Türkiye`de kadın işgücünün gelişimi ve çalışma yaşamında karşılaştıkları engeller

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU TÜRKİYE'DE KADIN İŞGÜCÜNÜN GELİŞİMİ VE ÇALIŞMA YAŞAMINDA KARŞILAŞTIKLARI ENGELLER Yeşim EKMEKÇİ İktisat Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eylül 2004 Danışman: Yard.Doç.Dr.M.KemaI BİÇERLİ Dünya'da olduğu gibi Türkiye'de de kadınlar, çalışma yaşamına sanayi devriminin yarattığı toplumsal değişimle birlikte girmişler ve Cumhuriyet' in ilanı ile de, kadınlar toplumsal yaşamın her alanında giderek daha fazla rol üstlenmişlerdir. Türkiye'de kadınların işgücüne katılım oram gelişmiş toplumlarla karşılaştırıldığında çok düşüktür. Yasalardaki eşitlikçi hükümlere rağmen sosyal, kültürel ve ekonomik engeller nedeniyle kadınların işgücüne katılımı, erkeklerin işgücüne katılımının gerisinde kalmaktadır. Türkiye'de çalışma yaşamında yer alan kadınların büyük bölümü tarım sektöründe ücretsiz aile işçisi olarak çalışmaktadır. Bugün hâlâ kadın nüfusunun büyük bir bölümü, geleneksel sosyo-kültürel yapının ve tarım sektörünün koşullarına tabidir. Kadm işgücüne katılım oranını arttırmak ve çalışma yaşamında yer alan kadınların nitelikli işlerde, çağdaş bir çalışma ortamında yer almalarım sağlamak Türkiye'nin kalkınması açısından büyük önem taşımaktadır. Atatürk 1923 yılında; `Şuna inanmamız gerekir ki, yeryüzünde gördüğümüz herşey kadının eseridir. Bir toplumda cinslerin yalnız birinin çağdaşlık gereklerine uyması halinde o toplum yan yarıya düşkünlük içinde kalır` demiştir. Kadınların çalışma yasanımda giderek daha fazla yer alması için, kadınların eğitimine önem verilmesi, mesleki becerilerinin geliştirilmesi, yasal ve sosyal düzenlemelerin sağlanması gerekmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de kadm işgücüne katılımı ve etkileyen unsurlar üzerinde durularak, kadınların çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunlar açıklanmaya çalışılmıştır. Tezin hazırlanmasındaki amaçlardan biri de çalışma yaşamında emeği dikkate alınmayan kadınların, kentsel ve kırsal alanda işgücü piyasasında yer almalarının öneminin vurgulanmasıdır.

m ABSTRACT DEVELOPMENT OF WOMAN WORK FORCE IN TURKEY AND OBSTRUCTIONS THAT THEY FACE IN WORK LIFE Women in Turkey, as in the world, entered working life with the social change triggered by the Industrial Revolution and started playing a more active role in all fields of social life with the proclamation of the Republic. The percentage of women in Turkey's labour force is very low when compared to that of advanced countries. Despite articles in civil laws on gender equality, the presence of women in the labour force is far less than that of men because of social, cultural and economic hurdles. A great majority of working women in Turkey are in the agricultural field, working for free as family employees. Today, a large part of the women populace in Turkey are subject to the conditions of the traditional socio-cultural structure and the agricultural sector. It is of great importance from the standpoint of its economic development, that Turkey increase the ratio of women in the labour force and improve their working medium, creating the conditions whereby they may get qualified jobs. Atatürk said in 1923 the following : ` We have to believe that everything we see on earth is the work of women. If only one of the genders in a society conform with the necessities of contemporary living, that society is bound to live in near deprivation.` The education of women should be given priority to carve out a bigger place for them in the working life. Their professional skills should be developed and the pertinent legal and social arrangements be made to this end. This research centers on the participation of women in the Turkish labour force and on the obstructive factors, trying to explain the difficulties faced by women ih their working careers. One of the aims of writing this paper is to accentuate the paradox of women in Turkey, whose service in the working life is ignored but who take part actively both in the urban and rural labour market.