarafta, alt yüz ve ramus yüksekliği, korpus uzunluğu ve total mandibular uzunluk karşıt taraftan daha kısadır (p<0,001). Deviasyon tarafında mandibular ve sert doku hacim ve yüzey ölçümleri artarken (p<0,001), mutlak mandibular ölçümlerinin azaldığı (p<0,001) bulunmuştur. Korpus uzunluk farkları ramus uzunluk farklarına göre daha fazla olan asimetri grubunda, gonion lateralisin deviye tarafta daha lateralde ve ramus uzunluk farkları baskın olan grupta ise vertikal olarak daha yukarıda yer aldığı belirlenmiştir. Sağ-sol yumuşak doku hacim ölçümlerinin arasında anlamlı farklar bulunmuştur (p<0,01).Sonuç olarak, asimetri yüzün özellikle 1/3 alt bölgesinde tespit edilmiştir. Asimetrik bireylerde mandibulanın sağ ve sol yarıları arasında belirgin hacim farkı olduğu ve gonial bölgede morfolojik değişikliklerin meydana geldiği saptanmıştır. Simetrik kraniyofasiyal yapıya sahip minimal çene ucu deviasyonu gösteren bireylerde de, mandibulada hafif asimetriler mevcuttur. Yumuşak dokuların hacim ve yüzey alan ölçümlerinde belirlenen farklar asimetrinin sadece sert dokuyu kapsamadığını göstermiştir. Asimetrik olgularda yumuşak doku çene ucu, sert doku çene ucunu büyük oranda takip etmekle birlikte mandibulanın farklı seviyelerinde saptanan iskeletsel asimetri, yumuşak dokular tarafından kısmen kamufle edilebilmektedir.Anahtar Kelimeler: Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi, kraniyofasiyal asimetri, MIMICS® yazılım programı, hacim, yüzey alanı

The aim of this study is to determine facial hard and soft tissue asymmetries and the effects of the tissues on each other using cone beam computer tomography (CBCT).Forty nine asymmetric (soft tissue menton [Me?] deviation ? 4 mm) (mean age of study group: 19,9 ± 5,6 years) and 39 symmetric patients (Me? deviation<4 mm) (mean age of control group: 17,8 ± 5,5 years), selected regarding the distance of Me? to facial midline, were included in our study. The CBCT data were exported to MIMICS® software program. The 2D and 3D images of the craniofacial anatomic structures, located in front of external meatus acusticus, were constructed. Using the negative editing function, maxillary complex and mandible were separated from each other. The midsagittal plane was defined as the plane passing through sella and nasion, perpendicular to the horizontal plane. Two dimensional separation of the craniofacial structures into right and left parts were performed. Absolute mandibular midline, passing through the mental spine and menton, was used as a reference line for 3D separation. Thirty eight linear, 4 surface distance, 5 angular, 10 volumetric and 10 surface area measurements were used to evaluate facial asymmetry.Soft and hard tissue menton and upper and lower dental midlines showed more frequently right side laterality and the lower dental midline fit with the absolute mandibular midline in both groups. The upper 1/3 facial measurements demonstrated no differences between right and left side, whereas significant differences were observed at the dentoalveolar level (p<0,001). Lower face height, ramus height, mandibular effective length and corpus length of the deviated side were significantly shorter than that of the opposite side (p<0,001). At the deviation side, volumetric and surface area measurements of the mandible and hard tissue increased (p<0,001), whereas absolute mandibular measurements decreased (p<0,001). In the ramus originated asymmetry group, gonion lateralis was located laterally and in the corpus originated asymmetry group, was located superiorly at the deviated side. Right and left measurement differences in the soft tissue volume were also significant (p<0,01).In conclusion, asymmetry was more frequently identified in the lower third of the face. In asymmetric subjects, significant volumetric measurement differences were found between right and left mandibular segments. Morphological changes at the gonial region were observed. Symmetric subjects with minimum chin deviation showed also mild mandibular asymmetries. Differences in the soft tissue volumetric and surface area measurements pointed out that not only the hard tissue but also the soft tissue is affected from asymmetry. In asymmetric cases, the soft tissue followed the hard tissue to a large extent in chin region, however mandibular skeletal asymmetries seem to be compensated by the soft tissues at different levels.Key Words: Cone beam computer tomography, craniofacial asymmetry, MIMICS® software program, volume, surface area