Sıçan beyni glutamat reseptör bağlanması üzerine lateralite, cinsiyet, östrus döngüsü ve kronik stresin etkileri

Abstract

Glutamat reseptör sistemi, son yıllarda, MSS'deki temel ekaitatör mekanizma olarak fizyolojik önemi, öğrenme ve bellek süreçlerindeki özel yeri ve nörode jenerasyon, nöroendokrin regülasyon nöronal plastisitedeki ve rolleri ile olağan üstü ilgi çekmektedir. Yapılan çeşitli araştırmalarla, glutamater jik sistem dışındaki nörotransmiter sistemlerinin, seks steroidleri ve glukokortikoidlerle olan ilişkileri ortaya konmuştur. Bu çalışma L(3H) -glutamat bağlanmasına, cinsiyet, lateralite» östrua aiklusu ve kronik stresin etkilerini araştırmak üzere planlanmıştır. Çalışmada, 3-4 aylık Spraque Dawley sıçanlar, Stres erkek (n=25), stres dişi <n=25), kontrol erkek (n=25) ve kontrol dişi (n=60> olarak gruplanmışlardır. Stres gruplarına 12-14 hafta süreyle immobilizasyon ve ışık stresi uygulanmış ve dişiler öatrua siklusları yönünden vajinal yaymalarla bir ay boyunca izlenmişlerdir. Stres sonlandırıldıktan 36 saat sonra sıçanlara dekapitaayon uygulanmış, sağ ve sol hemisf erdeki, serebral korteks, serebellum ve hipokampus disseke edilmiştir. Dokulara LC3H) -glutamat bağlama deneyleri uygulanmış ve spesifik bağlanma 377 dolayında gerçekleşmiştir.Dişi ve erkekte sağ ve sol hemisfer farkı yani lateralite gözlenmemiş, erkekte dişilere göre tüm bölgelerde bir bağlanma artışı olmasına ragmen sadece hipokampusta (P<0.012> istatistiksel anlamlı bir ytlkaelme bulunduğu görülmüştür. Dişilerde östrus fazı, aerebellum (P<0.034) ve hipokampusta <P<0.03â) L(3H)-glutamat bağlanmasını arttırmaktadır. Stresin, hem dişide hem de erkekte, serebral korteks <P<0.022), aerebellum (P<0.006) ve hipokampusta <P<0.006) L<3H) -glutamat bağlanmasını arttırdığı saptanmıştır. Sonuçlarımız glutamaterjik sistemde özellikle hipokampus bölgesine dikkatleri çekmekte ve bu bölgenin, gerek seks steroidlerinin gerekse glukokortikoidlerin en fazla etkilediği alan olduğu gözlenmektedir. Temelde, dişi erkek arası farklar cinsiyet hormonlarının organizasyonel veya aktivasyonel genom i k etkilerini, östrus siklusunun değişiklikleri daha çok aktivasyonel veya hızlı membran etkilerini ve strese bağlı değişiklikler de glutamat reseptörü aracılı eksitotoksisite kuramını telkin eder biçimdedir. Stres ile glutamat reseptör bağlanmasının artması, glukokortikoidlerle oluşan nörotoksisitede glutamat sistemininde rolü olduğu yolundaki görüşleri desteklemektedir. 64

Glutamate receptor system is implicated as the major excitatory system with its unique involvement in learning, memory, neurodegeneration and neuroendocrine requlation. Investigations have put forward compelling evidence regarding interrelations of sex steroids and glucocorticoids with various neurotransmitter systems. This study was undertaken to investigate the glutamate receptor binding in rat brain with respect to lateralization, sexual dimorphism, estrus cycle and chronic stress. Beginning from their fourth week of life, 25 male and 25 female virgin Spraque Dawley rats were exposed to 45 min duration of immobilization and bright light, three times a day, five days a week, for 12-14 weeks. L(3H)-glutamat binding was assayed in cortical, cerebellar and hippocampal homogenates from both hemispheres of the experimental and age-matched (3-4 months) control (35 male, 60 female) rats. PLaama Cortisol levels at decapitation were determined and vaginal smears were monitored for 30 days to assess estrus cycles. Binding has occured with 77 H specif ity. Three way ANOVA of our data reveals that there's no lateralization. Glutamate 65receptor binding levels are higher in all areas of male brain showing significant <P<0.012) sexual dimorphism in hippocampus. Estrous phase elevated hippocampal (P<0.038) and cerebellar (P<0.034) binding prominently. Chronic stress enhanced binding manifestly in both sexes: cerebral cortex (P<0.022), cerebellum CP<0.006>, hippocampus (P<0.006). Our results suggest that the hippocampal glutamate receptor binding is prone to manipulation by sex-and stress- related endocrine effects which may occur at various levels from organizational and activational genomic action to transient membrane effects. We conclude that the endocrine and glutamatergic interaction well reflect the plasticity and excitotoxicity of these receptors in terms of binding. 66