Türkiye`de vergi politikalarının oluşumu

Abstract

Altı bölümden oluşan çalışmamızda konular tarihsel bir akış içersinde incelenmeye çalışılmıştır. Vergi politikalarının oluşumu incelenirken, hükümet programlarında öngürülen vergi politikalarıyla uygulanan vergi politikası arasındaki ilişki, hükümetlerin isteği üzerine zaman zaman vergi sistemimiz hakkında rapor yazan yabancı uzmanların görüşlerinin vergi politikasına etkisi ve Vergi Reform Komisyonu çalışmalarının vergi politikalarını ne şekilde yönlendirdiği araştırılmaya çalışılmıştır. Ayrıca kalkınma planlarında öngörülen vergi politikası tedbirlerine, uygulamada uyulup uyulmadığı, A.E.T.' nin vergi politikamıza etkisi gibi konularda incelenmiştir. Birinci bölüm, Cumhuriyet Dönemi Öncesinde Vergilendirme Yetkisinin Tarihsel Gelişimi, başlığını taşımaktadır. Ülkemizde, Cumhuriyet öncesi 1920-1923 yılları, kurtuluş savaşı yıllarıdır. Savaş giderlerinin karşılanması dahil devlet giderlerini karşılamak üzere vergi politikasında olağanüstü bir yöntem oluşturulmuş ve uygulanmıştır. Bu yüzden çalışmamızda vergi politikasının oluşmasını 1923' ten sonrası dönemde inceledik. Ancak, 1920-1923 savaş yıllarında, Cumhuriyet dönemi vergi politikasının oluşturulmasında temel ön şart diyebileceğimiz iki önemli konuda yoğun çaba gösterilmiştir. Bu iki önemli konu, ulusal ve uluslararası alanda vergi koymada tam bağımsızlık ve vergilendirme yetkisinin Türkiye Büyük Millet Meclisi' ne ait olmasıdır. Çalışmamızdaki önemi nedeniyle bu iki temel öğenin sağlanması konusuna, Kurtuluş Savaşı öncesi dönemden başlayarak, birinci bölümde değinilecektir. İkinci bölümde, 1923'ten 1950'ye kadar olan döneme ilişkin vergi politikalarının oluşumu, liberal dönem, devletçilik dönemi, savaş ve sonrası dönem olmak üzere üç alt başlık altında incelenmeye çalışılmıştır. Bilindiği gibi 1950 yılı, hem Cumhuriyet döneminde iktidarın ilk kez el değiştirdiği bir yıl, hem de köklü vergi değişikliklerinin uygulamaya konulduğu bir yıldır. Bu nedenle, 1950 yılından itibaren yeni bir bölüme geçilmesi uygun görülmüştür. Üçüncü bölümde 1950-1960, dördüncü bölümde 1960-1970, beşinci bölümde 1970 ve 1980 yıllarına ait vergi politikalarının oluşumuna değinilmiştir.