Sosyal bilgiler dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına, akademik başarılarına ve hatırlama düzeylerine etkisi

Abstract

DOKTORA TEZ OZU SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE PROBLEME DAYALI ÖĞRENMENİN ÖĞRENCİLERİN DERSE İLİŞKİN TUTUMLARINA, AKADEMİK BAŞARILARINA VE HATIRLAMA DÜZEYLERİNE ETKİSİ Handan DEVECİ İlköğretim Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2002 Danışman: Prof.Dr. Şefik YAŞAR Eğitim kurumlarının en önemli işlevlerinden biri çocuğu iyi bir vatandaş olarak yetiştirmektir. Eğitim kurumlan bu işlevi, çocuğun toplumsallaşmasını, içinde yaşadığı toplumun kültürünü, tarihini, kurumlarını tanımasını sağlayarak; toplumdaki rollerin gerektirdiği davranışları, toplumun kendisine sağladığı olanakları ve bunlardan yararlanma yollarım kazandırarak yerine getirir. Türkiye'de tüm bu bilgi ve becerilerin önemli bir bölümü Sosyal Bilgiler dersi yoluyla kazandırılmaya çalışılır. Sosyal Bilgiler dersi öğrencilerin birçok sözel bilgi, kavram ve ilkeleri öğrendiği bir konu alanıdır. Türkiye'de bu ders genelde öğretmen, öğrenci ve veliler tarafından yoğun ezber gerektiren bir ders olarak algılanmakta, bu durum da, öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine ilişkin olumsuz tutumlara sahip olmalarına neden olmaktadır. Sosyal Bilgiler dersinde bireylerde gerçekleştirilmek istenen davranışları yalnızca bilgileri öğrencilere aktarmakla, yani geleneksel öğretim yöntemleri ile kazandırmak olanaklı değildir. Öğrenci ve veliler tarafından yoğun ezber gerektiren bir ders olarak algılanan Sosyal Bilgiler dersine ilişkin öğrencilerin olumlu tutumlar geliştirebilmeleri ve akademik basanlarım artırabilmeleri için öğretmenin sınıfta geleneksel öğretim yaklaşımlarından farklı öğretim yaklaşımlarım da uygulaması gerekmektedir. Bu farklı^ öğretim yaklaşımlarından birisi de yapısalcı kuram, yapısalcı kuramı sınıf ortamına taşıyan uygulamalardan biri de probleme dayalı öğrenmedir. Bu araştırma, ilköğretim dördüncü sınıfta Sosyal Bilgiler dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına, başarılarına ve hatırlama düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla, deneme modellerinden `öntest-sontest kontrol gruplu model`e göre desenlenmiş ve gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya ilişkin uygulama 2002- 2003 öğretim yılı güz döneminde Eskişehir Yüzüncü Yıl İlköğretim Okulunda deney ve kontrol grubu olarak belirlenen 4-B ve 4-C sınıflarında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla öğrencilerin denkleştirilmesinde kullanılmak üzere bir anket, öğrencilerin akademik basanlarım ve hatırlama düzeylerini ölçecek bir başarı testi, ayrıca Sosyal Bilgiler dersinin probleme dayalı öğrenmeye göre işlenebilmesi için ders planlan, ders notlan ve sınıf içi etkinlikler için öğretim materyalleri geliştirilmiştir. Araştırmayla ilgili tüm istatistiksel çözümlemelerde SPSS paket programından yararlanılmıştır. Grupların ortalama puanlan ile puan dağılımlarının standart sapmaları hesaplanmıştır. Grup içi ve gruplararası karşılaştırmalarda t testinden yararlanılmış ve anlamlılık düzeyi olarak.05 güven düzeyi benimsenmiştir. Yapılan veri çözümlemelerinden sonra şu sonuçlara ulaşılmıştır. 1. Sosyal Bilgiler dersinde, probleme dayalı öğrenme uygulanan deney grubu ile, geleneksel öğretimin uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin derse İlişkin tutumları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark vardır. 2. Sosyal Bilgiler dersinde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı uygulanan deney grubu ile, geleneksel öğretimin uygulandığı kontrol grubunun akademik basanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark vardır. 3. Sosyal Bilgiler dersinde, probleme dayalı öğrenme yaklaşımı uygulanan deney grubu ile geleneksel öğretimin uygulandığı kontrol grubunun bilgileri hatırlama düzeyleri arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark vardır. m

ABSTRACT The most important function of education is to educate children as good citizens. Education should be a preparation for life and the society by teaching the culture, history and institutions of the country and enabling the young to gain knowledge about the social behaviours and social roles in the society and showing them what they need to be succesful in life and the opportunities provided by the society. In Turkey the whole knowledge and the part of these skills are given via social studies course of elementary schools. Social Studies is a course in which students are taught information involving many new concepts and principles. In Turkey because of the nature of it is perceived by teachers, students, and parents as a course which reguires memorizatioa This perception then results in negative attitutes towards Social Studies Course. In Social Studies Course, it is not possible to have students behave in a certain way through transfering knowledge alone, or, in other words, through conventional teaching methods. Thus, to change the perception and the attitudes of Social Studies Course, to increase students' success different teaching approaches need to be used in the classroom. One of the different approaches is constructivism of which the classroom aplication is problem-based learning. This study investigates whether problem-based learning has an effect an attitude, success in the classroom and how much of the information is retained. The study was conducted in Eskişehir Yüzüncü Yıl Elementary School. 2002-2003 Fall semester, with 4th grade students. Subjects were divided into two groups-one the control group while the other the experimental group. In this study, a questionnaire, an attitude scale to determine students attitude towards Social Studies Course, and pre/post tests were administered to collect data. IVThe data obtained was analysed by a computer programme SPSS; with a significance level of.05 as the level of aritmetic mean, standard deviation, t test, percentage and differences between percentages were made use of to analyza the data. After statistical analysis in this research, the following results were obtained: 1. There was a significant difference between the attitudes of control group students and those of experimental group. 2. There was a significant difference between the success of control group and experimental group, experimental group being more successful than the control group. 3. There was a significant difference in how much information is retained between the control group and the experimental group.