Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan preterm bebeklerin annelerinin bebeklerine bağlanmasını etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

Giriş: Yenidoğan döneminde bir bebeğin anne ile etkileşim sürecinin engellenmesi, bebeğin anneden erken ayrılması ve bebeğin güvenliği için annenin korku duyması, anne ile bebek arasında doyum sağlayıcı ilişkinin gelişmesine engel olmaktadır. Anne-bebek bağlanma sürecini olumsuz etkilemektedir. Anne bebek arasında yaşamın ilk yılında güvenli bağlanma sağlanamaz ise bebekler ileriki yaşlarında emosyonel, sosyal, fiziksel problemler ve dil gelişimi problemleri yaşayabilmekte ayrıca diğer kişilerle sağlıklı ilişkiler kurmakta, stres altında normal tepkiler vermekte ve kendileri de çocuklarıyla sağlıklı bağ oluşturmakta güçlükler yaşayabilmektedirler.Amaç: Bu çalışma erken doğum sebebiyle yaşamının ilk haftalarını yenidoğan yoğun bakım ünitesinde (YYBÜ) geçirmek zorunda kalan preterm bebeklerin ve annelerinin sosyodemografik ve tanıtıcı özelliklerinin, annelerin gebelik sürecinin ve preterm bebeğin yenidoğan yoğun bakım ünitesinde bakım sürecinin anne bebek bağlanması üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini İstanbul'da bir vakıf üniversitesi hastanesinin YYBÜ' de Ocak-Eylül 2016 tarihleri arasında preterm bebeği yatan 60 anne oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, `Yenidoğan Bebeği Tanıtıcı Bilgi Formu`, `Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Bebeği Yatan Annenin Gebelik Sürecine ve Preterm Bebeğin Bakım Sürecine İlişkin Tanıtıcı Bilgi Formu` ve `Doğum Sonrası Bağlanma Ölçeği` ile toplanmıştır. Veriler; SPSS 20.0 programında tanımlayıcı istatistiksel analizler, (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değer) bağımsız örneklem t testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis Varyans Analizi kullanılarak %95'lik güven aralığında ve p<0.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.Bulgular: Araştırma sonucunda; annelerin %56,7'sinin 29-35 yaş aralığında, büyük çoğunluğunun (%70) eğitiminin lisans veya lisansüstü düzeyde ve çalışan anneler (%65) olduğu, preterm bebeklerin ise %53,3'ünün 32-35. haftalar arasında doğan, %55'inin 1501-2500 gr ağırlığında ve %56,7'sinin spontan solunumlarını gerçekleştirebilen bebekler olduğu bulunmuştur. Preterm bebeklerin doğum haftası, annenin abortus/kürtaj öyküsü, gebelik sayısı, preterm bebeğiyle her bir görüşmede geçirdiği süre, preterm bebeğini ilk gördüğü anda hissettiği duygu, preterm bebeğini kucağına alma sıklığı, preterm bebeğini kucağına aldığında hissettiği duygu ve preterm bebeğini besleme durumuna göre annelerin doğum sonrası bağlanma ölçeği alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur (p<0,05).Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmanın sonucunda annelerin preterm bebeklerine bağlanmasını sosyodemografik özelliklerinin etkilemediği, preterm bebeğin doğum haftasının, annenin abortus/kürtaj öyküsünün, annenin gebelik sayısının, annenin preterm bebeğiyle her bir görüşmede geçirdiği sürenin, annenin preterm bebeğini ilk gördüğü anda hissettiği duygunun, annenin preterm bebeğini kucağa alma sıklığının ve kucağına aldığında hissettiği duygunun ve annenin preterm bebeğini besleme durumunun anne bebek bağlanmasını etkilediği bulunmuştur. Hemşirelerin bağlanma konusunda bilgilerinin arttırılarak risk altındaki annelerin prenatal dönemden itibaren belirlenmesi, hemşirelerin doğum sonrası dönemde anne bebek bağlanmasını destekleyici tutum sergileyerek annenin bebeğinin bakımına katılmasının sağlanması ve bu çalışmanın preterm bebek ve annelerini kapsayacak şekilde farklı gruplar üzerinde tekrarlanması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Preterm bebek, bağlanma, anne-bebek bağlanması, hemşirelik

Introduction: Preventing mother-infant attachment during the newborn period, early separation of the baby from the mother and fear of the mother for the safety of the baby prevents the development of a satisfying relationship between the mother and the baby and affects the mother-infant attachment process negatively. When the attachment is not healthy between mother and infant in the first year, the babies can experience emotional, social, physical problems and language development problems in their later ages and also establish healthy relationships with other people, give normal reactions under stress and have difficulty in establishing healthy bonds with their children themselves.Aim: The study was conducted to determine the effects of socio-demographic and descriptive characteristics of preterm infants who spend their first weeks of life in the neonatal intensive care unit (NICU) due to premature delivery and preterm infants' mothers, gestation period of mothers and care process of preterm infants in NİCU on mother-infant attachment.Materials and methods: The sample of the study consists of 60 mothers of preterm infants who were hospitalised between January-September 2016 in neonatal intensive care unit (NICU) of a foundation hospital in Istanbul . The data of the study were collected with the `Description Form for the Preterm Baby`, `Description Form for the Gestation Period of Mothers and Care Process of Preterm Infants in the Neonatal Intensive Care Unit.` and `Postpartum Bonding Questionnaire`. Data were evaluated in SPSS 20.0 program, determining statistical analyses (number, percent, average, standart deviation, minimum-maximum value), Independent sample t test, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis Variance Analysis and with %95 trust interval, p<0.05 meaning level.Results: As a result of the research; 56.7% of the mothers were in the age range of 29-35 years and the majority (70%) of the mothers were at the undergraduate or graduate level and the working mothers (65%). 53.3% of preterm infants were found to be born between 32-35 weeks, 55% were weighing 1501-2500 gr, and 56.7% were able to achieve spontaneous respiration. The relation between maternal attachment and the following was detected; birth weeks of preterm infants, maternal abortus/abortion history, maternal pregnancy rate, the duration of the interview with preterm baby, the feeling when the preterm baby is first seen by mothers, frequency of hug, the feeling that the mother takes her preterm baby, the state of feeding of preterm baby by mother.Conclusion and recommendations: As a result of this research, sociodemografic characteristics of mother and preterm infants don't affect attachment but, birth weeks of preterm infants, maternal abortus/abortion history, maternal pregnancy rate, the duration of the interview with preterm baby, the feeling when the preterm baby is first seen by mothers, frequency of hug, the feeling that the mother takes her preterm baby, the state of feeding of preterm baby by mother affect mother-infant attachment. Identification of risky mothers starting from the prenatal period, increasing the knowledge about attachment for nurses, nurses encouraged to join the mother for care of preterm infant in the postpartum period, and repetition of this study on different groups including preterm infants and mothers.Key words: preterm infants, attachment, mother-infant attachment, nursing