Farklı iki eğitim ortamında sözel iletişim eğitimi gören işitme engelli öğrencilerin konuşma dillerinin karşılaştırılması (Eskişehir Sağırlar Okulu ve Anadolu Üniversitesi-İÇEM)

Abstract

ÖZET Geçmişte ve günümüzde işitme engelli çocukların eğitimi incelendiğinde, bu çocukların ana dillerini geliştirmek amacıyla farklı eğitim kurumlarında farklı sözel iletişim yöntemlerinin uygulanmakta olduğu görülmektedir. Eskişehir ili içinde de iki farklı okulun sözel iletişim eğitimi amacıyla farklı yaklaşımlar uygulamakta olduğu ve buna bağlı olarak da farklı eğitim ortamlarının yaratılmış olduğu görülmektedir. Bu kurumlardan birisi, Türkiye'de çeşitli illerde faaliyet göstermekte olan sağırlar okullarından birisidir. Diğeri ise, Anadolu Üniversitesinin başlatmış olduğu bir proje olup, adı geçen okullarda iki farklı eğitim yaklaşımı uygulanmaktadır. Eskişehir Sağırlar Okulu, tüm diğer sağırlar okullarında olduğu gibi, yapılandırılmış 'oral' yöntem uygulamaktadır. Öğrenciler okula altı yaşında başlamakta, çoğunluğu bu yaştan sonra işitme cihazı takmaktadır. Anadolu Üniversitesi İçem'de ise. Doğal İşitsel/Sözel Yaklaşım uygulanmaktadır. Bu yaklaşım, işitme engelli çocukların da, işitme kalıntıları maksimum düzeyde kullanıldığında ve içinde bulundukları eğitim ortamlarında anlamlı dil kullanıldığında konuşma dilini aynı işiten çocuklar gibi edinebilme kapasitesine sahip olduklarına inanmakta ve İçem'de bu doğrultuda eğitim yaşantıları düzenlenmektedir. Bu çalışmanın amacı, bu farklı eğitim ortamlarında farklı yöntemler ile yetişen işitme engelli öğrencilerin konuşma dili kullanımlarını karşılaştırmaktır. Bu amaçla, öğrencilerin konuşma dili anlaşılabilirlik, işlevsel kullanım ve sözce uzunluğu bakımından analiz edilmiştir. İçem'de eğitim gören öğrencilerin konuşma dili, Eskişehir'deki geleneksel sağırlar okulu öğrencilerine göre istatistiksel olarak (p<.0005) daha iyi düzeyde bulunmuştur. Daha iyi dil düzeyleri, erken işitme cihazı kullanımı, aile eğitimi ve erken okul eğitiminin muhtemel sonuçlan olduğu gibi, tüm eğitim aşamalarında dil öğrenmeye ilişkin doğal yaklaşımın çocuk-merkezli bir eğitim programı içinde uygulanıyor olmasından da kaynaklanabilmektedir. Sonuçların, gelecekte başlatılacak olan işitme engelli çocukların eğitimi uygulamaları için yol göstereceği ümit edilmiştir.

ABSTRACT In present situation in the education of hearing impaired children, different methods of oral communication are in use in different schools to help the hearing impaired child develop his/her mother tongue. In Eskişehir, Turkey, two different schools practise two different approaches to oral communication, with the result of two different educational environments. One of these is one of 26 traditional deaf schools operating in different cities of Turkey. The other is a project of Anadolu University. At present in Eskişehir, two very different 'oral' philosophies are practised in the above said schools. Eskişehir Deaf School, as all other deaf schools in Turkey, practises teaching based on structured oral method. Students start school at six, mostly start wearing hearing aids after admittance to school. Teaching follows a very formal style. İçem at Anadolu University practises the Natural Auditory/Oral Approach, which holds the belief that hearing impaired children have the same potential to acquire their mother tongue, if maximum use is made of their residual hearing and meaningful language is used in the environment. The aim of the study is to compare the spoken language use of students brought up in the two different environments with different oral communication methods. The spoken language of students are analyzed for intelligibility, functional use and length of utterance. The spoken language of students at İçem, Anadolu University is found to be statistically significantly (p<.0005) better than those at the traditional deaf school in Eskişehir. Better levels are possible results of early hearing aid use, parent guidance and early education programmes at İçem, as well as practise of a natural approach to language learning together with a child-centered curriculum at all levels. It is suggested that the results of the study may be illuminating for future programmes for hearing impaired children.