1844 nüfus sayımına göre Dobruca

Abstract

ÖZ1844 SAYIMINA GÖRE DOBRUCABurcu BÜYÜKBAŞTarih Anabilim DalıAnadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Haziran, 2006Danışman: Prof. Dr. Halime DOĞRUOsmanlı Devleti'nin Sağ koldaki en önemli bölgelerinden biri olan DobrucaXIX. Yüzyılda Özi Eyaletinin Varna Sancağına bağlı kazalardan oluşuyordu. Bölgehem ekonomik hem de askeri açıdan vazgeçilmez bir öneme sahipti. Burada yetiştirilenhububat ve hayvanlar bölgenin ihtiyacından başka sarayın ve İstanbul'un günlüktüketimine de karşılık veriyordu. Ayrıca Dobruca'nın Osmanlı Devleti'nin kuruluşdevrinde Haçlılar, Duraklama devrinden itibaren de Ruslar ile yapılan savaşlara sahneolması ve bu bölgede bulunan akıncıların Osmanlı ordusuna katılması bölgenin askerikonumunu arttırdı.Osmanlı İmparatorluğu'nun Rumeli'de fetihlere başlamasından itibaren iskânpolitikası dahilinde buraya yerleştirilen Müslim ahali bölgenin elden çıkmasına dekyerli Gayri Müslim ahali ile birlikte yaşamıştır. Zamanla fetihlerin artması ve iskânpolitikasına devam edilmesi sonucu Türk ve Müslüman ahali bölgede çoğunluğuoluşturmuştur. 1844 yılında yapılan nüfus sayımından elde edilen verilere dayanılarakhazırlanan temettuat Defterleri'nin verdiği bilgiler de bu yöndedir.Bu tarihten itibaren Rusya'nın Balkan devletleri üzerinde uyguladığı Panslavistpolitika sonrası Balkan ulusları tek tek ayaklanmış I. Dünya Savaşı öncesi Rumeli'deOsmanlı toprağı kalmamıştır. Burada bulunan Türk ve Müslüman ahali bölgeyiterketmek zorunda bırakılmıştır.Dobruca bölgesine ait temettuat defterlerinden elde edilen bilgiler tablolarhalinde sunulmuştur. Buna göre bölgede yoğun bir Türk ve Müslüman nüfus ikâmetetmekte ve bunları çoğunluğu Hristiyan olan Gayri Müslim halk izlemektedir. Bölgehalkı geçimlerini çoğunlukla tarım, küçükbaş hayvancılık ve ticaret ile sağlamaktadır.Bölgede bulunan meslek sahiplerinin sanayileşme yönünde yeni filizlenen çalışmalarıise Osmanlı-Rus savaşları sonrası darbe almış ve istenen verim alınamamıştır.

ABSTRACTTo the 1844 Census: DOBRUCABurcu BÜYÜKBAŞMain Science Branch of HistoryThe Institute of Social Sciences, Anadolu University, July 2006Advisor:Prof.Dr.HalimeDOĞRUOne of the most important provinces of the Ottoman Empire was Dobruca. Itwas consisted of the towns which were attached to the subdivision to Varna of Öziautonomous province in XIX. century. This area was of an enormous importance interms of both economy and military. All kinds of cereal grains and animals which weregrown in Dobruca were not only met the need of the Palace but also met the need ofdaily consume of Istanbul.Apart from that, fighting against crusaders during the foundation of the OttomanEmpire, fighting against Russia during the stability period and the Pioneers who weresettled in the area made the area strategic and forceful in respect of military Since theOttoman Empire began to conquers in Rumeli, to the conseqence of its settlementpolicy, Turkish and Muslim people who settled down there lived together with the non-muslim people until the area was lost. Time by time, conquers and inhabitants increasedand the Ottoman Empire continued the expanding policy. Thus, Turkish and muslimcommunity became the majority in the area. In view of the Census Registration Books(Temettuat Defterleri) which were written based on the census in 1844, all informationgiven was in that direction.Since then, Russia applied a Panslavist Policy in the Balkan Countries. Afterthat, Balkan nations began to rebel one by one, so all the Ottoman Provinces in that areahad been lost until the World War I. All the Turkish and Muslim people were forced toleave from those provinces.All the information obtained from the Census Registration in Dobruca provincewas presented as in charts. According to those books, Turkish and Muslim peoplesettled in the area were the majority, and the second majority community was non-muslim people who were mostly christian.The people in that area were mostly dealing with agriculture, sheep-breeding andtrading. And they earned their life with these business. The professionals in the regiontried to improve new ways to flourish in industry, but they failed by the long lastingOttoman-Russian wars.