Küçük Adımlar Kursu`nun gelişim geriliği olan çocuğa sahip annelerin küçük adımları uygulama becerilerini kazanmalarına etkisi

Abstract

DOKTORA TEZ OZU KÜÇÜK ADIMLAR KURSU'NUN GELİŞİM GERİLİĞİ OLAN ÇOCUĞA SAHİP ANNELERİN KÜÇÜK ADIMLAR'I UYGULAMA BECERİLERİNİ KAZANMALARINA ETKİSİ Bünyamin Birkan Özel Eğitim Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mayıs 2001 Danışman: Prof. Dr. Gönül Kırcaali-İftar Bu araştırmada, ailelere sunulan bir Küçük Adımlar Kursu'nun, annelerin Küçük Adımlar Gelişim Geriliği Olan Çocuklara Yönelik Erken Eğitim Programı'nı uygulama becerilerini kazanmalarına etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Küçük Adımlar Kursu, Türkiye'deki ailelerin Küçük Adımlar'ı daha etkili kullanabilmeleri için planlanan bir aile eğitimi programıdır; uygulama becerileri ise çocuğu değerlendirme, öğretimi planlama ve öğretim yapma becerilerinden oluşmaktadır. Çalışmanın deneklerini çocuklarında gelişim geriliği olan biri lise, üçü ilkokul mezunu dört anne oluşturmuştur. Annelerin Küçük Adımlar Programı 'm uygulama becerilerinin nasıl uygulandığım öğrenmelerini sağlamak üzere düzenlenen Küçük Adımlar Kursu'nun hazırlık aşamasında, iki gün süreyle annelere Küçük Adımlar Programı, programda yer alan kavramlar, çocuklarda görülebilecek olası davranış sorunları ve bunlarla başa çıkma yollan hakkında bilgi verilmiştir. Küçük Adımlar Kursu'nun ikinci aşamasında ise deneklerin Küçük Adımlar Programı'nı kullanarak değerlendirme yapmayı, öğretim programı hazırlamayı ve öğretim sunmayı öğrenmelerine yönelik çalışmalar, dört hafta süreyle deneklerin evlerinde yürütülmüştür. Bu aşamada araştırmacı her hafta içi her gün birer kez ev ziyareti yaparak annelerle çalışmıştır. Küçük Adımlar'ı uygulama becerileri her anneye bilgi verme, model olma, birlikte yapma ve bağımsız yapma yöntemiyle öğretilmiştir.Ill Küçük Adımlar Kursu'nun etkililiğini belirlemek için, davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Bu amaçla her anneye önce değerlendirme yapma, sonra öğretim programı hazırlama, son olarak ise öğretim yapma becerileri öğretilmiştir. Araştırmanın verileri tek firsat yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmanın sonunda her annenin Küçük Adımlar'ı uygulama becerilerini %100 düzeyinde sergiledikleri saptanmıştır. Son yoklama evresinden sonra 1., 4. ve 5. haftalar ile 8. ayda izleme verisi toplanmıştır. İzleme verilerinin analizi sonunda annelerin öğrendikleri becerileri sürdürdükleri sonucuna varılmıştır. Etkililiği bu çalışmayla desteklenen Küçük Adımlar Kursu, üniversitelerin ya da çeşitli merkezlerin önderliğinde, Türkiye'de gelişim geriliği olan çocukların eğitiminde yaygın olarak kullanılabilir.

IV DOCTORAL DISSERTATION ABSTRACT THE EFFECTIVENESS OF SMALL STEPS TRAINING PROGRAM FOR PARENTS OF CHILDREN WITH DEVELOPMENTAL DELAYS Bünyamin Birkan Special Education Major Graduate School of Education Sciences, Anadolu University, May 2001 Advisor: Prof. Dr. Gönül Kırcaali-İftar The purpose of the present study was to analyze the effectiveness of the Small Steps Training Program for parents of children with developmental delays. Small Steps Early Intervention Program for Developmentally Delayed Children is an eight-volume program developed in Australia and translated to Turkish. Small Steps Training Program was aimed to teach parents how to perform the three skills of Small Steps Early Intervention Program with their children. These skills consist of assessing children, planning instruction and delivering instruction. The subjects of the study were four mothers of children with developmental delays. Each mother was taught assessment, planning and instruction skills through an intensive training program. These skills were taught to every mother following an oral information, demonstration, co-implementation and independent implementation format. In order to evaluate the effectiveness of the above training, multible probe desing with probe sessions across behaviors was followed. Data were collected by single opportunity method. The results revealed that all mothers acquired all skills necessary for implementing Small Steps Program in about a month. Follow up data collected 1, 4, and 5 weeks and 8 months after training indicated that all mothers continued to conduct the three Small Steps skills with their children. Small Steps Training Program can be proposed to be used in universities or centers in Turkey as an early intervention program for developmentally delayed children. The program can be implemented by early intervention specialists.