Ağır deforme çekirdeklerde rotasyonel ve vibrasyonel durumların bazı örneklerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Er ve Yb çekirdekleri 150<A^190 deforme bölge ortalarında bulunmaktadır. Bundan dolayı deneysel ve teorik çalışmalara iyi birer örnek teşkil ederler. Bu durum gözönünde bulundurularak yapılan bu çalışmada dört çift-çift Er ve dört çift-çift Yb izotopu incelendi. Birinci bölümde, bu konuda daha önce yapılan çeşitli çalışmalar özetlendi, ikinci bölümde geçişlerin çokkutuplu karışım oranları, eşleşme ve kuadrupol kuvvetler nükleer deformasyon ve gR faktörü açıklanarak bunlarla ilgili gerekli formülasyon sunuldu. Aynı bölümde Etkileşen Bozon Modelinin Hamiltonyeni tanımlanarak; modelin grup yapısı, durumların sınıflandırılması ve simetri limitleri incelendi. Elektromanyetik geçiş özelliklerine, E2/M1 ve M2/E1 kutupsal karışım oranlarına, B(E2) geçiş olasılıklarına, Q0 ve Q2+, Po ve j}2 nükleer büyüklüklerine ait formüller verildi. Üçüncü bölümde, Er ve Yb çekirdeklerinin uyarılmış seviyeleri ve geçişlerin çokkutuplu karışımları detaylı olarak araştırıldı. Bir önceki bölümde verilen ifadeler kullanılarak, farklı seviyeleri birleştiren geçişlere ait E2/M1 ve M2/E1 kutupsal karışım oranları hesaplandı. Buna ek olarak B(E2) değerleri, Q0 ve Q2+ kuadrupol momentleri ile 30 ve 02 deformasyon parametreleri de elde edildi ve tablolar halinde verildi. Dördüncü bölümde, tüm çekirdekler için elde edilen değerler daha önce yapılmış deneysel ve teorik çalışmalara ait değerlerle birlikte tablolarda verildi. Sonuç olarak Etkileşen Bozon Modeli ve Geometrik Model kullanılarak uygulanan bu metodun, deneysel verilerle uygun olduğu görülmektedir. Bizim hesaplamalarımızın pekçoğunun, önceki çalışmalara kıyasla deneyle daha iyi uyum içinde olduğu görülür. Gerçekten daha önce M2/E1 karışım oranları için herhangi bir teorik değer bulunmamıştır. Ortaya konulan değerlerden, aynı pariteli seviyeleri birleştiren geçişlerin çoğunlukla E2 ve zıt pariteli seviyeleri birleştiren geçişlerinde çoğunlukla E1 karakterinde oldukları anlaşılmıştır.

Ill SUMMARY Er and Yb nuclei are in the middle of the 150<A<190 deformed region, and provide good examples for the experimental and theoretical investigations. In the present work four even-even Er and four even-even Yb isotopes are studied. In section one the previous work concerning the subject are summarised. In section two the multipole mixing rations of transitions are introduced, and the necessary formulation governing this concept are given; the pairing and the quadrupole forces are also introduced in the same manner, the nuclear deformation and the gR factor are also presented. In the same section the Interacting Boson Model Hamiltonian is described. The group structure of the model, the classification of the states, and limiting symmetries are explained. The formulas for the electromagnetic transition probabilities, E2/M1 and M2/E1 the electromagnetic mixing ratios are given. In relation to these the formulation for the B(E2) values Q0 and Q2+ quadrupole moments, p0 and p2 deformation parameters are also given. In section three the excited states of Er and Yb nuclei are considered in detail. Using the formulation given in section two the E2/M1 and M2/E1 multipole mixing ratios of transitions connecting various states are calculated. The B(E2) values, Q0 and Q2+ quadrupole moments, j30 and p2 deformation parameters are also determined. in section four values obtained for the various nuclei are tabulated together with the previous experimental and theoretical values. It is found that the method applied by using the Interacting Boson Model together with the Geometrical Model give very good agreements with the previous experimental data. Most of our calculations are shown to be in better agreement with the experiment compared to the previous calculations. Indeed for the M2/E1 mixing ratios there exists no previous theoretical value. It is also shown that the transitions connecting the levels of same parity are predominantly E2 and the ones connecting the levels of opposite parity are predominantly E1.