Ekonomik gelişme süreci ve Türk Lirasının konvertibilitesi

Abstract

ABSTRACT Bu çalışmada, konuya iki bölüm halinde bakılmış; birinci bölümde, konvertibilitenin tanımı ve çeşitli uygulama şe killeriyle birlikte, teorik temelleri verilmeye çalıştırarak, konvertıbŞ: bir para sisteminin gerektirdiği ekonomik koşullar incelenmiştir. Türkiye Ekonomisinin Türk Lirasının Konvertibilitesi açısından 1980 yılı sonrasında gösterdiği iç ve dış ekonomik gelişimi ise ikinci bölümün konusunu oluşturmuştur. Birinci bölümde açıklanmaya çalışılan konvertibilite nin ön koşulları, - Ülkede iç ekonomik dengeyle birlikte fiyat istikrarının sağlanması -Para ve sermaye piyasalarının oluşturulması - Dış ticaret veya cari işlemler dengesinin sağlıklı v« sürekli olarak gerçekleştirilmesi - Döviz rezervleri düzeyinin konvertibiliteyi devam et tirecek nitelik ve niceliğe sahip olması - Ülkede sabit döviz kuru sistemi uygulanması halinde döviz kurlarının ilgili kurumca, arz ve talep koşulları dikkate alınarak belirlenmesi gerekmektedir.- Ülkede modern atılmada bir döviz piyasasının oluşmuş bulunması ve diğer piyasalarla uyumlanması nın ger çekleşmesi sağlanmalıdır, diye özetlenebilir, îkinci bölümde, Türkiye Ekonomisinin 1980* e kadar olan gelişimi konvertibilite açısından önemli özellikleriyle kısaca ele alınarak, özellikle konvertibilitenin gündeme gel diğe 1980 yılı sonrası dönemde ekonominin performansı bu açı dan incelenmeye çalışılmıştır. Özellikle para, sermaye ve döviz piyasalarının oluşturulması ve günlük kur uygulamasına gidilerek geçmişe göre da ha gerçekçi kur politikası izlenmesi 1980 yılı sonrasının vertibilite açısından önemli bir aşamasıdır. Ayrıca dış ticarette görülen iyileşme de konvertibili açısından önemli bir gelişmedir. Fakat, Türkiye Ekonomisinde, hala enflasyonist ortam makro ekonomik dengelerdeki bozulmalar (bütçe açığı, para ) tam anlamıyla ve sağlıklı bir yapıya kavuş turalamamış bunun sonunda da dış ekonomik denge ve döv/iz kurlarında zamı zaman ortaya çıkan istenmeyen durumlarla karşılaşılmıştır. 1980 yılı sonrasında Türk Lirasının konvertibilitesiı doğru önemli bir yol kat edilmiş olunmakla beraber, ancak yukarıda kısaca açıklamaya çalıştığımız temel şartların iyi bir timizasyon gerçekleştirildiği durumda, uzak olmayan bir gel< çekte Türk Lirasının konvertibl bir para olacağı inancını taşımaktayız.

ABSTRACT In this research., the object is considered in two parts; in the first part, the economic conditions that a convertible currency system necessitates are studied by giving the. definition of convertibility and theoretical bases with various practice areas. (The progress of the domestic and external economy of Turkey after 1980 is the subject of the second part, with respect to the convertibility of the Turkish Lira. Preconditions of convertibility that I tried to expla: in the first part can be summarized as: - Maintaining balance in the domestic economy with.' stability of prices in the country - Forming money and capital markets - Making a strong and continuous balance of foreign trade and current account - Having the quality and quantity of exchange reserve level to make it continual - Determining these by considering supply and demand conditions of stable rates of exchange with the related institution- Setting up an exchange market in the modern sense in the country and providing it in balance with the other markets. In the second part, considering the progress of the Turkish economy with respect to convertibility briefly, with its important features, it is studied with respect to the economic performance when convertibility was current, especially during the period after 1980. Especially, providing money, capital and exchange markets and applying and exchange rate policy in respect to convertibility of the period after 1980, is an important, achievement. Besides, the improvement in foreign trade is an important piece of progress in conformity with convert ibilit; However, going from bad to worse in the inflationary situation and macroeconomic balances (budget shortfall, inflation), there was no sound structure in the (Turkish economy and, as a result of that, there were sometimes >-:.-;> embarrasing encounters in the external economic balance and rates of exchange. Even though advances have been made towards the convertibility of the Turkish Lira during the period after 1980, we believe that it is not possible that the Turkish Lira will be a convertible currency in the near future, unle all optimizations of the basic conditions that I tried to explain briefly above, are realized.