Birinci Dünya Savaşın`dan Cumhuriyet`e Ordu ili

Abstract

Tarih boyunca Ordu, Karadeniz Bölgesinin önemli liman kentlerinden biri olmuştur. Bu bakımdan, ilk yerleşim sürecinden günümüze kadar önemli olayların merkezi haline gelmiştir. Çalışmamızda Ordu Yöresi, Birinci Dünya Savaşı'ndan Cumhuriyet'in ilanına kadar ele alınacaktır. Fakat belirlediğimiz tarih aralığının daha iyi incelenmesi, tarihi bağlantılarından koparılmaması ve sebep-sonuç ilişkisi içerisinde analiz edilebilmesi için Savaştan önceki döneminden de bahsedilmiştir. Ordu, Tanzimat döneminde başlayan askeri, idari, ekonomik, eğitim ve demografik gelişmelerin odağı olmuştur. Söz konusu dönemde ekonomik anlamda büyük gelişmelere sahne olması nedeniyle göç almaya başlamıştır. Göç süreci Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar da devam etmiştir. Özelikle Osmanlı-Rus savaşları Ordu'yu doğrudan etkilemiştir. Birinci Dünya Savaşı, bütün ülkede olduğu gibi Ordu kazasında da savaşın yıkıcı etkileri görülmektedir. Savaş sırasında yaşanan, Ermeni ve Rum tehcirinin Ordu kazasında nasıl gerçekleştiği belgeler ışığında ortaya koyulmuştur. Yine bu dönemde, Trabzon'un en büyük kazası olan Ordu kazası için en belirleyici etken Trabzon'un Rus işgali sonrası oluşan göçlerdi. Bu göçlerin daha çok Ordu kazasına yapılması ve geçiş güzergâhında olması olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Diğer bir olay Birinci Dünya Savaşı yıllarında Rusların Ordu kazasına yaptı bombardımanlardır. Bu bombardımanların Ordu kazasında yol açtığı tahribatların yıkıcı etkileri yeni belgeler ışığın da ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Mondros Mütarekesi sonucu yapılan işgallere karşı yurdun her köşesinde protestolar ve direniş hareketleri başlamıştır. Ordu ili de bu hareketlere kayıtsız kalmamıştır. Ordu halkı, kongreler sürecinde Mustafa Kemal Paşa'nın yanında yer alarak Milli Mücadele'ye maddi ve manevi anlamda katkı sağlamıştır. Ordu ili Karadeniz'de Rum çetelerine karşı veril mücadeleye önemli destekler sağlamıştır. Batı cephesine taşınan cephane ulaşımında Ordu Limanı stratejik bir rol üslenmiştir. 1921 yılında Karadeniz ve Ordu ilinden yaşanan Rum tehcirinin etkileri bölgede görülmektedir. Ayrıca Ordu'nun il olma süreci Meclis tutanaklarından yararlanarak ayrıntılı bir şekilde ortaya koyulmuştur.

Throughout history, Ordu has been one of the major port cities of the Black Sea Region. In this respect, it has become the center of important events from the first settlement to the present. In our study, Ordu region will be discussed from the First World War until the proclamation of the Republic. However, the period before the war is also mentioned in order to better examine the range of history we have determined, to keep it from historical connections and to analyze it within the cause-effect relationship. Ordu was the focus of military, administrative, economic, educational and demographic developments that began in the Tanzimat Period. In the period in question, because of the great economic developments, it started to receive migration. The migration process continued until the early years of the Republic. Especially the Ottoman-Russian wars directly affected the Army. First World War, as in the whole country in the Army accident, the destructive effects of the war can be seen. In the light of the documents, how the Armenian and Greek deportations during the war took place in the Ordu accident was revealed. Again during this period, the most important factor for the Ordu accident, which was the biggest accident of Trabzon, was the immigration that occurred as a result of the Russian occupation of Trabzon. The fact that these migrations are mostly made in the Ordu accident and being on the transit route has had negative consequences. Another incident was the bombing of the Russians during the First World War. The destructive effects of these bombings in the Ordu accident are discussed in detail in the light of new documents. Protests and resistance movements have begun in every corner of the country against the invasions as a result of the Armistice of Mondros. The province of Ordu did not remain indifferent to these movements. The people of the army contributed to the National Struggle in terms of material and spirituality by supporting Mustafa Kemal Pasha during the congresses. Ordu province provided important support to the struggle against the Greek gangs in the Black Sea. Ordu Port played a strategic role in the transportation of ammunition to the western front. The effects of the Greek deportations in the Black Sea and Ordu provinces in 1921 are observed in the region. In addition, the process of becoming a province of Ordu has been elaborated by using the minutes of the Assembly.