Çekilmiş dişlerin kök yüzeylerinde biyomodifikasyon amacıyla kullanılan farklı ajanlara ait etkilerin in vitro olarak incelenmesi: Scannıng elektron mikroskobu (SEM) ve profilometre analizi çalışması

Abstract

Kök yüzeyi biyomodifikasyonu tedavisinde kullanılan ajanlar kök yüzeylerinde detoksifikasyon, dekontaminasyon ve demineralizasyon yapmaları nedeniyle önem arz etmektedir. Dolayısıyla smear tabakasının uzaklaştırılması ve kollajen matriksin açığa çıkarılması biyomodifikasyon prensibinin temelini oluşturmaktadır. Bu amaçla kullanılan farklı ajanların başarıları ve etkinlikleri net bir şekilde karşılaştırmalı olarak ortaya koyulmamıştır. Bu çalışmanın amacı kök yüzeyi biyomodifikasyonu amacıyla kullanılan sitrik asit, Erbium Doped: yttrium aluminium garnet (Er: YAG) lazer ve etilen diamain tetraasetik asit (EDTA) ajanlarının, kök yüzeyi debridmanı (KYD)'na ilaveten yaratmış oldukları mikrotopografik değişimleri scanning elektron mikroskobu (SEM) ve profilometre analizi ile tespit etmektir. Çalışmaya 43 adet tek köklü insan dişi dahil edilmiştir. Bukkal ve lingual yüzeylerinde çalışılacak olan bu dişlerden 85 adet dentin örneği elde edilmiş ve bu örnekler randomize olarak 5 gruba ayrılmıştır: 1) Negatif kontrol grubu (Herhangi bir işlem uygulanmamıştır) (n=17), 2) KYD grubu (Sadece konvansiyonel el aleti) (n=17); 3) KYD+sitrik asit grubu (n=17); 4) KYD+EDTA grubu (n=17); 5) KYD+Er:YAG lazer grubu (n=17). Dentin üzerinde işlemler tamamlandıktan sonra smear tabakasının varlığı ve yüzey mikrotopografisi SEM analizi ile yüzey pürüzlülüğü ise profilometrik analiz ile değerlendirilmiştir. Profilometrik analiz sonucunda sadece KYD uygulanan grubun pürüzlülük değerleri diğer gruplardan istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşük (p<0.05), KYD+Er:YAG lazer uygulanan örneklerin pürüzlülük değerleri ise diğer gruplardan istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0.05). SEM analizi sonucunda negatif kontrol ve KYD grubunda smear tabakası varlığına bağlı hiç dentin tübülü gözlenmezken diğer grupların hepsinde tübül varlığı tespit edilmiştir. Bu çalışmanın bulguları gelecekte yapılacak in vivo çalışmalar açısından umut vericidir. Bu araştırmanın sonucunda kök yüzeyi biyomodifikasyonu amacıyla kullanılan tüm ajanlar smear tabakasını uzaklaştırmıştır. Fakat, kök yüzeyi biyomodifikasyonu amacıyla yapmış olduğumuz bu uygulamaların biyouyumluluğunun ortaya konabilmesi için insan fibroblastlarının tedavi edilen kök yüzeylerine kültüre edilmesi ile planlanacak daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: Kök Yüzeyi Biyomodifikasyonu, Kök Yüzeyi Debridmanı, Sitrik Asit, EDTA, Er:YAG Lazer

Agents that are used for biomodification treatment of root surfaces are important since they provide detoxification, decontamination and demineralization. Removal of the smear layer and exposure of the collagen matrix are the fundaments of biomodification principle. However the results of the usage of agents for the purpose of root conditioning are still uncertain. The aim of this study is to evaluate the microtopographic changes caused by citric acid, Erbium Doped: yttrium aluminum garnet (Er:YAG) laser and ethylene diamine tetra acetic acid (EDTA) when they are applied as adjuncts to root surface debridement (RSD) for biomodification purpose, under scanning electron microscope (SEM) and by profilometer analysis. 43 single rooted human teeth were included in the study. 85 dentin blocks of buccal and lingual surface were obtained and randomly divided into 5 groups: 1) Negative control group (which received no treatment) (n=17); 2); root surface debridement (RSD) group (only conventional hand instruments) (n=17); 3) RSD + citric acid group (n=17); 4) RSD + EDTA group (n=17); 5) RSD + Er:YAG laser group (n=17). After procedures were completed on the dentin surface, surface microtopography and the smear layer were evaluated by SEM analysis. According to the findings of the SEM analysis, a score was given to either indicate that the smear layer was present or absent. Surface roughness was evaluated by profilometric analysis. As a result of the profilometric analysis, the roughness values of the RSD group were found to be statistically significantly lower (p<0.05) than other groups. The roughness values of the samples to which RSD + Er:YAG laser were applied, were found statistically significantly higher (p<0.05) when compared with the other groups. After SEM evaluation it was seen that in the negative control group and RSD group due to the presence of smear layer, no dentinal tubules were observed however in the other groups, presence of the tubules was detected. The results of the present study are promising for future in vivo studies. These results show that all agents used for root conditioning purposes effectively remove the smear layer. However cell culture studies are warranted to evaluate biocompatibility of the treated root surfaces by culturing human periodontal ligament fibroblasts on their respected surfaces. Keywords: Root Surface Biomodification, Root Surface Debridement, Citric Acid, EDTA, Er:YAG Laser