Asemptomatik bireylerde sert stabilizasyon ve yumuşak apareylerin masseter ve anterior temporalis kasları üzerine etkisinin elektromiyografik yöntemle incelenmesi

Abstract

Temporomandibular Rahatsızlıklar (TMR), temporomandibular eklemi, çiğneme kaslarını, dişleri ve tüm çiğneme sistemi fonksiyonlarını etkileyen problemleri kapsayan komplike bir terimdir. Oklüzal apareylerden sert stabilizasyon apareyleri, TMR'nin tedavisiyle kontrolünde ve uyku bruksizminde yaygın olarak kullanılmakta olup kullanımları bilimsel veriler ile desteklenmektedir. Yumuşak apareylerde, etki ve etkinliklerine dair bilimsel kanıtlara ihtiyaç olmasına rağmen diş hekimliğinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, oklüzal aparey materyalinin sert ya da yumuşak nitelikte olmasının ve aparey vertikal boyutundaki değişimin masseter ve anterior temporalis kaslarının elektromiyografik aktiviteleri üzerine immediyat etkisini objektif değerlerle deneysel olarak saptamaktır. Araştırmamız 2010-2011 tarihleri arasında Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nde, araştırmaya dahil olma kriterlerine uygun 14'ü erkek ve 16'sı kadın toplam 30 denek üzerinde yapıldı. Sert stabilizasyon aparey grubundaki 15 deneğin ve yumuşak aparey grubundaki 15 deneğin her birine 3 mm ve 6 mm vertikal boyutta iki adet aparey yapıldı. Deneklerin ağız içi ve ağız dışı tüm tetkikleri tamamlandıktan sonra bilateral masseter ve anterior temporalis kaslarının EMG kaydı, 4 kanallı EMG cihazı, 4 mm Ag-AgCl elektrodlar ve 4 mm Ag-AgCl toprak elektrodu kullanılarak alındı. Her iki grup için EMG kayıtları, 10 sn fizyolojik istirahat pozisyonunda, interküspal pozisyonda 3 kere 5 sn max diş sıkma, 3 mm'lik ve 6 mm'lik aparey üzerinde 3 kere 5 sn max diş sıkma esnasında alındı ve tüm kayıtlar mikrovolt cinsinden entegre edildi. İnterküspal pozisyonda 3 kere 5 sn max diş sıkma esnasında kaydedilen entegre EMG potansiyellerinin ortalaması, sonraki data analizi için bir standart olarak kullanıldı. Sonuçlar, anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirildi. Bu araştırma sonucunda, interküspal pozisyonda max diş sıkma EMG ortalamasına göre S3 apareyi ile max diş sıkma esnasında EMG ortalamasında gözlemlenen düşüş, tüm kaslar için istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlıdır. İnterküspal pozisyonda max diş sıkma EMG ortalamasına göre S6 apareyi ile max diş sıkma esnasında EMG ortalamasında gözlemlenen düşüş ise, sağ ve sol anterior temporalis için istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı, sol masseter için anlamlı, sağ masseter için ise anlamlılığa yakındır. S6 apareyi S3 ile karşılaştırıldığında S6, tüm kasların EMG aktivitesinde S3'e göre daha fazla azalma sağlamıştır; ancak bu azalmada apareyler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir. İnterküspal pozisyonda max diş sıkma EMG ortalamasına göre Y3 apareyi ile max diş sıkma esnasında EMG ortalamasında gözlemlenen artış, sağ anterior temporalis kası için anlamlı, diğer kaslar için istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlıdır. İnterküspal pozisyonda max diş sıkma EMG ortalamasına göre Y6 apareyi ile max diş sıkma esnasında EMG ortalamasındaki artış ise, tüm kaslar için ileri düzeyde anlamlıdır. Y6 apareyi Y3 ile karşılaştırıldığında Y6, tüm kasların EMG aktivitesinde Y3'e göre daha fazla artışa neden olmuştur; ancak bu artışta apareyler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir.Sonuç olarak; sert stabilizasyon apareylerinin anterior temporalis ve masseter kaslarının EMG aktivisinde sağladığı azalma, diğer çalışmalarda olduğu gibi bu apareylerin TMR ve bruksizmde kullanımlarını desteklemektedir. Yumuşak apareylerin anterior temporalis ve masseter kaslarının EMG aktivisinde neden olduğu artış ise, yumuşak materyalden yapılan apareylerin müsküler aktiviteyi arttırarak çiğneme kası rahatsızlıklarına neden olabileceğini ya da var olan rahatsızlıkları şiddetlendirebileceğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Temporomandibular rahatsızlıklar, sert stabilizasyon apareyi, yumuşak aparey, elektromiyografi

Temporomandibular Disorders (TMD) which include problems relating to temporomandibular joint, masticator muscles, teeth and all masticatory system functions is a complex term. Hard stabilization appliances which are one kind of the occlusal appliances are widely used for treatment and control of TMD and sleep bruxism; their usage are also supported with scientific data. Despite the need of scientific evidences about effects and efficacies, soft appliances are also widely used at dentistry. The aim of this study is to determine the immediate effects experimentally, depending on occlusal appliance?s material (hard or soft) and vertical dimension change, over masseter and anterior temporalis muscles? electromyographic activities. Our research has been performed at Yeditepe University Faculty of Dentistry between 2010-2011, with 14 men, 16 women, a total of 30 subjects which are appropriate for research criteria. These 30 subjects have been divided into two groups of 15 subjects, according to the type of the appliance?s material they are going to use, whether it is hard or soft. For the each subject in both groups, two appliances have been prepared with 3 mm and 6 mm vertical dimension. After subjects? all intraoral and extraoral examinations with their appliances had been accomplished, EMG recordings of bilateral masseter and anterior temporalis muscles were taken with 4 channel EMG device, using 4 mm Ag-AgCl electrodes and 4 mm Ag-AgCl ground electrode. EMG recordings for both groups were taken during physiological resting for 10 seconds, 3 times for 5 seconds max clenching at intercuspal position, 3 times for 5 seconds max clenching on both 3 mm and 6 mm appliance and all recordings were integrated in microvolt. Average of integrated EMG potentials during 3 times for 5 seconds max clenching at intercuspal position were used as a standard for following data analysis. Results were evaluated at the level of significance p<0,05. As a result of this study, the decrement in average EMG during max clenching with S3 appliance according to the average EMG of max clenching at intercuspal position was statistically highly significant for all muscles. The decrement in average EMG during max clenching with S6 appliance according to the average EMG of max clenching at intercuspal position was statistically highly significant for right and left anterior temporalis, was significant for left masseter, was close to significance for right masseter. When S6 appliance was compared with S3, although S6 had caused more decrease in EMG activities of all muscles than S3; the decrease between the appliances was not statistically significant. The observed increase in average EMG during max clenching with Y3 appliance was significant for right anterior temporalis muscle, was statistically highly significant for other muscles. The observed increase in average EMG during max clenching with Y6 appliance was statistically highly significant for all muscles. When Y6 appliance was compared with Y3, Y6 provided more reduction in EMG activities of all muscles than Y3; but statistically significant increase hadn?t been observed between appliances.Consequently; decrease in EMG activity of anterior temporalis and masseter muscles provided with hard stabilization appliances, as in other studies, is supported the use of these appliances in TMD and bruxism. Increase in EMG activity of anterior temporalis and masseter muscles caused by soft appliances have been forged that appliances in a soft material can cause to masticatory muscle disorders by increasing muscular activity or aggravate current disorders.Key Words: Temporomandibular disorders, hard stabilization appliance, soft appliance, electromyography