Achillea millefolium L. bitkisinin Avrupa farmakopesi 7.0`a uygunluk açısından incelenmesi

Abstract

Achillea millefolium L., Türkiye'de ve dünyada yüzyıllardan beri halk arasında yaraiyileştirici, idrar söktürücü, iştah açıcı ve menstrüel kanamaları düzenleyici olarakkullanılmaktadır (1). Bitkinin toprak üstü kısımlarının infüzyon, tentür, sıvı ekstre, totalekstre, oturma banyosu ve taze bitki yapraklarının sıkılmasıyla elde edilen suyunkullanılması olmak üzere çok çeşitli formlarda kullanımı vardır. (2)Avrupa, Asya ve Amerika başta olmak üzere Kuzey yarıkürenin ılıman iklimbölgelerinde geniş yayılış gösteren Achillea cinsi, dünya üzerinde 85'ten fazla tür (3) iletemsil edilmekte ve bu türlerin 25'i endemik olmak üzere 46 taksonu Türkiye'deyetişmektedir. (2)Achillea millefolium L. bitkisinin farmakolojik etkisi, esas olarak toprak üstükısımlarının içerdiği uçucu yağında bulunan bileşiklerden ileri gelmektedir. % 0.2-1oranında içerdiği uçucu yağda bulunan azulen (%6-19) bileşiklerinden olan gayazulen(2), Avrupa Farmakopesi' ne göre tür tayini için en önemli belirteçtir.Bu çalışmada Achillea millefolium L. bitkisinin botanik özellikleri, drog olarakkullanılan toprak üstü kısımlarının kimyasal içeriği, biyolojik aktivite çalışmaları vetıbbi kullanımı ile ilgili bilgiler ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Piyasada'Civanperçemi' adıyla satılan örnekler üzerinde Avrupa Farmakopesi 7.0'da belirtilentüm analizler, her örnek için çalışılmıştır. Bu amaçla her örnek için makroskobik vemikroskobik incelemeler, yabancı madde tayini, toplam kül tayini, HPTLC analizi, UVspektroskopisi deneyleri yapılmış ve 22 örneğin Avrupa Farmakopesi'nde belirtilenkriterlere uygunluğu incelenmiştir. Bitkinin uçucu yağında bulunması gerekengayazulen, kalitatif olarak HPTLC yöntemi ile her örnek için incelenmiştir.Çalışmanın sonucunda; incelenen 22 örnekten 2 tanesinde gayazulen içeren mavirenkli uçucu yağ elde edildi ancak 1 tanesinde böcek tespit edildiği için drog olarakkabul edilmedi. Makroskobik incelemede; 2 örnek farklı cins bitki olarak tespit edildi ve4 örnek toz/kaba parçalanmış bitki olduğu için yeterli veri elde edilemedi. Yabancımadde tayini deneyinde; 5 örnekte hayvansal kalıntılar bulundu ve drog olarak kabuledilmedi. Yapılan deneylerin ve incelemelerin sonucunda, sadece 14 no.lu örnek drogolarak kullanıma uygun bulundu.Anahtar Kelimeler: Achillea millefolium L., Asteraceae, Civanperçemi, Yarrow,Gayazulen

Achillea millefolium L. is used for centuries in traditional medicine for woundhealing, diuretic, apetizer and menstruel disorders (1).. Aerial parts of the plant are usedin a wide variety of forms, including infusion, tincture, liquid extract, total extract, hipbath and the use of water obtained by squeezing fresh plant leaves (2).The Achillea genus is widely distributed in the North hemisphere mostly in Europa,Asia and America includes more than 85 species have been recognized in this genus and46 of those species which thrive in Turkey. 25 of these species are endemic (2).The pharmacological effect of the Achillea millefolium L. is mainly due to thecompounds in the volatile oil as the azulene compounds (6-19%) (2).In tis study, the botanical properties of Achillea millefolium L., the chemical contentof the aerial parts of the plant which used as medicines, biological activity studies andinformation about the use of medicinal indications are examined in detail. All analyzesin the European Pharmacopoeia 7.0, which are sold in the market under the name of'Civanperçemi' have been studied for each sample. For this purpose, macroscopic andmicroscopic examinations, foreign matter determination, all ash determination, HPTLCanalysis, UV spectroscopy tests were carried out for each sample and the compliancewith the criteria specified in the European Pharmacopoeia of 22 samples wasinvestigated. The azulen type compound called 'gayazulen' in the volatile oil obtainedfrom the aerial parts of the Achillea millefolium L. plant is one of the important markersfor species identification according to the European Pharmacopoeia. Gayazulen, whichmust be present in the essential oil of the plant, was examined qualitatively for eachsample with HPTLC method.As a result of the study; in 2 of 22 samples examined, blue colored essential oilcontaining gayazulen was obtained however one of them was not examined as a drugbecause an insect was detected. On macroscopic examination; 2 samples were identifedas different genus and 4 samples were powder plant so sufficient data could not beobtained. In the foreign material determination test; 5 samples including animal residuesand they were not examined as drugs. As a result of experiments and investigations onlynumber 14 sample was evaluated as a drug.Keywords: Achillea millefolium L., Asteraceae, Civanperçemi, Yarrow, Gayazulen