Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışların nedenlerine ilişkin görüşleri ile istenmeyen davranışları önleme yöntemleri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU SINIF ÖĞRETMENLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARI VE BU DAVRANIŞLARIN NEDENLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ İLE İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI ÖNLEME YÖNTEMLERİ Nükhet SAYIN Eğitim Bilimleri (Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Temmuz 2001 Danışman: Doç. Dr. Esmahan AĞAOĞLU Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışları, öğretmeni ve sınıftaki diğer öğrencileri olumsuz olarak etkileyen, öğrenme ve öğretimin gerçekleşmesine engel olan, öğretmenin zaman ve enerjisinin çoğunu bu davranışlarla ilgilenmek için harcamasına neden olan davranışlardır. Öğretmen ve öğrenciler için büyük sorun yaratan istenmeyen öğrenci davranışlarını engelleyebilmek ve öğrencilerde eğitimin amaçlan doğrultusunda davranış değişikliği oluşturabilmek için, istenmeyen davranışların yaşanmasında etkili olan nedenlerin bilinmesi ve kullanılacak uygun yöntemlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, sımf öğretmenlerinin istenmeyen öğrenci davranışları ile karşılaşma sıklıklarını ve istenmeyen öğrenci davranışlarının nedenlerine ilişkin görüşleri ile, bu davranışları engellemek için kullanılan yöntemleri saptamak ve değerlendirmektir. Araştırma, 1999-2000 öğretim yılının bahar döneminde Eskişehir İl Merkezinde bulunan 92 ilköğretim okulunun birinci kademesinde görev yapan 1235 sımf öğretmeni üzerinde gerçekleştirilmiş, 911 öğretmenden kullanılabilir veri elde edilmiştir. Tarama türünde desenlenen bu araştırmada veriler, araştırma için geliştirilmiş olan `Sımf iiÖğretmenlerinin İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına İlişkin Görüşlerini Belirleme Anketi`nin sımf öğretmenlerine uygulanması ile toplanmıştır. Araştırmanın amacına dönük sorulan yanıtlamak üzere toplanan verilerin çözümlenmesinde frekans ve yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar arası `t` testi, tek yönlü varyans analizi ve Tukey HSD testinden yararlanılmıştır. İstatistiksel çözümlemelerde `SPSS 7.0 for Windows` paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonunda, sımf öğreünenlerinin en sık karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışlarının; öğretmene arkadaşlarım şikayet etme, arkadaşlarına bağırma, gereksiz gürültü yapma ve derste izin istemeden konuşma olduğu; istenmeyen öğrenci davranışlarının öğretmenin bazı olumsuz tutum ve davranışlarından, öğrencinin ailesinden, sınıfın fiziki ortamından ve öğrencinin kendi kişisel özelliklerinden kaynaklanan nedenlerle ortaya çıktığı ve sımf öğretmenlerinin bu davranışlara karşı önleyici disiplin yöntemini çoğu zaman, cezalandırıcı ve iyileştirici disiplin yöntemlerini ise nadiren kullandıkları saptanmıştır. m

ABSTRACT OF MASTER THESIS UNDESIRABLE BEHAVIORS ENCOUNTERED BY CLASSROOM TEACHERS AND THEIR OPINIONS ABOUT THE REASONS OF THOSE BEHAVIORS AND THE METHODS FOR PREVENTING THEM Nükhet Sayın Division of Educational Sciences (Educational Administration, Supervision, Planification and Economic) Institute of Educational Sciences, July 2001 Advisor: Doç. Dr. Esmahan Ağaoğlu The undesirable student behaviors in the classroom are the behaviors which negatively affect the teacher and the other students in the class, which disrupt learning and teaching, and also cause the teacher spend most of his/her time and energy to deal with in these behaviors. In the class, to be able to prevent the undesirable behaviors of the students which cause serious problems for both teachers and students, and be able to form the behavior change on the direction of education objectives for the students; it requires that the reasons which are effective in experiencing these behaviors should be known, and that suitable methods which will be used to provide the discipline in class should be determined. The aim of this study was to determine and evaluate the opinions of classroom teachers about the frequency and the reasons of undesirable student behaviors, and the methods used in preventing those behaviors. The study was conducted on 1235 classroom teachers who work on the first level of 92 primary schools, in spring term of 1999-2000 academic year in central Eskişehir; and the usable data, were obtained from 911 class teachers. The data collection procedure ivinvolves a survey designed for determining teacher's opinion about the student undesirable behaviors in class. The data were analyzed by calculating the arithmetic mean, standard deviation, independent groups t-test, and one-way ANOVA and Tukey HSD test. For the statistical analysis of the data, `SPSS for Windows` was used. The disruptive behaviors that the teachers most often come across were complaining about their classmates, shouting at their classmates, making unnecessary noise, and speaking without permission during lessons. The causes of the disruptive student behaviors were thought to be negative attitudes and behaviors of the teacher, parent's characteristics, physical conditions of class, and the student's own personal problems. It was determined that the class teachers mostly used preventative discipline methods whereas they rarely used the curative and punishing discipline methods for handling the disruptive behaviors.