Örgütsel iletişim ve kişilik özelliklerinin yaşam doyumuna etkileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, örgütsel iletişim ve kişilik özelliklerinin yaşam doyumuna etkilerini incelemektir. Örgütsel iletişime ilişkin olumlu deneyimlerin örgüt açısından değil birey açısından değerlendirilmesine dayanan bu çalışma, olumlu psikolojideki yeni yaklaşımların örgütsel iletişim alanıyla hem kuramsal hem de uygulamalı olarak bütünleştirilmesinde öncü ve disiplinlerarası bir niteliktedir.Araştırmada, nicel paradigma kapsamında, betimsel araştırma modeli, ilişkisel model ve karşılaştırmalı modeli içeren karma bir yaklaşım kullanılmıştır. Araştırmanın uygulaması hem hiyerarşik hem de esnek bir örgüt yapısı olan Anadolu Üniversitesi'nde yapılmıştır. Böyle bir yapı örgütsel iletişimin dikey ve yatay boyutlarını daha iyi yansıtmakta önemlidir. Veri toplama sürecinde; Demografik Bilgi Formu, Örgütsel İletişim Doyumu Ölçeği (Downs & Hazen, 1977), Beş Büyük Kişilik Ölçeği (John, Donahue & Kentle, 1991) Genel Yaşam Doyumu Ölçeği (Diener, Emmons, Larsen & Griffin,1985) ve Yaşam Alanlarındaki Doyum Ölçeği (Uluslararası İyi Olma Grubu, 2006) kullanılmıştır. 245 öğretim elemanından veri toplanmıştır. Eksik veriler ve uç yanıtlayıcılar nedeniyle toplam 233 öğretim elemanından elde edilen veriler analiz edilmiştir.Araştırma sonucunda; Anadolu Üniversitesi'ndeki öğretim elemanlarının örgütsel iletişim doyumu ve yaşam doyumlarının orta değerin üzerinde olduğu, örgütsel iletişim doyumu ile yaşam doyumu arasında istatistiksel olarak anlamlı ve güçlü bir ilişki bulunduğu, yaşam doyumunu yordamada örgütsel iletişimin kişilik ve demografik değişkenlerden daha güçlü bir değişken olduğu belirlenmiştir. Anadolu Üniversitesi'ndeki öğretim elemanlarının kadro unvanları, çalıştıkları yıl, lisans mezuniyet yılı ve medeni durumuna göre örgütsel iletişim doyumu ortalamaları; aynı demografik verilerle birlikte çocuk sayısına göre ise yaşam doyumu ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı ölçüde farklılaşmaktadır.Örgütsel iletişimde en fazla doyum sağlanan alt boyutlar örgütsel bütünleşme, medya kalitesi ve üstlerle iletişim iken, en az doyum sağlanan boyut örgütsel geribildirimdir. Örgütsel iletişim doyumu, yaşam alanlarındaki doyum varyansının %18'ini, genel yaşam doyumundaki varyansın %10'unu açıklamaktadır. Kişilik özelliklerinden duygusal dengelilik yaşam doyumunda ek varyans açıklamaktadır. Örgütsel iletişim doyumu kategorik olarak gruplanıp yaşam doyumuyla etkileşimi incelendiğinde, örgütsel iletişim doyumu ile yaşam doyumu arasında doğrusal bir ilişki olduğu ve biri arttıkça ötekinin de arttığı belirlenmiştir.Araştırma sonuçlarının pek çok doğurgusu vardır. Olumlu örgütsel iletişim deneyimlerinin bireyin tüm yaşamını etkilemesi iş yaşamı ve iş dışındaki yaşamı arasındaki ilişkileri aydınlatmaya odaklanan ?taşma? yaklaşımını desteklemektedir. Örgütsel iletişimin bu çalışmadaki yaşam doyumuyla olan ilişkisinin, alanyazındaki iş doyumuyla olan ilişkisinden daha yüksek çıkması, örgüt odaklı yaklaşımlar yerine insan odaklı yaklaşımların benimsenmesinin önemini ortaya koymaktadır. Bireyi temel alan yaşam doyumu yaklaşımının örgütsel iletişimle bütünleştirilmesi, hem örgütsel hem de bireysel amaçların gerçekleştirilmesine yardımcı olacak niteliktedir.Anahtar Sözcükler: Örgütsel iletişim doyumu, yaşam doyumu, mutluluk, olumlu psikoloji, olumlu iletişim.

The purpose of this study was to investigate the effects of organizational communication and personality traits on life satisfaction. Based on evaluating the positive experiences from personal perspective instead of organizational one, this is a pioneering and multidimensional study in terms of integrating new positive psychology approach to organizational communication area both theoreticaly and practicaly.This study employed the mixed model including descriptive model, relational model and comperative model within the context of the quantitative paradigm. The implementation phase was carried out at Anadolu University, having both hierarchical and flexible organizational structure which is important from the point of horizontal and vertical communication dimensions. Demographic Data Form, The Communication Satisfaction Questionnaire (Downs & Hazen, 1977), Big Five Inventory (John, Donahue & Kentle, 1991), The Satisfaction With Life Scale (Diener, Emmons, Larsen & Griffin,1985), and Personal Wellbeing Index-A (International Wellbeing Group, 2006) have been employed as data collection instruments. Data were collected from a total of 245 academics. After excluding missing values and outliers, data for 233 academics were analysed.Results revealed that the level of organizational communication satisfaction and life satisfaction was above to mean point of the questionnaires. There was a significant and strong relationship between organizational communication and life satisfaction. In predicting life satisfaction, organizational communication satisfaction was a more powerful predictor than personality and demographic data. Organizational communication differs according to status, working year, graduation year, marital status of academics whereas life satisfaction differs according to number of children in addition to these demografic factors.Organizational integration, media quality and communication with superiors were the most satisfied factors whereas feedback is the least satisfied factor of organizational communication. Organizational communication satisfaction explained 18% of variance in life domains satisfaction and 10% in general life satisfaction. Emotional stability explains additional variance in life satisfaction. When organizational communication satisfaction grouped categorically and its interactions with life satisfaction analyzed, a lineer relationship was found; that is, as organizational communication increased, life satisfaction also increased.There are many implications of the findings. The effect of the positive organizational practices on the whole life of a person supports the ?spill-over? approach focusing on enlighting the relationship between organizational life and non-organizational life. Because organizational communication satisfactions? relationship with life satisfaction in this research is higher than its relationship with job satisfaction reported in the literature, it brings up that more person-oriented approaches should be adopted substituting job oriented approaches. The integration of human-based life satisfaction approach with organizational satisfaction has the potential to achieve both organizational and individual objectives.Keywords: Organizational communication satisfaction, life satisfaction, happiness, positive psychology, positive communication.