Uranyum`un ekonomik bir anyon değiştirici reçine (purolite A 650 U) kullanılarak kazanılmasında adsorpsiyon ve elüsyonu etkileyen parametrelerin incelenmesi

Abstract

-II- ÖZET İyon değiştirme (IX) prosesi hem klasik hem de nükleer teknolojide yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Bu çalışmada, ekonomik, kuvvetli bir anyon değiştirici reçine olan Purolite A 650- U'nun uranyumun kazanılmasında kullanılabilirliği araştırılmış, sorpsiyon ve elüsyonu etkileyen parametreler incelenerek optimum koşullar belirlenmiştir. Reçinenin anyon değiştirici olması sebebiyle önce Uranil Nitrat Hegza Hidrat (UNH) çözeltilerindeki katyonik formlu uranyum, sülfü- 4- rik asit ile etkileştirilerek standart UO (SO ) anyonları içeren ^ ^T O çözeltiler elde edilmiştir. Öncelikle adsorpsiyon aşamasını, daha sonra ise elüsyon aşamasını etkileyen; pH, Konsantrasyon, Akış Hızı, Yatak Yüksekliği ayrıca adsorpsiyon aşamasında sıcaklık parametreleri etkisi de incelenmiş ve literatürle uyumlu sonuçlar elde edilmiştir. 100 ppm'lik uranyum çözeltileri ile rahatlıkla çalışılabileceği belirlenmiştir. Adsorpsiyon veriminin; sıcaklığın ve yatak yüksekliğinin artması ile arttığı, akış hızının artması ile ise azaldığı gözlenmiştir. Elüsyon aşamasının incelenmesi çalışmaları sonucunda ise en uygun elüsyon reaktifinin H SO olduğu, pH= -0.30`da ve 2 M konsantrasyonda elüsyon veriminin en yüksek değeri aldığı belirlenmiştir. Akış hızının artması ile elüsyon veriminin belirgin bir şekilde düştüğü, yatak yüksekliğinin artışı ile ise azaldığı saptanmıştır. Purolite A 650-U reçinesi, Yatağan uçucu kül liç likörleri ve Salihli-Köprübaşı (Manisa) kasar tipi liç çözeltilerinden uranyumun kazanılması amacıyla da kullanılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda bu iyon değiştiricinin uçucu kül liç-III- likörlerinden kazanma için uygun olmadığı, Kasar cevherlerinde ise uranyumun tn % 67 verimle geri kazanılabileceği saptanmıştır.

-IV- SUMMARY The process of Ion Exchange (IX) is a technique used commonly in both conventional and nuclear technology. In this work, it has been investigated if Purolite A 650-U which is an economic and strong ion exchange resin could be used in the recovery of uranium. The optimum conditions were also determined by studying the parameters which effect the sorption and the elution. Since the resin is an anion exchanger, first the standart 4- solutions which contain UO (SO ) anions have been obtained 2 4 3 by treating the cationic formed uranium in the uranyli nitrate hexa hydrate (UNH) with sulphuric acid. The effects of pH, concentration, flowrate, and bed height affecting mainly adsorption stage then elution stage and also the temperature effect at adsorbtion stage have been studied, and were obtained in agreement with the values in the literature. It has been understood that working with uranium solutions of 100 ppm. -' ît has been observed that the adsorption would be very handy efficiency has increased by increasing the temparature and bed height, decrased by increasing the flow rate. From the re sults of elution stage studies it has been determined that H SO, is the best suitable elution reagent, and the elution 2 4 efficiency has the highest value at pH= -0.30 and concentration of 2 M. It has been understood that elution efficiency has dec reased by inceasing the flow rate and the bed height. Purolite A 650-U resin has been used also for recovery of uranium from Yatağan (Muğla) fly ash leach liqiors and Salihli-Köprübaşı type leach solutions.-V- As a result of the work done it has been understood that this ion exchanger is not suitable for recovery of uranium from Yatağan leach liqiors, and uranium can be recoveried by on efficiency of 67 percent in Kasar (Salihli-köprübaşı) ore.