İlköğretimde okuyan çocukların umutsuzluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ İLKÖĞRETİMDE OKUYAN ÇOCUKLARIN UMUTSUZLUK DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Asude GEREDE Eğitim Bilimleri (Eğitimde Psikolojik Hizmetler) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eylül 2002 Danışman: Prof. Dr. Gürhan CAN Umutsuzluk, depresyon ve intihar olgularının birbirleriyle yakından ilişkili olmaları, umutsuzluk ile ilgili çalışmaları özellikle önemli ve gerekli kılmaktadır. Bu araştırmada, cinsiyet, anne ve baba tutumu, ailenin sosyoekonomik durumu (ailenin; gelir düzeyi, eğitim düzeyleri, çalışma durumları), ebeveynlerin aile içindeki ilişkileri, çocuğun algıladığı sosyal destek ve sosyal beceri düzeyi ile travmatik yaşantı yoğunluklarının, çocukların umutsuzluk düzeylerini farklılaştırıp farklılaştırmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 2001-2002 öğretim yılında, Eskişehir il merkezindeki 8 ilköğretim okulunun 5 nci sınıfına devam eden 450 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiş, 439 öğrenciden kullanılabilir veri elde edilmiştir. Umutsuzluk düzeyine ilişkin veriler, `Çocuklar İçin Umutsuzluk ölçeği` ile toplanmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenlerine ilişkin verilerin toplanması amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu` ve `Sosyal Beceri Anketi` uygulanmıştır.Verilerin istatistiksel analizleri `SPSS 10.0.1 for Windows` paket programı yardımıyla yapılmıştır. Veri analizi sırasında, bağımsız gruplar arası t testi ve tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. F istatistiğinin anlamlı bulunması durumunda, Tukey HSD testi (varyansların homojen olduğu gruplarda) ve Dunnett C test (varyansların homojen olmadığı gruplarda) kullanılmıştır. İstatistiksel sonuçlara göre, çocukların umutsuzluk düzeyleri, anne tutumu, ailenin gelir düzeyi, sosyal destek ve sosyal beceri düzeyi, ebeveynlerin aile içindeki ilişkileri, anne-baba eğitim düzeyi ile ana-baba çalışma durumuna göre farklılaşma göstermektedir. Bununla birlikte, çocukların umutsuzluk düzeylerinin, cinsiyete, baba tutumuna ve travmatik yaşantı yoğunluklarına göre farklılık göstermediği görülmüştür. m

ABSTRACT OF MASTER THESIS THE STUDY OF HOPELESSNESS LEVEL OF CHILDREN ATTENDING PRIMARY SCHOOL WITH RESPECT TO DIFFERENT VARIABLES Asude GEREDE Division of Educational Sciences( Psychological Services in Education) Institute of Educational Sciences, September 2002 Advisor: Prof. Dr. Gürhan CAN The close relationship between hopelessness, depression and suicide make related studies about hopelessness especially important and necessary. In this study, it was aimed to determine whether hopelessness level of children is differentiated by gender, parental attitude, socioeconomic status ( family; income, education level, work ), parental relationship in familiy, perceived social support by children, social skills level and the density of traumatic life experiences. The study was carried out on 450 student attending the fifth grades of 8 primary schools, in 2001-2002 academic year in central Eskişehir and the usable data was gathered from 439 student. The data about hopelessnes level was collected by `Hopelessness Scale for Children`. In order to gather data about independent variables, `Personal Information Form` and `Social Skills Survey` was administrated. IVThe statistical analysis of the data was carried out by `SPSS 10.0.1 for Windows`. In data analysis, independent groups t test and one-way ANOVA was applied. In case of significant F value, Tukey HSD Test ( when groups' variances are homogeneous) and Dunnett C Test ( when groups' variances are not homogeneous) was used. The statistical results indicated that hopelessness level of children was differentiated by maternal attitude, family income, perceived social support, social skills level, parental relationship, education level of parent and parent's work situation. However, it was found that hopelessness level of children was not differentiated by gender, paternal attitude and density of traumatic life experiences.