Hemodiyaliz hastalarında protein C antijen düzeyleri

Abstract

ÖZET Protein C karaciğerde sentez edilen K vitaminine bağımlı bir proteindir, sülfhidril gurupları ile bağlı iki glukoprotein zincirinden oluşmuştur. Plasmada inaktif şekilde bulunur. Etkisini göstermesi için aktive edilmesi gerekir. Pıhtılaşma sisteminde iki yerde fonksiyon görmektedir. Birincisi Faktör Va ve faktör Vlla'nın inhibisyon ile anti- koagulan etki, ikincisi dolaşımda bir plasminojen aktivatör inhibitörü inhibe ederek fibrinolitik etkidir. Protein C'nin başlamış olan pıhtılaşmayı sınırlayarak, düzenleyici bir işlev gördüğü düşünülmektedir. Aktivasyon için ağır zincirin N-terminal ucundan peptid ayrılması gerekir. Trombomodulin, damar endotelinde bulunan trombin re septörü olarak çalışan protein yapısında bir maddedir. Protein C aktivasyonu trombin- trombomodulin kompleksi ile olmaktadır. Protein S, protein C'nin kofatörüdür.Protein S de K vitamine bağımlı bir proteindir. Protein C plasmada 4,8 ± lpg/ml veya % 100 ± 30 düzeyinde bulunur. Protein C antitrombin III, «ı antitripsin ile inhibe edilir. Bunların dışında protein C inhibitor denilen 57000 Dalton molekül ağırlıklı bir protein, insan plasmasmdan pürifiye edilmiştir. Protein C eksikliklerinde, bu maddenin klinik önemi anlaşılmaktadır. Eksiklik durumlarında yineleyen tromboemboliler görülür. Eksiklik karşımıza herediter yada edinsel olarak çıkar. Üyelerinde protein C eksikliği olan, klinik olarak yineleyen trom boemboliler gösteren aileler bildirilmiştir. Edinsel eksiklikler; yaygın damar içi pıhtılaşma, erişkin solunum distres sendromu, posto operatif dönem, maligniteler, akut lösemiler, plasma exchange, hemodiyaliz, bazı ilaçların ( L- aspagarinaz, Coumar- in, N-metil thıotetrazol içeren antibiyotikler ) kullanımı ile görülebilmektedir. Kronik böbrek yetmezliğinde ve hemodiyalizide trombotik komplikasyonlann sık olması etiyolojide protein C eksikliğinin rolü olabileceği fikrini getirmiş, araştırmalar 28sonucu protein C'nin antijenik olarak normal düzeyde olduğu ancak aktivetisinin azalmış olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada son dönem renal yetmezlikli, hemodiyaliz sağaltımı gören 14 hasta, 1 1 sağlık kontrol gurubu ile karşılaştırmalı olarak çalışıldı. Çalışma gurubunda lite- retürle uyumlu olarak protein C düzeylerinin kontrol gurubundan farklı olmadığı görüldü, hemodiyalizin protein C düzeyine etkisi araştırıldığında, diyaliz sonrası pro tein C düzeylerinde farklılık olmadığı, diyalizin protein C düzeyini etkilemediği görüldü. Bu hastalardaki tromboz eğilimini açıklayabilmek için, protein C aktivitesi, pro tein S, antitrombin III ve fibrinolitik sistemi içeren daha geniş çalışmalara gereksinim olduğu sonucuna varıldı. 29