Eskişehir Anadolu Üniversitesi İşitme Engelli Çocuklar Eğitim Merkezi`ne devam eden 5-12 yaşındaki işitme engelli öğrencilerin bilişsel stillerinden alanbağımsızlık-bağımsızlık boyutunun değerlendirilmesi

Abstract

BÖLÜM -V- $ZET, YARGI VE ÖNERİLER A. ÖZET Bireyler çevrede olan olay ve olguları duyu or ganları yoluyla duyumlarlar. Duyumlanan olay ve olgu lar merkezi sinir sisteminde algılama, depolama, dü zenleme gibi belli işlemlerden geçer. Bireylerin kendi içlerinde geçen bu süreçler de her bireyin kendi duyum- lama, algılama, depolama ve düzenleme özelliğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu duyumlama, algılama, dü zenleme, farklılıkları bilişsel stil olarak adlandırıl maktadır (Klausmeier, Chatala, Frayer, 1974; Kogan, 1971; Messick, 1979; Wit kin, 1974; Witkin, Messick, 1976; Witkin, Moore, Goodenough ve Cox, 1977, Eski, 1980). Alanbağımlılık-bağımsızlık bilişsel stillerin alt boyutlarından biridir. Alanbağımlılık karmaşık görsel şekil içinde gizlenmiş olan yalın şekli bulama-62 maktır. Buna karşılık karmaşık görsel şekil içinde giz. lenmiş olan yalın şekli bulabilmek ise bilişsel stil lerden alanbağımsızlık olarak tanımlanmaktadır. Alanba- ğımlı ve bağımsız öğrencilerin bu farklı özellikleri nedeniyle onların öğrenmelerini sağlayacak olan yaşan tıların materyal ve öğretim ortamının da farklı olması gerektiği izlenimi edinilmektedir. Normal öğrencilerin olduğu gibi işitme engelli öğ rencilerin de öğrenme stillerinin bilinmesi onlara ha zırlanacak olan öğretim programlarının etkililiğini arttıracaktır. Araştırmanın amacı, İ Ç S.M'e devam eden 5-12 yaşları arasındaki işitme engelli çocukların bilişsel stillerden alanbağımlılık-bağımsızlık boyutunun değer lendirmesi olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusun da İ Ç E M * e devam eden 5-12 yaşları arasındaki işit me engelli çocukların bilişsel stillerden alanbağımlı- lık bağımsızlık boyutunda yaş, cinsiyet, işitme kalın tısına göre farklılık olup olmadığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırma deseni doğal karşılaştırma/ge riye dönük değerlendirme (ex post facta design) t ürün dedir. Araştırma verilerinin toplanabilmesi için yapılan kaynak taramasına göre `Çocuklar için (Jömük Şekiller63 Testi` uygun görülmüştür. Bu teat, 1986-1987 öğretim yılı güz döneminin son ayında İ Ç E M ' e devam eden 5-12 yaşları arasındaki 32 kız, 21 erkek öğrenci olmak üzere toplam 53 Öğrenciye uygulanmıştır. 53 öğrenci, araştırmanın tüm evrenini oluşturmaktadır. Elde edilen veriler, 3 değişken için çoklu kovar- yans analizi, doğrusal regresyon analizi, Mann Whitney ü testi ve t testi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın amaçlarına ilişkin bulgular şöyle ifade edilebilir: 1. Yaşa Göre Kız ve Erkek Öğrencilerde Alanba- ğımlılık-Bağımsızlık Bulgu ve Yorumlan : - Alanbağımlı-bağımsız kızların yaş grupları karşılaştırmasında yaş grupları arasında önemli fark lılık bulunmuştur (P < O.OOl`*36). - Test sonucuna göre alanbağımsız erkek öğren ci belirlenemediği için alanbağımlı-bağımsız erkek öğ rencilerin yaş grupları karşılaştırması yapılamamıştır. - Alanbağımlı kız ve erkek öğrenciler yaşa gö re farklılık göstermemektedir (P ^ 0.05). - Alanbağımlı ve bağımsız kız öğrenciler yaşa göre farklılık göstermemektedir (P / 0.05 n.s).64 2. İşitme Kalıntısına Göre Kız ve Erkek Öğrenci lerde Alanbağımlılık-Bağımsızlık Bulgu ve Yorumları; - Alanbağımlı-bağımsız kızlarda işitme kalıntısı na göre oluşturulan grupların karşılaştırılmasında gruplar arasında önemli bir farklılık bulunamamıştır (P > 0.05 n.s). - Test sonucuna alanbağımsız erkek öğrenci belir lenemediği için alanbağımlı-bağımsız erkek öğrencile rin işitme kalıntısı grupları karşılaştırması yapıla mamıştır. - Alanbağımlı erkek ve kız öğrencilerin işitme kalıntısına göre karşılaştırmasında 0.05 anlamlılık düzeyinde farklılık görülememiştir (P ^ 0.05). - Alanbağımlı ve bağımsız kız öğrencilerin işit me kalıntısına göre karşılaştırmasında 0.05 anlamlılık düzeyinde farklılık göstermedikleri belirlenmiştir (P> 0.05). 3. Alanbağımlı-Bağmmsız Kız ve #rkek Öğrencilerin Test Puanlarına İlişkin Bulgu ve Yorumlar; - Alanbağımlı-bağımsız kız öğrencilerin test pu anlarına göre oluşturulan grupların karşılaştırmasın da 0.001 anlamlılık düzeyinde önemli farklılık bulun-65 muştur (P <0.001K3EK). - Test sonuçlarına göre alanbağımsız erkek öğren ci belirlenemediği için test puanlarına göre oluşturu lan grupların karşılaştırması alanbağımsız erkek öğren çiler için yapılamamıştır. - Alanbağımlı erkek ve kız öğrencilerin test pu anlarının karşılaştırmasında 0.05 anlamlılık düzeyin de önemli farklılık yoktur (P > 0.05). - Alanbağımlı ve bağımsız kız öğrencilerin test puanlarının karşılaştırmasında 0.001 anlamlılık düze yinde test puanları arasında önemli farklılık olduğu belirlenmiştir (P <^ O.OOl***). 4. Alanbağımlı Kız ve Erkek Öğrencilerde Yaş Değişkeni Sabit Tutulduğunda İşitme Kalıntısı ve Test Puanlarının İlişkisine İlişkin Bulgu ye Yorumlan.: - Alanbağımlı kızların yaş değişkeni sabit tutul duğunda işitme kalıntısı ve test puanının ilişkisi za yıf olarak belirlenmiştir (İlişki kat sayısı (r)=-0.04, regresyon katsayısı (b)= -0.02). - Alanbağımlı erkek öğrencilerin yaş değişkeni sabit tutulduğundş i şitme kalıntısı ve test puanının ilişkisi zayıf olarak belirlenmiştir (İlişki katsayısı66 (r) = -0.39t regresyon katsayısı (b)= -0.02). - Test sonuçlarına göre alanbağımsız erkek öğren cilere ilişkin veri toplanamadığı için alanbağımsız erkek öğrencilerde yaş değişkeni sabit tutulduğunda işitme kalıntısı ve test puanları arasındaki ilişki be lirlenememiştir. B. YARGI Yaşa göre kız ve erkek öğrencilerde alanbağımlı- lık-bağımsızlık bulgularına göre; Alanbağımlı kız ve erkek öğrenciler P^> 0.05, alanbağımlı ve bağımsız kız öğrencilerin P y 0.05 n.s yaşa göre karşılaştırmalarında farklılık göstermedik leri belirlenmiştir. Bu yaş değişkeninin, özellikle erinlik öncesinde alanbağımlılık-bağımsızlık boyutu-r nun farklılığına önemli bir etkisi olmadığı görüşüyle uygunluk göstermektedir. Bir başka deyişle farklılık lar erken erinlik dönemine kadar düzenli ve anlamlı değildir (Wit kin, Beppy, 1975; Etfgün, 1984). Ç.G.Ş.T. nin: uygulanmasıyla elde edilen verilerin normlara göre karşılaştırması sonucu işitme engelli er-