System engineering approach to determine the role of foresight in Turkey and UK

Abstract

ÖZET Enerji ekonomik ve endüstriyel gelişmenin en önemli girdilerinden biridir. Enerji çevre içinde önemli unsurlardan biridir. Türkiye'de sosyal ve ekonomik gelişmeden dolayı çok fazla artan enerji ihtiyacı ve üretim ile tüketim arasında oluşan büyük miktarda enerji açığı vardır. Yıllardır teknolojide ve teknolojinin yöneldiği taraflardaki değişmeler ve tecrübelerin sonucu bu gelişmelerin gelecekteki ihtiyaçları nasıl karşılayacağım görmek çok zordur. Uzgörü hükemetlerin öncelikleri belirlemesine yardım eden sistematik bir araç sunar. Japonya, İngiltere ve Almanya gibi gelişmiş ülkeler yıllardır enerji sektörünün geleceğini planlamak için uzgörü çalışmaları yürütmektedirler. Fakat Türkiye'de enerji sektöründe buna benzer bir çalışma henüz ypılmamıştır. Bu çalışmada İngiltere 'ninenerj i uzgörü çalışması incelendi ve Türkiye için 1923 yılma kadar olan 23 yıllık periodu kapsayan pilot eneri i uzgörü çalışması yapılmıştır. Gelecek bugün vereceğimiz kararlarla şekillenir. Eğer geleceğin olmasını beklersek bir çok fırsatı kaçırırız. Enerji sektöründe ulusal enerji planlaması ve karar verme kompleks problemlerdir. Bu tezde ulusal karar verme mekanizmasına sistematik bir yaklaşım getirilmeye çalışılmıştır. Türkiye'de planlı döneme geçildikten sonra DPT'nin planlan ulusal karar verme sisteminin en önemli parçası olmuştur. 1963 yılından bu yana 8 Beş yıllık kalkınma planı uygulanmıştır. Bu kalkınma planlarının enerji bölümleri yeniden düzenlenerek EK-B olarak teze konmuştur. Tezin son aşamasında ise İnsan, Sistem, Organizasyon ve Bilgi yaklaşımı çerçevesinde ve yapılan pilot Delphi ve senaryo analizlerinin ışığında politika önerileri verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sistem mühendisliği yaklaşımı, Ulusal karar verme, Enerji, Uzgörü XIX

ABSTRACT Energy is one of the most important inputs for economic and industrial development. Energy is also a key driver for the environment. Because of social and economic development, there is an ever increasing energy demand and vast amount of energy gap between production and consumption in Turkey. Because of the changes in technology, direction and experience over the years, it is much more difficult to see what the course of these developments may be in order to meet the needs of the future. Foresight provides a systematic tool for helping governments to select the priorities. Most of the developed countries such as Japan, UK and Germany have been candying out foresight studies for planning of future of energy sector for many years. But in Turkey there is no study about energy sector. In thesis, UK energy foresight study is examined and a pilot energy foresight study is done for Turkey for a time period of 23 years (to 2023). The future is shaped by the decisions we make today. If we wait for the future to happen to us will miss out on opportunities for a better quality of life. National energy planning and decision making is a complex problem in energy sector. In this thesis a systemic approach was tried to bring out in national decision making mechanism. After the planned period in Turkey, SPO plans have been the most important part of National Decision Making system. During the planned period, 8 SPO plans have been carried out and enerhy chapters of these plans were put in the thesis as APPENDDC-B after re-organizing. In the last part of this thesis policy suggestions are given about energy under Knowledge, People, System, Organisation approach in the light of pilot energy foresight study done for Turkey. Keywords: Systems engineering approach, National decision making, Energy, Foresight XVlll