Türk-İslam felsefesinde Beytü`l Hikme ve felsefe çalışmaları

Abstract

Bu çalışma, Beytü'l Hikme'nin kurulduğu 800'lü yıllardan, Abbasi Devleti'nin çöküşüne kadarki zaman zarfı içerisinde, yapılan bilimsel çalışmaların Türk-İslam Felsefesi açısından yerini ve önemini açıklamayı hedeflemektedir. Beytü'l Hikme'nin kurulduğu dönemde halifelerin çeşitli teşvik ve destekleriyle dört bir taraftan getirilen eserlerin burada toplanması, birçok yazma eserin kaybolmasını engellemiştir. Örneğin bu dönemde pek çok Antik Yunan eseri Beytü'l Hikme içerisinde korunmuş ve Türk-İslam filozofları tarafından bu eserler üzerinde pek çok yeni çalışma yapılmıştır. İslam Devleti Beytü'l Hikme'nin kurulduğu 9. yüzyıldan, Abbasi Devleti'nin çöküşüne kadarki süreçte `Altın Çağını` yaşamıştır. Türk-İslam felsefesinde isimlerinden söz edilen, Hüneyn b. İshak, Sabit b. Kurra, Kindi, Harezmî ve Şakiroğuları gibi önemli mütercimler ve filozoflar bu dönemde yaşamıştır. Ayrıca bu filozoflar hem kendi çağında hem de kendinden sonraki çağlarda büyük yankı uyandırmışlardır. Tezimizde, Beytü'l Hikme içerisinde muhafaza edilen Antik Yunan mirası, bumirasın Türk-İslam düşünce geleneğine katkıları ve bu gelenekte nasıl geliştirildiği ele alınmıştır. Kütüphane, tercüme merkezi ve rasathane olarak kullanılan Beytü'l Hikme'de yapılan çalışmaların sonraki asırlara ve Batı Medeniyetine etkisi incelenmiş ve düşünce tarihçileri açısından bu etkinin doğru değerlendirilip değerlendirilmediği irdelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Beytü'l Hikme, Türk İslam Felsefesi, Hüneyn b. İshak, Sabitb. Kurra, Kindi, Harezmî, Şakiroğulları

This study aims to explain the place and importance of scientific studies in terms of Turkish-Islamic Philosophy during the period from the foundation of Beytü'l Hikme in 800's, to the collapse of Abbasid State. The collection of works brought from all sides by various incentives and support from the caliphs during the period when Beytü'l Hikme was founded, prevented the loss of many manuscripts. For example, during this period many ancient Greek works were preserved in Beytü'l Hikme and many new studies were made by Turkish-Islamic philosophers. The Islamic State had lived its `Golden Age` from the 9th century when the Beytü'l-Hikme was founded until the collapse of the Abbasid State. Important translators and philosophers such as Hüneyn b. Isaac, Sabit b. Kurra, Kindi, Harezmî and Şakiroğularları had lived in this period. In addition, these philosophers aroused great repercussions both in their own age and other periods. In this thesis, the ancient Greek heritage preserved in Beytü'l Hikme, its contributions to the Turkish-Islamic thought tradition and how it was developed in this tradition were discussed. The effect of the studies carried out in Beytü'l Hikme, which was used as a library, translation center and observatory, on the following centuries and Western Civilization and whether this effect has been evaluated correctly from the historians of thought was examined.Key words: Beytü'l Hikme, Turkish-Islamic Philosophy, Huneym b. İshak, Sabit b.Kurra, Kindi, Harezmi, Şakiroğulları