İleri yaştaki yoğun bakım hastalarında apache II, IV ve sofa skorlarının mortalite belirleme güçlerinin karşılaştırılması

Abstract

Yaşlı nüfus giderek artmakta ve beraberindeki ek hastalıklar, fonksiyon sınırlamaları yoğun bakıma olan ihtiyacı da arttırmaktadır. Yoğun bakımda yaşlı hastaların mortalitesi yüksektir, bu nedenle yeterli güce sahip bir prognostik yoğun bakım skoruna ihtiyaç vardır. Bu tez çalışmasında yoğun bakımımızda izlediğimiz 65 yaş üstü hasta gurubunda APACHE II, IV ve SOFA skorlarının mortalite belirleme güçlerini değerlendirmeyi amaçladık.Ocak 2006 – Ocak 2014 yıllarında erişkin tersiyer cerrahi-dahili yoğun bakım ünitesinde izlenen 65 yaş üstü 298 hastanın dosyaları retrospektif olarak incelendi, dosyalardan 187 tanesi çalışma kriterlerine uygun bulundu. Hastaların yaş, cinsiyet, tanı, yoğun bakım ve hastane kalış süre ve mortaliteleri, APCAHE II, IV skorları, ve 24. 48. ve 72. saatteki SOFA ve maksimum SOFA skorları kaydedildi, sağ kalan ve kaybedilen hasta gruplarında karşılaştırıldı. İstatistik yöntem olarak Student's t testi, nonparametrik veriler için Mann-Whitney U ve Fisher's exact testleri, skorların ayırım gücü için ROC eğrisi kullanıldı. APACHE ve SOFA skorlarının mortaliteye etkisi lojistik regresyon analizi ile değerlendirildi, uygunluğuna Hosmer-Lemeshow testi ile karar verildi ve standardize mortalite oranları (SMR) hesaplandı.Değerlendirilen 187 hastanın 58'i 80 yaş üstü hastalardı. Erkek/bayan oranı 97/90 bulundu. Ölenlerde bu oran 26/21, sağ kalanlarda 71/69 bulundu. Tüm hastaların yaş ortalaması 79,5±7.3 iken, sağ kalanlarda 80±7,6, ölenlerin 77,6±6,1 bulundu.. APACHE II için 2 10,5 (df 8) (p=0,23), APACHE IV için 2 8,7 (df 8) (p=0,36) bulundu. APACHE II ve IV skorlarıyla ölçülen mortalite değerleri gerçekleşenden daha fazla bulundu, sırasıyla %48 (±25) (SMR:0,5) ve %49 (±23) (SMR: 0,5). Tüm SOFA ölçümleri kaybedilen hasta grubunda sağ kalanlara göre anlamlı biçimde yüksek bulundu. APACHE II ölenlerde 31±8,7 sağ kalanlarda 21±7,8, APACHE IV ölenlerde 108±27 sağ kalanlarda 85±25, SOFA 24.saat ölenlerde 9,5±3,5 sağ kalanlarda 5,5±2,2, SOFA 48.saat ölenlerde 11±3,4 sağ kalanlarda 4,7±3,2, SOFA 72.saat ölenlerde 12±3,4 sağ kalanlarda 4,3±2,8, SOFA maks ölenlerde 12,4 sağ kalanlarda 5,8±3,3 bulundu. Mortalite açısından tüm skorlar karşılaştırıldığında ROC eğrisiyle değerlendirilen ayrım gücü SOFA maks (ROC 0.92) ve SOFA 3. gün (ROC 0,95) en yüksek bulundu. APACHE II ve IV içinse ayrım güçleri sırasıyla 0,80 ve 0,76 idi. SOFA maksimumun 8,5 üzerindeki değerleri %93 duyarlılık, %86 özgüllükle, 7,5 üzerindeki 72. saat SOFA değeriyse, %90 duyarlılık, %90 özgüllükle mortaliteyi göstermektedir. Organ yetersizlik skoru olarak tanımlanan SOFA yoğun bakımlarda, mortalite değerlendirmede de iyi prognostik güce sahiptir. Çalışma bulgularımız, SOFA'nın yoğun bakımda izlenen 65 yaş üstü hastalarda mortalite belirleme gücünün, APACHE II ve IV skorlarına kıyasla daha iyi olduğunu göstermiştir. Ayrıca her iki APACHE skoru da mortaliteyi gerçekleşenin 2 katı kadar daha fazla öngörmüştür.

Since the world population is getting older, the need for intensive care is increased in the elderly. Age, accompanying diseases and the functional limitations lead to increased intensive care unit mortality in this group of patients; therefore a mortality prediction score is required. This study aims to evaluate the validity of APACHE II, IV and SOFA scores for predicting mortality in patients older than 65 years old that followed in the intensive care unit.Medical files of 298 patients hospitalized between January 2006-January 2014 aged over 65 years in the adult tertiary surgical-internal intensive care unit were analyzed retrospectively, 187 of the files met the study criteria. The patients' age, gender, diagnosis, intensive care unit and hospital length of stay and mortality, APACHE II, IV scores and SOFA scores at 24, 48 and 72 hours and the maximum SOFA score were recorded and compared among the mortality and survival groups. Student's t test for statistical analysis, the Mann-Whitney U and Fisher's exact tests for non-parametric data, the ROC curve was used for discriminatory power of the scores. The goodness of fit test for APACHE and SOFA scores was performed with Hosmer-Lemeshow test. Standardized mortality ratios (SMR) was calculated for both APACHE scores.Fifty-eight of the 187 patients evaluated were over 80 years of age. Male/female ratio was 97/90. It was 26/21 in non-survivors, 71/69 in survivors. The mean age was 79,5±7,3 for all pateints, 80±7,6 for survivors and 77.6±6.1 for non-survivors. Goodness of fit test for APACHE II was found to be 2 10.5 (df 8) (p=0,23), for APACHE IV 2 8.7 (df 8) (p=0,36). Mortality scores measured with APACHE II and IV scores were higher than the actual mortality rates, which were %48 (±25) (SMR:0,5) and %49 (±23), respectively (SMR:0,5). All the recorded SOFA scores were significantly higher in mortality group compared to survivors. APACHE II was found 31±8,7 in non-survivors 21±7,8 in survivors, APACHE IV 108±27 in non-survivors 85±25 in survivors, SOFA 24.hour 9,5±3,5 in non-survivors 5,5±2,2 in survivors, SOFA 48.hour 11±3,4 in survivors 4,7±3,2 in non-survivors, SOFA 72.hour 12±3,4 in non-survivors 4,3±2,8 in survivors, SOFA max 12,4 in non-survivors 5,8±3,3 in survivors. Discriminatory power of the SOFA maximum (ROC 0,92) and SOFA 3rd day (ROC 0,95) scores evaluated with ROC curve were the highest. Discriminatory power for APACHE II and IV scores were 0,80 and 0,76, respectively. The peak SOFA score over 8,5 predicts mortality with a sensitivity of 93%, a specificity % 86. SOFA score recorded on 3rd day over 7,5 predicts mortality with a sensitivity and specificity of 90%. In intensive care units SOFA score has a good prognostic power in the assessment of mortality. Our findings showed that discrimination power of SOFA score for prediction of mortality in the elderly was better than APACHE II and IV scores in the intensive care unit. Both APACHE scores overestimated the mortality.