Hisse senedi piyasalarındaki bilimsel gelişmeler ve hisse senedi fiyatlarıyla makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkiler: Türkiye örneği

Abstract

11 YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ HİSSE SENEDİ PİYASALARINDAKİ BİLİMSEL GELİŞMELER VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI İLE MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Atahan ÇELEBİ İktisat Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aralık 2001 Danışman: Doç.Dr.Mustafa ÖZER Bu tezde hisse senedi piyasalarının bilimsel gelişimi ve hisse senedi fiyatları ile makroekonomik göstergeler arasındaki ilişki ele alınmıştır. Bu doğrultuda ilk olarak hisse senedi piyasalarının davranışsal yapısı ile ilgili bilimsel çalışmalar tanıtılmıştır. Bu çalışmaların tanıtımı Fama'nın `Etkin Piyasalar Hipotezi` ve Etkin Piyasalar Hipotezi'ne dayanan fiyatlama modelleri ile başlar ve Vaga'nın finansal zaman serilerinin kendini tekrar eden süreçler oluşturduğu, hisse senedi getirilerininse Paretian olasılık dağılımına sahip olduğunu iddia eden `Düzenli Piyasalar Hipotezi` ile biter. Hisse senedi fiyat hareketleri ile makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkinin incelenmesi çerçevesinde ilk olarak, Türkiye piyasasında makroekonomik göstergelerdeki değişimlerin hisse senedi fiyatlarına olan etkisinin derecesi ve yönü elde edilen regresyon eşitlikleri ile tahmin edilmeye çalışılmıştır. Global finansal krizlerin hisse senedi fiyatları - makroekonomik göstergeler ilişkilerine etkileri ise Chow'un öngörü ve kırılma testleri ile CUSUM-Squared testi ile incelenmiştir. Ayrıca, ekonomik krizlerde hisse senedi fiyatlarının döviz kuru ve faiz oranları ile olan ilişkisi korelasyon analizi uygulanarak gözlenmiştir.

I ABSTRACT SCIENTIFIC DEVELOPMENTS OF SECURITY MARKETS AND THE INTERRELATIONS BETWEEN SECURITY PRICES AND MACROECONOMIC INDICATORS: TURKEY CASE Atahan ÇELEBİ Economics Program Anadolu University Graduate School of Social Sciences, December 2001 Supervisor: Assistant Prof.Mustafa ÖZER In this thesis, scientific developments of security markets and interrelationship between security prices and macroeconomic indicators are considered. In this direction, firstly, scientific studies which are relative to behavioral structure of security markets are introduced. Introducing these studies starts with Fama' s `The Theory of Efficent Capital Markets` and pricing models which rely on Efficent Capital Markets Hypotesis and ends with Vaga's `Coherent Market Hypotesis` which claims that financial time series perform persistent processes and stock returns have paretian probability distrubition. In the frame of examining the interrelationship between movements of stock prices and macroeconomic indicators, firstly, direction and level of the effects of changes in macroeconomic indicators to stock prices in Turkey security market are aimed to predict with obtained regression equations. The effects of global financial crises to security prices-economy relations are examined with Chow's forecast test and breakpoint test and CUSUM-Squared test. In addition, the interrelationship between stock prices, excange rates and interest rates in economic crises are observed by aplying correlation analysis.