İnsuline bağımlı (tip I) diabetes mellitusda hücresel immunitenin yeri

Abstract

53 ÖZET Bu çalışmada, insuline bağımlı (tip I) diabetes mellitusım etyolojisi-nde giderek ağırlık kazanmakta olan otoimmunitenin, hücresel immunite bölümünün yerini belirtmek amaçlandı. Hedefe ulaşabilmek için Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrin-Metabolizma Bölümü tarafından izlenmekte olan ve hastalığın başlangıç döneminde başvuran 26 insuline bağımlı (tip I) diabetes mellituslu olgu ile sağlıklı 14 olguda; l)Total T lenfosit düzeyleri saptandı. 2)Diabet süresi ile total T lenfosit düzeyleri arasında ilişki arandı. 3)Diabette metabolik kontrolün en iyi göstergesi, çalışmada belirtilen ölçütler arasında belirlenmek istendi. Diğer taraftan metabolik kontrol derecesi ile total T lenfosit düzeyleri arasında ilişki arandı. A)Metabolik kontrolü belirlemede gözönünde tutulan göstergelere ek olarak total T lenfosit düzeylerinin de aynı amaca hizmet edip edemeyeceği araştırıldı. Çalışma gurubunu oluşturan diabetikler (16 kız, 10 erkek), hastalık süreleri 6 ayın üzerinde (I. grup) ve 6 ayın altında (II. grup) olmak üzere ikiye ayrıldı. Anamnezde; yaşadıkları yöre, diabetin başlama yaşı ile sosyokültürel ve ekonomik durumları hakkında bilgi alındı. Fizik bakıda; boyları Neyzi'nin standart büyüme eğriltelerin-.- de değerlendirildi. Boyun standart deviasyon skoru-SDS. Hasta boyu - aynı yaşta normal çocuğun boyu formülüne göre hesaplandı (57). yaş ve cinse uygun SD354 Laboratuvarda; kanda glikoz (Folin-Wu yöntemi), ^A, (mikrokolon kromotografisi), C-peptid düzeyi (standart kahvaltıdan bir saat sonra alınan kan örneğinde radioimmunassay - RIA) tayin edildi. Diabetin mikrovasküler komplikasyonları (retinopati, nöropati, nefropati ve ateroskleroz) gözdibi bakısı, elektromiyografi-EMG, proteinüri ve total lipit-kolesterol (gravimetrik ve King yöntemi ile kalorimetrik) Ölçümler ile araştırıldı. Total T lenfosit düzeyi rozet tekniği ile değerlendirildi. Metabolik kontrol derecesinin göstergeleri olarak; -HbA, lc -Açlık kan şeker -C-peptid düzeyleri -Büyüme ile boyun standart deviasyon skoru-SDS -Ailenin sosyokültürel ve ekonomik düzeyi ile -Mikrovasküler komplikasyonların varlığı kabul edildi. Sonuçlar; Ege Üniversitesi Bilgisayar Araştırma ve Uygulama Merkezinde `Chi-square`, `student's t`ve `korelasyon` yöntemleri ile istatistiksel olarak değerlendirildi. I. Grupta elde edilen sonuçlar : l)Yaş dağılımı 5-18 yaş (ortalama 11.93 + 1.11 yaş) arasında olup, 7 kız, 7 erkek toplam 14 olgunun oluşturduğu bu grupta ortala ma hastalık süresi 46 ay idi (Tablo-II). 2)Total T lenfosit düzeyi, kontrol grubuna göre düşüktü (p<0.05). 3)Diabet süresi ile total T lenfosit düzeyi arasında ilişki bulunamadı ( p^> 0. 05 ).55 4)HbA. değerleri ile metabolik kontrol derecesi arasında doğ ru orantılı ilişki saptandı (p<C 0.05). HbA. ile C-peptid değerleri arasında ters orantılı ilişki bulundu (p <0.05). Metabolik kontrol bozuldukça boyun standart deviasyon skoru- nun-SDS negatif değerlere doğru kaydığı gözlendi (p<C0.05). Boyun SDS'u ile hastalık süresi arasında ters orantılı iliş ki bulundu (p<0.01). 5)Total T lenfosit düzeyinin HbA.. değerleri yükseldikçe art tığı saptandı (p<0.05). 6) Yaş ve cinsiyet ile total T lenfosit, HbA, ve C-peptid dü zeyleri arasında anlamlı bir fark gösterilemedi (p>0.05). II. Grupta edle edilen sonuçlar : l)Yaş dağılımı 2-16 yaş (ortalama 10.92 + 1.18 yaş) arasında olup, 9 kız, 3 erkek toplam 12 olgunun oluşturduğu bu grupta ortalama hastalık süresi 3 ay idi (Tablo-V). 2)Total T lenfosit düzeyi, kontrol grubuna göre düşüktü (p <0.05). 3)Diabet süresi ile total T lenfosit düzeyi arasında ilişki bulunamadı (p > 0.05). 4)HbA- değerleri ile metabolik kontrol derecesi arasında doğ ru orantılı ilişki saptandı (p<.0.01). HbA. ile C-peptid değerleri arasında ters orantılı ilişki bulundu (p<0.05). Metabolik kontrol bozuldukça boyun standart deviasyon sko- runun-SDS negatif değerlere doğru kaydığı gözlendi (p<C0.05). Boyun SDS'u ile hastalık süresi arasında ters orantılı iliş ki bulundu (p <C0.01).56 5)Total T lenfosit düzeyi ile metabolik kontrol derecesi ara sında anlamlı bir ilişki gösterilemedi (p>0.05). 6)Yaş ve cinsiyet ile total T lenfosit, HbA. ve C-peptid dü zeyleri arasında anlamlı bir fark bulunamadı (p]>0.05). Kontrol grubunda elde edilen sonuçlar ; 1)6 kız, 8 erkek toplam 14 olgunun oluşturduğu bu grupta, kız çocuklarının yaş dağılım 4-12 yaş (ortalama 10.10 + 0.75 yaş), erkek çocuklar ınki 5-15 yaş (ortalam 13.10 + 0.90 yaş) arasında bulundu (Tablo-I). 2)Total T lenfosit düzeyi, çalışma gruplarına (I. ve II. gruplar) oranla yüksek bulundu (p<0.05). DEĞERLENDİRME l)İnsuline bağımlı (tip I) diabetes mellitusda hücresel immü- nitenin bozulduğu saptandı. 2)Total T lenfosit düzeyinin yeni tanı almış diabetiklerin ya- nısıra eski diabetiklerde de düşük bulunması, hücresel immunite bo zukluğunun, hastalığın yalnız başlangıcında olmayıp ileri evrelerin de de devam ettiğini ortaya koydu. 3)HbA1 'nin, diğer metabolik kontrol göstergelerine (açlık kan şekeri, C-peptid düzeyleri, büyüme standartları, ailenin sosyokültü rel ve ekonomik düzeyi, mikrovasküler komplikasyonlarm varlığı) üs tün olduğu kanıtlandı. 4)Metabolik kontrol derecesi (iyi-orta-kötü) ile total T len- sit düzeyi arasında ilişki bulunamadı. Bu bilgi ile total T lenfosit düzeyinin, sağlıklı bir metabolik kontrol derece göstergesi olamaya cağı belirlendi.