Değişik yönleriyle endometrial hiperplazi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada 286 endometrial hiperplazi olgusu değişik yönleri ile incelendi: Bunların 45 ( %15.73 )'i hafif, 224 ( %78.32 ) 'ü orta derecede ve 17 ( %5.95 ) ' si şiddetli hiper plazi idi. örneklerin 75 ( %26.22 )'i fokal, 211 ( %73.78 )'i diffuz gelişme gösteriyordu. T/üm hiperplazi tiplerinde endometrium ve yüzey epite- lindeki değişiklikler üzerinde duruldu. Hafif hiperplazilerin tümünde beşin altında mi toz izlenirken, şiddetli hiperplazile rin tama yakın bölümünde mi toz beşe yakın bulundu. Nükleer a- tipiye hafif hiperplazilerde hiç rastlanmadı. Buna karşın orta derecede hiperplazilerin %11.61 inde, şiddetli hiperplazilerin ise %100 ünde nükleer atipi görüldü. Polarite kaybı ise şid detli hiperplazilerin bir özelliği olarak karşımıza çıktı. Ay rıca bez ve yüzey epitellerinde stratif ikasyona bakıldı ve bu nun hiperplazi şiddetine paralel olarak arttığı gözlendi. Bu gözlemlerin ışığında mi tozun beşten fazla, nükleer atipinin belirgin olduğu, polarite kaybının ortaya çıktığı ve bez epite- linin 2-3 sıralı olduğu bir endometrial hiperplazinin, şiddet li hiperplazi olarak değerlendirilebileceği sonucuna varıldı. Ayrıca yetersiz küretaj materyellerinde satıh epitelinin de tanıya kısmen yardım edebileceği sonucu ortaya çıktı. Çünkü, satıh epiteli hafif hiperplazilerin çok az bir bölümünde, buna karşılık orta derecede hiperplazilerin %79.46 sında ve şiddet-.li hiperplazilerin %100 ünde prolifere idi.81 Endometrial hiperplazilerin tümünde stroma sellülerdi. Yine bu olgularxn %65.03 ünde stromada köpük hücreleri izlen di ve hafiften.şiddetliye doğru gidildikçe bu hücrelerin gö rülme oranında belirgin bir artma saptandı. Bu hücrelerin gö rülme oranındaki artma, hiperplazilerde mevcut yüksek östro- jen hormon düzeylerine' bağlandı. Ayrıca endometrial hiperpla- zi tanısında epitelial komponent dışında stromadaki artmadan sonra ikinci derecede önemli değişikliğin köpük hücrelerinin varlığı sonucuna varıldı. Hiperplazi olgularında venül tipi damar yapılarında da artma görüldü. Buna karşılık spiral arte- riol gelişimi zayıftı. Bu olay da hiperplazilerde östrojen hormon düzeyinin arttığını gösteriyordu. Endometrial hiperplazi olgularında epitelial komponent- te değişik metaplazi modelleri görüldü. Bunlar içersinde en sık izlenen tubal metaplazi tipindeki değişiklikti. Bunu sıra ile pembe epitel, skuamöz epitel, müsinöz epitel, şeffaf hüc reli metaplazi ve papiller metaplazi izledi. Bu metaplazilerin görülme oranı, hiperplazi şiddetine paralel olarak artma gös terdi. Metaplazilerin belirgin bir biçimde ortaya çıkması ös trojen hormon düzeyinin artmasına bağlı müllerien duktus epi- telinin değişik yönlere diferansiye olmasına bağlandı. Nükleer atipi gösteren olgularda, nükleer atipi ile po- larite kaybı, mi töz ve stratif ikasyon arasındaki ilişkiler a- raştırıldı. Nükleer atipiye paralel olarak stratif ikasyonda belirgin artma görüldü. Nükleer atipili şiddetli hiperplaziler-r de polarite kaybı belirgin bir histolojik özellik olarak karşı mıza çıktı. Yine bu çalışmada, aralıklı yapılan küretaj örneklerinin incelenmesinde stratif ikasyon, mi toz ve nükleer atipi şeklinde82 tanxmlanan üç özellikten en az ikisindeki artmanın varlığı, prognozun kötüye gittiğini belirten özellikler olarak değerlen dirildi. Çalışmamız içinde yer alan 103 histerektomi materyelin- de endometrial hiperplaziye %61.17 oranında adenomyoz ve %58.25 oranında da leiomyom eşlik ediyordu. Endometrial hiperplazili bu olguların %7.17 sinde överlerde kortikal hiperplazi, %8.74 ünde polikistik over hastalığı ve %6.8 inde granüloza-teka hüc reli tümörler vardı. Adenomyoz odaklarının histolojik görünü mü ile hi.perplazilerin tipleri arasında da bir ilişki söz konu su idi. Hafif hiperplazilerde adenomyoz odakları normal ektopik görünümde iken, orta fokallerin %23.81 inde, orta diff uzların %48 inde ve şiddetli hiperplazilerin ise tümünde bu odaklar 'hi- perplazikti.