Gelirin toplanması, ihtiyari toplama ve aile reisi beyanı

Abstract

.... YÜKSEK LİSANS TEZ OZU GELİRİN TOPLANMASI, İHTİYARİ TOPLAMA VE AİLE REİSİ BEYANI Nurten Akyıldız MALİYE (Mali Hukuk) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilim Enstitüsü, Eylül 1998 Danışman: Prof.Dr.Fethi Heper Kamu maliyesinin ele. aldığı konu genellikle `vergileme` olmuştur. Günümüzde bu tartışma değişik boyutları ile ele alınarak devam etmektedir. Bu tartışmalar genellikle vergi matrahının ne olması gerektiği, enflasyon karşısında vergi sisteminin nasıl ıslah edilebileceği ve vergilerin refah, tüketim ve tasarruf üzerindeki etkilerinin araştırılması gibi hususlarda toplanmaktadır. Bir vergi sistemi kamu harcamalarının yükünü topluma adil bir şekilde dağıtacak ve verginin toplum üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirecek şekilde tesis edilmek zorundadır. Anayasamızın `Vergi ödevi` başlıklı 73.maddesinde herkesin kamu giderlerini karşılamak üzere maddi gücüne vergi ödemekle yükümlü olduğu belirtilmekle birlikte mali gücün göstergesinin ne olduğu belli değildir. Vergi ve benzeri yükümlülüklere ait istisna, muafiyet ve indirimlere ait üst sınırlardaki istikrarsızlık `vergilendirmede açıklık ve belirli` ilkelerini zedeleyerek bozmaktadır.Vergi sistemimizin diğer bir temel özelliği ise, bütün gelirlerin herkes tarafından beyanını sağlayacak şekilde geliştirilmesi gerekirken `ihtiyari toplama`, `beyan edilmeyecek gelirler` gibi müesseselerle zaafa uğratılmasıdır. Aile Reisi Beyanı konusunu ele alan Gelir Vergisi Kanunu'nun 93.maddesi ise; başta Anayasa'm 41. maddesindeki ailenin korunması, 2.maddesindeki eşitlik, 73.maddesindeki sosyal hukuk devleti ve 49.maddesindeki çalışma hakkı ile ilgili ilkelere aykırıdır. Ya itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesi önüne getirilerek maddenin incelenmesi sağlanmalı (anayasa Madde: 152) ya da vergi kanunlarındaki ilk değişiklikte gündeme alınarak kaldırılmalı, Anayasa' daki ailenin korunması ilkesi çerçevesinde yeniden düzenlenmelidir. Gelirin Toplanması, ihtiyari Toplama ve Beyanı ve Aile Reisi Beyanının ele aldığı bu çalışmada; ana konumuz Aile Reisi beyanının kaldırılması yönünde olmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, Beyan Esası, Gelirin Toplanması ve Yıllık Beyanname, Toplama Yapılmayan Haller ve İhtiyari Beyan konusunda değinilmiştir. İkinci bölümde ise Aile Reisi Beyanı uygulaması ve karşılaşılan sorunlar Danıştay Kararlarından örnekler verilerek sunulmuştur. Üçüncü Bölümde; Aile Reisi Beyanının hukuka aykırılık sorunuda ele alınarak eleştiriler yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise çalışmanın genel bir değerlemesi yapılmıştır. Bu hususlar son anda farkedilmiş ve nihayet 4369 Sayılı Kanun ile İhtiyari Toplama ve Beyan ile Aile Reisi Beyanı hiçbir gerekçe gösterilmeden yayımı tarihinde (29.07.1998) yürürlükten kaldırılmıştır.

ABSTRACT ADDITION OF INCOME, VOLUNTARY ADDITION AND FAMILY INCOME DECLARATION Nurten Akyıldız Anadolu University Social Sciences institute, September 1998 Advisor: Prof. Dr. Fethi Heper Public finance generally deals with `taxing`. This subject continues be discuss on various aspects such as what should the tax base be, what kind of tax reform is needed in the face of inflation and effects of tax on welfare, consumption and saving. A tax system should share the tax burden among the society in a fair way so that the negative effect of tax on tax-payers is minimized. Although in our constitution it is stated that everybody is obliged to pay tax according to their income, there is no explanation on what the income should be based on. Instbility of bottom and top limits of exemptions harms the clarity and certainty principles of taxing. Another aspect of our tax structure is that, it is depreciated by such rules as `voluntary addittion`, `income no to be declared` principles. On the other hand, an effective tax system should be such that everybody has to declare all their income.93. article of Income Tax law is not accordance with 41., 2., 73. and 49. articles of the constitution each dealing with protection of family, equality, social state of law, right of working, respectively. It should either be invest, gated before the Supreme Court (constitution, article 152), or abolished with the first reform of tax system, or rearranged according to protection of family principle of the constitution. In the thesis, which deals with `Addition Of income, Voluntary Addition And Declaration`, our main points is that Family Income Declaration should better be abolished, The first part of the thesis touches upon `Declaration Principle, Addittion Of Income and Declaration, No Addition Cases and Voluntary Addition`. The second part discloses the problems in the light of Decisions od Council of Stat. The third part criticizes Family Income Declaration on the grounds that it is against the law and the conslusion part judges the thesis on general terms. But after written this thesi. Family Decleration and Addition of income and Voluntary Addition were abolished by 4369 law without pointing out any reasons. IV