Kronik obstrüktif akciğer hastalığında (KOAH) psikososyal uyumu etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

Giriş: KOAH nefes darlığı ile başlayan, alevlenmelerle seyreden, ilerleyici veyaşamı tehdit eden ağır bir akciğer hastalığı, bronşlarda hava yolu tıkanması ileilişkili kronik öksürük, solunum güçlüğü ve balgam çıkarma ile karakterize önemlimortalite ve morbidite oranına sahip bir halk sağlığı sorunudur. KOAH sadecefiziksel değil aynı zamanda biyolojik, ruhsal, sosyal, ailesel ve çevresel etkileri olankronik bir tablodur. Bu nedenle KOAH'lı bireyler günlük yaşam aktivitelerini yerinegetirmekte güçlük yaşamasının yanında birçok psikososyal sorunları dayaşamaktadır.Amaç: Bu çalışmada KOAH'lı bireylerin psikososyal uyumlarını etkileyenfaktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin psikososyal uyumun alt boyutları olan;sağlık bakımına uyum, mesleki çevre, aile çevresi, seksüel ilişki, geniş aile ilişkileri,sosyal çevre ve psikolojik baskı üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Çalışma, Sürreyapaşa Göğüs Hastalıkları ve GöğüsCerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, KOAH kliniğinde Ağustos-Ekim 2017tarihleri arasında 230 hastanın katılımı ile yürütülmüştür. Veriler, KOAHDeğerlendirme Anketi (CAT), Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeği(PAIS-SR) ve literatür doğrultusunda hazırlanan hastaları ve hastalıkla ilgili tanıtıcıözellikleri içeren görüşme formu kullanılarak toplanmıştır, verilerindeğerlendirmesinde SPSS 21.0 paket program kullanılmıştır. Tanımlayıcıistatistikler; (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) tek yönlü varyans analizi(anova), Kolmogorov-Smirnov testi, Bağımsız Örnekler T-Testi, Post-Hoc Tukeytesti, Ki-Kare Bağımsızlık Testi kullanılarak %95 güven aralığında, anlamlılıkdüzeyi için α değeri 0,05 olarak alınmış olup p<0,05 seviyesi anlamlı farklılığıngöstergesi olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın etik kurul onayı alınmıştır.Bulgular: Yaş ortalaması 66±10 olup %76,5'i erkek, %77'si (n=177) evli,%52,2'i (n=120) ilkokul mezunu, %64,3'ü (n=148) gelir düzeyinin yetersiz olduğunu,%51,3'ü (n=118) KOAH nedeniyle sigarayı bıraktığını, %67,8'i (n=156) sosyalaktivitelere katılmadığını belirten hastaların %88,3'ü (n=203) psikososyaluyumlarının kötü olduğu ve uyumlarının en kötü olduğu psikososyal alanlar isesağlık bakımına uyum ve mesleki çevreye uyumdur, uyumlarının en iyi olduğu alanise geniş aile ilişkileri olduğu belirlenmiştir.Sonuçlar ve Öneriler: Çalışmamızda, kadın cinsiyet, 66-75 yaş ve üzerindeolma, bekar olma, çocuk sahibi olmama yada 1 çocuğu olma, düşük eğitim düzeyi,çalışma durumu, gelişmiş bir şehirde yaşama, yalnız yaşama, düşük sosyo ekonomikdurum, KOAH nedeniyle sigarayı bırakma, hastalığı ile ilgili bilgi alma durumu, 7-11 yıl ve üzerinde süredir KOAH hastası olma, KOAH'a eşlik eden hastalık varlığıve sayısı, kötü sağlık algısı, fiziksel güç kaybı, hastaneye yatış sıklığı, düzenli olarakkontrollere gitme, tedaviye yardımcı cihaz kullanma, tedaviye yardımcı kişi varlığı,sosyal aktivitelere katılma ve evden dışarı çıkma konusunda çekinme durumu,yüksek düzeyde uykusuzluk yaşama, KOAH'ın yaşamı etkileme düzeyi, görülensemptom düzeyi ve sıklığı, psikososyal uyumu değiştiren faktörler olarakbelirlenmiştir. Bu çalışmada hastaların uyumunu artırmak için hastalara hastalığı ileilgili eğitim verilmesi, KOAH semptomlarının kontrolü, eşlik den hastalıkların vesemptomlarının tedavi ve bakımı, hastaların sosyal aktivite gruplarına katılımlarınındesteklenmesi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: KOAH, Kronik Akciğer hastalığı, Psikososyal Uyum,Faktörler, Hemşirelik

Introduction: COPD is a public health problem that has a significant mortality andmorbidity rate with chronic cough, respiratory distress and sputum productionassociated with airway obstruction in the bronchi, a progressive and life-threateningsevere pulmonary disease, starting with dyspnea, continues with exacerbations.COPD is not only physical but also a chronic taboo with biological, mental, social,familial and environmental effects. For this reason, individuals with COPD areexperiencing difficulties in carrying out their daily life activities as well asexperiencing many psychosocial problems.Objective : In this study, we aimed to determine the factors affecting thepsychosocial adjustment of individuals with COPD, health care adaptation,occupational environment, family environment, sexual relations, extended familyrelationships, social environment and psychological pressure.Material and Methot: The study was conducted with the participation of 230patients between August-October 2017 in the COPD clinic, Surreyapaşa ChestDiseases and Chest Surgery Training and Research Hospital. The data were collectedusing the COPD Asseement Test (CAT), the Psychosocial Adaptation-Self-ReportScale (PAIS-SR) and the interview form containing the characteristics of the patientsand the SPSS 21.0 package program in evaluating the data. Descriptive statistics;(number, percentage, mean, standard deviation) one way analysis of variance(ANOVA), Kolmogorov-Smirnov test, Independent samples T-test, Post-Hoc Tukeytest, Chi-square independence test were used in the 95% confidence interval and thesignificance level was taken as 0,05 and p <0,05 level was accepted as a sign ofsignificant difference It was. Ethical committee approval was obtained from theresearch.Results: The mean age was 66 ± 10 and 76.5% were male, 77% (n = 177) married,52.2% (n = 120) primary school graduates and 64.3% (n = 148) (n = 118), and 67.8%(n = 156) did not participate in social activities, 88.3% of the patients (n = 203) were found to have poor psychosocial adaptations and the worst harmonized psychosocialareas were found to be adaptable to health care and occupational environment andthe best fit was wide family relationships.Conclusions and Recommendations: In our study, female gender, being over 66-75 years old, being single, having no children, having 1 child, low education level,working status, poor living conditions, living alone, low socioeconomic status,quitting smoking due to COPD, getting information about the disease, being over 7-11 years and over COPD, presence and number of diseases accompanying COPD,physical loss of power, frequency of admission to the hospital, regular check-ups, useof ancillary devices for treatment, presence of ancillary person, participation in socialactivities and withdrawal from the home, high level of insomnia, level of COPDexposure to libido, level of symptom seen and frequency, were identified as factorsthat changed adjustment. In this study, it is suggested to provide education aboutillness to increase patient compliance, to control symptoms of COPD, to treat andcare for accompanying diseases and symptoms, and to support patients' participationin social activity groups.Key words: COPD, Chronic Pulmonary Disease, Psychosocial Adjustment, Factors,Nursing