Türkiye`de video ve kitle kültürü ilişkisi

Abstract

ÖZET Teknolojik gelişmelere bağlı olarak Üretim sü¬ reçlerinin karmaşıklaşması, yaşam biçimlerinde de fark¬ lılıkları gündeme getirmiştir^ Bunun sonucunda değişik kültür tipleri ortaya çıkmıştır.4 Bu kültür tiplerinden biri olan kitle kültürü, teknolojik gelişmeler ve kitle iletişim araçlarının varlığıyla yakından ilgilidir.* özellikle, sinema, T7, video gibi görsel ve işitsel kit¬ le iletişim araçları kitle kültürünün biçimlenmesinde ve gelişmesinde çok önemli bir role sahiptir. Kozmopolit bir yapıya sahip olan Türk toplumu'nda da, teknolojik gelişmelere ve kitle ilenişim araçlarına bağlı olarak oluşan bir kitle kültüründen söz etmek ola¬ sıdır.1 Türkiye'de varolan kültürel yapının özelliklerine bağlı olarak, kitle iletişim araçlarının kitle kültürü üzerindeki etkileri de yoğun olmaktadır.^ Bu anlamda, bir kitle iletişim aracı olarak videonun, Türkiye'de kitle kültürü ile olan ilişkisi önem taşımaktadır.* Bu çalışma, söz konusu ilişkinin ortaya konması amacıyla yapılmıştır^ Türkiye'de video ve kitle kültürü arasındaki iliş¬ kinin kapsamlı biçimde açıklanması amacını taşıyan bu çalışma 4 ana bölümden oluşmaktadır «f İlk bölümde? çalı ş-Q manın amacı, önemi, problemi, âayımSr^vTanırİiîik;:r`' ı larına yer verilerek, ilgili terîalerîn tanımları yapıl¬ mıştır;1 îkinci bölümde; kültür kavramının açıklanmasına bağlı olarak kitle kültürü ile popüler kültür kavramları ele alınmıştır.1 Ayrıca bu bölümün bir alt başlığı olarâck çalışmada geçen önemli kaynakların kısaca tanıtıldığı bir ilgili literatüre yer verilmiştir.1 Üçüncü bölümde; videonun Türkiye'de kitle kültürü ile ilişkisinin ortaya konması amacıyla önce Türk KültürU ve kitle kültürüne kısaca değinilmiş, ardından videonun Türk toplumuna girmesini ve yayılmasını hazırlayan et¬ kenler ve Türkiye'de videonun kitle kUltürü üzerine yaptığı etkiler, kitle kültürü göstergeleri durumunda T» O gOKBE&OGROTlM KUSUI.I PefcBsiHttagyeB Merisedolan sinema, tiyatro, müzik, dil, afiş, giyim gibi olgu¬ larla ilişkilendirilerek açıklanmıştır,4 Bu bölüm bir so¬ nuç altbaşlığıyla verilmiştir. Dördüncü ve son bölümde j çalışmanın özeti verile¬ rek, varılan yargı ortaya konmuştur** Ayrıca, yine bu bö- Itimde video kullanımının Türk toplumu açısından daha ya¬ rarlı bir biçime getirilmesi.amacına yönelik önerilere yer verilmiştir.1 Yukarıda sözü edilen bölümlede özetle şu tema iş¬ lenmiştir. İnsanoğlu yaşamını sürdürebilmek için, bir iliş¬ kiler ağının içinde yer almak zorunda kalmıştır ve kal¬ maktadır.* Gelişen bilim ve teknoloji ile- birlikte edini¬ len bilgiler, görgüler ve deneyimler de karmaşıklaşans¬ tır.* Bireyler, edindikleri bilgileri ve deneyimleri ge¬ lecek kuşaklara aktarmaya çabalamıştır.' Aktarılan bu bilgiler insanoğlunun kültürünü oluşturmaktadır.* Bu araş¬ tırma kapsamında, video ve kitle kÜltUrU bağlantısının ortaya konması aşamalarında, öncelikle kültürün (kültür kavramının) açıklanmasına yer verilmiştir.1 Genel olarak bir tanım vermek gerekirse; Kültür, insanın maddi ve ma¬ nevi üretiminde gerçekleşen, etkin, yaratıcı faaliyettir! öyle ki, bu faaliyet süreci içinde toplumsal önemde maddi ve manevi değerler yaratılırken, insanın; yaratıcı etkin¬ liği ve bu değerlerin tümünde kendi nesnelleşmesini bulur. Toplumsal bir sistemde yaşayan bireyler, üretim süreçlerinin karmaşıklaşması ile, teknolojik gelişmelere ^jt bağlı olarak değişân bir yapa. içinde kalmışlardır.5 Bun- J'a&s lara bağlı olarak/^eîir düzeylerinde eşitsizlik gündeme ] ^~g geJLffiiây yaşam biçimlerindeki farklılıklar^) değişik kül- '-`^^j ;f `fl^^îplerinin doğmasına; neden olmuştur.^ Bu kültür tip- *? ;%,.*' elerinden birisi de kitle kültürüdür.1 Kitle 'MlttoH,(ğt? ^ie^^^um^içinde yeşermiş ve kitle iletişim araçları`^ y^5^^o5n beslenmiştir^ Kitle kültürünün en belirgin / özellikleri, endüstrileşme ile birlikte ortaya çıkması ve kar amacı taşımasıdır.^ Kitle kültürü, hem kitle üre- 1 timi, hem de kitle tüketimidir.*Yirminci yüzyılda kitle kültürünü besleyen en önemli kitle iletişim aracı televizyon olmuş, onu video izlemiştir,? Kitlelerin bu kitle iletişim araçlarından etkilenmelerinin en önemli nedeni, bu araçların hem gör¬ sel, hem de işitsal olmalarıdır. Kitle kültürü, Türk toplumunu da egemenliği al¬ tına almıştır»* %ddi koşullar nedeniyle köylerden kent¬ lere göç ve göçeden insanların olumsuz koşullar altın¬ da -yaşamaları, kent koşullarına uyum sağlayamamaları yeni bir kültür oluşumunu gündeme getirmiştir,1 Yazılı j) kültür aşamasından geçmemiş bir toplum olan Türk top- ( lumu, aniden görsel bıûTTcüTtürîe karşı karşıya kalmış- ( iBÎPİT^revîzyö'n^^eîedigi her şeyi eıTrSıya, tüketmeye j < blsüşîâlâîşTl^Video, v ~yeni~bir kitle ilelî^ Jföaeı olarak varolan bu kitle ! kültürü ortamına katılmıştır, Teknik özAllefcleri gere- ` ği, istenen türden ya da içerikte programların, filmle-, rin izlenebilmesi, izleme zamanındaki özgürlük, kitle fi kültürünün bu kitle iletişim aracını da bünyesinde` ba- ^ rındırmasına engel olananaşjı^^jffiiın-yanı^ar^birey- İer, böyle bîr ^r^âm5âTcÖJgürle ş ti kle rini sanma kt aT^ so-,f' nuçta yine kitle kültürü ürünlerini izimekte ve etki- lenmektedirler^' Ayrıca televizyon yayınları konusunda pek alternatifi olmayan Türk toplumu, videoyu daha yo¬ ğun bir biçimde kullanma yoluna gitmiştir,* Bu durum, 1980*li yıllardan başlayarak bir video furyasının doğ¬ masına neden olmuştur*` BİT çok; video şirketi ve^bigler- ce video kaset bayii ortaya çıkmıştır.' Bu furyada Avrupa* e» da çalışan Türk işçilerinin payları da azımsanmayacak boyutlardadır,1 T* ©> KUIOTIA gtefegffisastawm 'îteffise*

RELÂTIOISHIP ÖP VİDEO AND MASS CULTURE IH TURKEY (SUMMARY) M «.B k i ıs d İTS @r«}®r t@ exist, was, sıa«i stili is, f^rced t« ftstâfclifih a ıa«twerk »f İTatercen*ec- tİHf relfttiansühips. üevel®piw$ scieıace a$i techısslt^y, ani the kw*wlei£e atıâ experience which csıae with thcm -Tsecaa® very campl@x. ludivitluala wsrke4 t® pa»s ©s t® f u türe «:eıaerati*ua the kn»wleAfe a^â ©xperi®ac® which tbej hsâ acguircâ.Anal it this aocu.«ulate« kB@w- leâge '.Vjhiciı c®Taatit`utes the culttıre »f «sa^'ki'Rİ.Th® sıc®pe @f this resear'e'h preject is the relati©fiship `eetweeTi viâe* apd. «ana culture,with the f irat su »j «c t t® »e siscusîsei '«einır the csacept ©f culture.A general AescriptİM ©f culture cara TBC given as f*ll*wa: Culture is the «ffective a^i crcativ® activitj esuplayeâ iı?5 the aaterial SBİ »»ra.l pra^ucti®-® @f ısankiıafi. IndividAiala liviög la a a»ciâi- «ystea s^re f«cea with İTscreasİBfly c@S!plex pr»ducti*w i«vel«pase»ts a^ft a chaTftgİTa/jf a»cial »tructure which is tieâ t© teoh^®!®- gical chaıaf©.Ul«uely asasciatei with th*»e are iiffer- ences ia i»c*ı»e level» which leaA ta iif.fereBcea iıa IİVİH^; atylea «4 the fievelspmemt ©f Aiffereıst cnıl'frural fcypes.ÜBe 9f thes® types »f cultural is usa»* culture. Kıasa öulture devel©p@s im sas-^ â®cl@ty aıa^. ia feA »y masa «e«lia.The tw« m«»t iwpffrt'(Bt characteriıstics »f Maaş cultur® «r® the fact it âevel@p®d with the inin» triali zatieiî pr©cess aıaâ is tea.se;! atn the prefit ««tive.Maas çul tu r e is tetth Ö«ES prsâuctisı? susd naaş C8»«U«ptİ**. lIn the 2U century the eaoat important supporter of mas* culture is the televisi®*! aediua. This was.» fallowed `fey vide®. The effectiveness of these two Media is the fact that they are audio visual. Mass culture, in spite ef the fact that it arrived late to Turkey, has ce«e te a prs^İBent position in Turkish «@ciety-,la parallel with these development was the larıçe scale #.igrati®üa of people fr©s villages te cities arid the development of a culture utaique to themselves i» the «hsrty towBs Jk'kirtİBf ®aj®r cities.Turkish society, without first passing through a literary culture, was directly c®b- fr@mted with a visual culture, ü'very thing given by television was accepted and consumed, thus mass culture achieved its £«al.vide» `became a mew !&ediu<33 which joined this »aas culture. I» spite <§f the fact that the technology of vide© stakes it possible te select awy type «f programmes te be watched at awy time. Video »till ^ecsae part of mas» culture. while individuals /».ay think that they have achieved free dom with vide®, they in fact are watchi^f and feeing influenced by the products of »ass culture. Also, its Turkish society where there are few alternatives t® television Broadcast», vide© »ecaiie very pepular, very quickly and 'be* i is wine iı:-- the early 198®' s experienced a period of furious expansion?.Theus&iads «f vide® co«p»T9ie* aw d distributors of rented cassettes were established.This period of rapid expansions wasals® heavily influenced »y a'urkissh werkerss in J^ur©pe. Ira the end, vide* cam.® t® nse seen is Turkey as merel}' a medium f*r entertainment and fer fiiline leisure ti«e.In fact the technelegy ®f vide®'«akes it an excellent aedius fer educati«n. vide® can »e st@pped, watched repeat^ty and run forward and sack- ward.Meat important, vide® is as audi ©-visual medium amd in education, the iaapert&nce ef visuals is extre- mely great..E'er this reas®n vide® in I'urkey sh@uld be developed a®re fer educati®nal purposes. lesss