Akut pankreatiste mortaliteye etkili faktörler

Abstract

ÖZET E.Ü. Ege Tıp Fakültesi Cerrahi Kliniğinde 1 Aralık 1978-30 Haziran 1981 tarihleri arasında yatan 73 akut pankreatitisli hasta çalışmamızda değerlendirildi. Kliniğimizde yatan akut pankreatitisli olgularda mortalite %23,28 idi.Mortalite her iki sekste farklılık göstermiyordu.Olguların büyük bölümü 35-50 yaşlar arasında olup, yaşla birlikte mortalitede de doğru orantılı bir artış saptandı. Etyolojik faktörlere göre akut pankreatititsli olgular gruplandırıldığında en yüksek mortalitenin idiopatik grupta, en düşük mortalitenin ise alkolizm gurubunda olduğu saptanmıştır. Başvuruda var olan karın ağrısı kusma, bulantı ve sırta vuran ağrı yakınmalarının mortalite ile bağlantı göstermedikleri, gaz ve gaita çıkaramama yakınmalarının ise artan mortalite ile bağlantı gösterdiği saptandı. Başvuruda fizik muayenede saptanan anormal akciğer ve ileus bulguları artan mortalite ile pozitif bağıntı göstermektedirler.Akut pankreatititsli olguların büyük bölümünde 37C üzerinde aksiler ateş görüldü.37C nin üzerinde akis aksiler ateş mortaliteyi etkilemediği halde 38 C nin üzerindeki aksiler ateşi olan olgularda mortalite %42,85 e yükselmiştir.Ayrıca başvuruda saptanan 120/dak nın üzerindeki taşikardi ve 90 mmHg nin altındaki sistolik arterial basınç artan mortalite ile pozitif bağıntı göstermişlerdir. I.periodda (Başvuruda veya ilk 12 saat içinde ) bakılan laboratuar değerlerinden 15,22 'nin üzerindeki lökositozun %30 mg 'ın üzerindeki kan üresinin %30 un altındaki hematokritin,%4 mg 'ın üzerindeki serum bilüribin artan mortalite ile pozitif bağıntı gösterdiği, serum amilaz ve israr amilaz değerinin mortalite ile bağıntı göstermediği saptanmıştır. II.periodda (Başvurudan 48 saat sonra ) bakılan laboratuar değerlerden 3,5 mZq/L altındaki serum kalsiyum ve serum potasyum %10 'dan fazla hematokritte düşmenin artan mortalite ile pozitif bağıntı gösterdikleri saptandı.Başvurudan veya ilk 72 saatte çekilen direkt akciğer grafilerinde görülen anormal akciğer bulguları, direkt karın grafilerinde görülen sıvı- hava seviyeleri artan mortalite ile bağlantı göstermektedir. Tadevide tümyazarlar önce tıbbı tedaviyi yeğlemektedirler.Yoğun tıbbı tedaviye cevap alınamayan olgularda, diğer akut karın olguları ile ayırıcı tanısının yapılacağı durumlarda ve komplikasyon gelişen pankreatittizli olgularda cerrahi tedaviyi önermektedirler.Yazarların görüş birliğine vardıkları bir diğer nokta ise basit cerrahi müdahalelerin (ekap. Laperaktomi, drenaj, safra yolları patolajisini kaldırma ) mortaliteyi artırmadığındandır.Kliniğimizde tıbbi tedavi gören olgularda mortalite %16,32 iken, cerrahi tedavi gören olgularda mortalite %37,5 'e yükselmiştir.Tıbbi imkanların arttırılması, cerrahi endikasyonların daha dikkatli ve replasmanı, nazogastrik sonda ile üst f gastrointestinal sistemin dekomplikasyonu ve ağrıların dindirilmesi temel prensiplerdir.Antibiyotiklerin,antikolinerlerin, enzim inhibitörlerin kullanılması ve mortaliteye etkileri henüz açıklık kazanamamıştır ve yazarlar arasında tartışma konusudur.