2015-2018 yılları arasında kemoterapi alan ve ateşle başvuran çocuklarda bakteriyel, viral, fungal ve parazitik enfeksiyonların değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Kanserli çocuklarda sağ kalım hızları son yıllarda giderek artmıştır, bununla birlikte agresif kanser tedavisi yüksek enfeksiyon riski ile sonuçlanmıştır. Ateş, kanserli hastalarda sık karşılaşılan, çeşitli enfeksiyon ve enfeksiyon dışı nedenlerle ortaya çıkan bir durumdur. Enfeksiyonlar kanserli hastalarda ateşin temel kaynağıdır ve hem nötropenik hem de nötropenik olmayan hastalarda göz önünde bulundurulmalıdır.Amaç: Bu çalışmanın amacı, çocuk onkoloji kliniğinde takipli, kemoterapi uygulanan, 38 ˚C ve üzerinde ateş nedeniyle başvuran, yatırılarak izlenen ve tedavi edilen hastalarda enfeksiyon sıklığının, enfeksiyon etkenlerinin ve risk faktörlerinin değerlendirilmesidir.Yöntem: Retrospektif olarak yürütülen bu çalışmada, veriler hastaların izlem dosyalarının taranması ile elde edilmiştir. Ocak 2015-Aralık 2018 tarihleri arasında Çocuk Onkoloji Bilim Dalı'nda kanser tanısı alan ve tedavi edilen hastalar içerisinde, 38 ˚C ve üzerindeki ateş nedeniyle çocuk onkoloji polikliniğine veya çocuk acil servisine başvuran ve yatırılarak tedavi edilen 94 hasta dahil edildi. Bu hastalara ait 212 ateş başvurusu çalışmaya alındı. Hastaların yaş, cinsiyet, son uygulanan sistemik kemoterapi ile enfeksiyon arasındaki süre, yoğun bakım yatışları ve yoğun bakım yatış süreleri değerlendirildi. Klinisyen hekimler tarafından muayenede saptanan ve mikrobiyolojik incelemeler ile gösterilen enfeksiyon tanıları değerlendirmeye alındı. Hastanın ateşli döneminin, febril nötropeni olup olmadığını saptamak için mutlak nötrofil sayıları kaydedildi. Başvuruda ve hastanede yatış süresince alınan periferik kan ve kateter kan kültürleri, klinik bulgularına göre alınan idrar, dışkı, balgam, boğaz veya yara yeri sürüntü kültürleri ile saptanan bakteriyel ve fungal mikrobiyolojik ajanlar dökümente edildi. Solunum yolu virüslerinin saptanması için çalışılan multipleks PCR paneli, CMV-DNA PCR, EBV-DNA PCR, dışkıda viral PCR incelemeleri ile saptanan mikrobiyolojik ajanlar, dışkıda parazit bakısı ve serolojik yöntemlerle saptanan parazitler kaydedildi. Hastalara hastanede yatışı boyunca ve taburculukta düzenlenen antimikrobiyal tedaviler değerlendirildi. Elde edilen veriler SPSS 25.0 paket programı ile analiz edildi.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların 43'ü (%45,7) kız, 51'i (%54,3) erkek idi. Hastaların ortalama yaşı 87,02 aydı (4 ay-213 ay). Hastaların değerlendirmeye alınan 212 ateşli başvurusunun 103'ünde (%48,6) enfeksiyon odağı saptanamadı. Klinik belirti, fizik muayene bulguları ve mikrobiyolojik çalışmalar ile gösterilen enfeksiyon tanılarına bakıldığında; kateter enfeksiyonları en sık ateş nedeniydi. Periferik kan, kateter kan, idrar, dışkı ve yara yeri sürüntü kültürlerinde üreyen bakterilerin %46,4'ü Gram pozitif ve %53,6'sı Gram negatif bakterilerden oluşmaktaydı. Koagülaz negatif Staphylococcus ve Escherichia coli en sık saptanan bakteriyel etkenlerdi. Dört başvuruda idrar ve kateter kan kültüründe saptanan Candida türleri en sık fungal etkendi. On iki başvuruda (%5,6) saptanan Rhinovirüs en sık viral solunum yolu enfeksiyonu etkeni idi. Başvuruların %73,6'sında tercih edilen üçüncü kuşak sefalosporinler en sık anti-bakteriyel olarak görüldü. Mikrobiyolojik incelemeler ile gösterilen enfeksiyon etkenleri ve enfeksiyon tanıları, nötropenik olan ve olmayan hastalar açısından analiz edildiğinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı (p>0,05). Septik şokun, nötropenik hastalarda daha sık olduğu görüldü (p=0,02).Sonuç: Başvuruların %48,6'sında enfeksiyon odağı saptanamamıştır. Kateter enfeksiyonları en sık ateş nedenidir. Koagülaz negatif Stafilococcus en sık bakteriyel, Candida türleri en sık fungal, Rhinovirüs en sık viral etkendir. Bakteri, virüs ve mantarların dağılımında, nötropenisi olan ve olmayan hastalar arasında farklılık saptanmamıştır.Anahtar sözcükler: Çocuk; kanser; ateş; enfeksiyon; febril nötropeni.

Background: Survival rates in children with cancer have increased in recent years, but aggressive cancer treatment has resulted in a high risk of infection. Fever is a common condition in cancer patients, and is caused by various infections and non-infectious causes. Infections are the main cause of fever in cancer patients, and should be considered in both neutropenic and non-neutropenic patients.Objective: The aim of this study was to evaluate the frequency of infection, infectious agents and risk factors in pediatric oncology patients who were treated with chemotherapy and presented with fever of 38 ˚C or more.Method: In this retrospective study, the data were obtained by scanning the files of the patients. Ninety-four pediatric cancer patients who presented with fever of 38 ˚C or more, and hospitalized between January 2015 and December 2018 were included into the study. A 212 fever episodes of these patients were evaluated. Age, sex, time elapsed between systemic chemotherapy and infection, length of stay in intensive care unit, infection sites were evaluated. Absolute neutrophil counts were taken into account to relate with febrile episodes. Bacterial and fungal microbiological agents detected by peripheral blood and catheter blood cultures, urine, stool, sputum, throat or swab cultures were documented. Viruses detected by multiplex PCR panel, CMV-DNA PCR, EBV-DNA PCR and stool viral antigen examinations, and the parasites detected in the stool and serological methods were recorded. Antimicrobial treatments were evaluated during hospitalization and discharge. Data were analyzed with SPSS 25.0 package program.Results: Among the patients 43 (45.7%) were female and 51 (54.3%) male. The mean age of the patients was 87,02 months (4-213 months). No infection focus was detected in 103 (48,6%) febrile episodes. Catheter infections were the most common cause of fever. Of the peripheral blood, catheter blood, urine, feces and wound cultures, 46.4% was positive for Gram positive and 53.6% for Gram negative bacteria. Coagulase negative Staphylococci and Escherichia coli are the most common bacteriae. Candida species detected in four patients' urine and catheter blood cultures were the most common fungal agents. Rhinovirus, shown in 12 patients (5.6%), was the most common viral respiratory infection agent. The third generation cephalosporins (preferred in 73.6% of patients) were the most common used antibacterial agents for febrile episodes. There was no statistically significant difference in the distribution of infectious agents and infection diagnoses between the patients with or without neutropenia (p>0,05). Septic shock was more common in neutropenic patients than the non-neutropenic ones (p=0,02).Conclusion: No infection focus was detected in 48.6% of the patients. Catheter infections were the most common cause of fever. Coagulase negative Stafilococcus was the most common bacterial whereas Candida species the most common fungal and Rhinovirus the most common viral agent. There was no difference in the distribution of bacteria, viruses and fungi between patients with and without neutropenia.Key words: Child; cancer; fever; infection; febrile neutropenia.