İnsulin sekresyonu ve glukoz homeostazı üzerine kalsiyum kanal blokeri, Nifedipin`in etkisi

Abstract

30 6. ÖZET Kalsiumun çeşitli hücrelerin fonksiyonunda yer aldığının öğrenilmesi, kalsium kanal blokerlerinin karşı yönde etkilerinin olup olmadığı sorusunu akla getirmiş ve bu konudaki araştırmalar başlamıştır. Kalsiumun etkilediği hücrelerden biri de pankreasın beta hücreleri olup, kalsium kanal blokerlerinin, beta hücre fonksiyonu olan insulin sentez ve sekresyonuna etkisi konusundaki çalışmalarda gecikmemiştir. öncelikle yapılanlar hayvan deneyleri olup, özellikle Malaisse, Boschero ve Dominic' in deneyleri insulin sekresyonunun azaldığını gösterince, insanlardaki durumun incelenmesine geçilmiştir. Biz tartışmamıza özellikle nifedipin ile yapılanları ve kendi çalışma yöntemimize benzeyen ve birkaçta ilginç çalışmayı dahil ettiğimiz halde, oldukça fazla sayıda çalışma yapılmıştır ve halen yapılmaktadır. Literatürde verilen sonuçlar tam bir uyumluluk içinde değildir, insulin sekresyonunun azaldığını ve dolayısıyle glukoz homeostazının bozulduğunu belirten sonuçlar olduğu gibi, tam tersi bulgular ve hiçbir değişikliğin olmadığını bildiren sonuçlar vardır. Biz de bu çalışmada, sadece obes hastalardaki insulin salınımı ve glukoz homeostazisinin kalsium kanal blokerlerinden etkilenip etkilenmediğini araştırdık. Bu çalışmada hastalar, obesite yönünden gruplandırılmaksızın çalışmaya alınmıştır. Kalsium kanal blokeri olarak nifedi pin kullanılmıştır. Çalışmaya alman vakalara başlangıçta 100 gm glukoz ile OGTT uygulanmış ve buna insulin yanıtları ölçülmüştür. Hastalara herhangi bir diet veya yaşam tarzı değişikliği önermeksizin, bir ay süre ile H0 mg/G nifedipin verilmiş ve ilaç öncesi yapılan laboratuvar ölçümleri bir ayın sonunda yinelenmiştir. Kan glukoz değerlerindeki değişim (% mg olarak), ilaç öncesi ve sonraki değerlendirmede şu şekilde saptanmıştır; bazal olarak 76,8 + 4.79'dan 92,2 + 9.16'a yükselmiş, l.saatde 132.0 + 10.40'dan 146.2 + 19.20'e artmış, 2.saatde 119.7 + 14.80'den 131.9 + 15.30'a artmış, 3. saatde 106.1 + 14.60'dan 101.3 + 1^.60'a inmiş, 5.saatde de 76.7 + 3.12'den 86.3 + 5.18'e yükselmiştir.31 Serum insulin değerlerindeki değişim (mikro IÜ/ml olarak) de; ilaç öncesi ve sonrası değerlendirmede şu şekilde saptanmıştır; bazal olarak 17.0 + 4.09'dan 11.7 + 1.33'e, l.saatde 77.3 + 11. 90 'dan 58.0 + 11.10'a, 2.saatde 78.1 + 14.30'dan 71.4 + 10.10'a, 3.saatde 46.9 + 11.10 dan 40,9 + 11.30'a, 5.saatde de 21.2 + 5.68'den 16.1 + 3.22'e inmiştir. Çalışmaya alınan 16 hastanın 2 tanesi; sıkıntı, sıcaklık basması, göğüste sıkışma hissi, çarpıntı gibi istenmeyen yan etkiler nedeniyle ilaçlarını bıraktılar. Bu nedenle bu 2 hastanın kontrol değerleri ölçü- lemedi ve değerlendirme dışı bırakıldılar. İki tanesinin ise uygulanma sı gereken saatlerde (bazal, 1, 2, 3, 5. saatler) ölçümleri yapılamadığı için çalışma dışı bırakıldılar. Çalışmamızın sonucunda; bir ay süre ile 40 mg/G nifedipin uygulaması ile insulin sekresyonu (tüm saatlerde) azalmış, açlık, 1., 2., 5.; saat kan glukoz düzeyleri artmış olarak bulunmuştur. 3.saatdeki kan glu- koz düzeyi düşmüştür, ancak buradaki düşme % 4 gibi gözardı edilebilecek düzeydedir. Bu bulgular bize kalsium kanal blokerlerinin insulin sekresyonunu azalttığını ve glukoz toleransını bozduğunu göstermiştir. Bu nedenle biz; bu gruptan ilaçları kullanan normal ve/veya glukoz toleransı bozuk, ister obes ister nonobes olsun, tüm hastaların glukoz homeostazisi/ilaç etkisi-etkilenimi yönünden yakın takibi gerektiğine inanıyor, bu şekil de görüş bildiren araştırıcılara katılıyoruz.