Akranlar tarafından kullanılan sabit bekleme süreli öğretimin gelişimsel geriliği olan öğrencilere tanıtıcı levhaların öğretimi üzerindeki etkililiği

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU AKRANLAR TARAFINDAN KULLANILAN SABİT BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİMİN GELİŞİMSEL GERİLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERE TANITICI LEVHALARIN ÖĞRETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLİLİĞİ Arş. Gör. Serhat YILDIRIM Özel Eğitim Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ağustos, 2002 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Elif TEKİN-İFTAR Bu araştırmanın amacı normal gelişim gösteren öğreten akranların sabit bekleme süreli öğretimi kullanarak öğrenen akranlarına tanıtıcı levhaları öğretmesini değerlendirmektir. Araştırma iki amaç etrafında toplanmıştır: (a) öğreten akranlar gelişimsel geriliği olan öğrenen akranlarına tanıtıcı levhaları öğretmek üzere, sabit bekleme süreli öğretimi güvenilir biçimde kullanabilirler mi? (b) sabit bekleme süreli öğretim, öğrenen akranlara tanıtıcı levhaları öğretmekte etkili midir? Ayrıca, araştırmada akranlar tarafından sunulan sabit bekleme süreli öğretimin kişilerarası genelleme etkisi ve uygulama tamamlandıktan 1, 3 ve 4 hafta sonra da kalıcılık etkisi incelenmiştir. Araştırmada normal gelişim gösteren üç öğrenci öğreten akran, gelişimsel gerilik gösteren üç öğrenci de öğrenen akran olmak üzere toplam altı öğrenci yer almıştır. Tüm oturumlar birebir öğretim düzenlemesi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada tek-denekli araştırma modellerinden yoklama evreli davranışlararası çoklu yoklama modeli kullanılmış ve deneklerle replike edilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkeni, tanıtıcı levhaların isimlerini sözel olarak söyleme davranışıdır. Bağımsız değişkeni ise, akranlar tarafından kullanılan sabit bekleme süreli öğretimdir. Sabit bekleme süreli öğretimin uygulaması araştırmacı tarafından öğretilmiştir. Uygulama, yoklama, öğretim genelleme ve izleme oturumlarından oluşmuştur. Araştırma sonucunda, öğreten akranların öğretirken sabit bekleme süreli öğretimi güvenilir biçimde uyguladıkları görülmüştür. Gelişimsel geriliği olan öğrenen akranlar tanıtıcı levhaları etkili biçimde öğrenmişlerdir. Öğrenen akranlar tanıtıcı levhaları %100 düzeyde genelleyebilmişlerdir. Ayrıca, öğrenen akranların tanıtıcı levhaların kalıcılığım yüksek düzeyde sağladıkları görülmüştür.

Ill ABSTRACT THE EFFECTIVENESS OF PEER DELIVERED CONSTANT TIME DELAY ON TEACHING COMMUNITY SIGNS TO STUDENTS WITH DEVELOPMENTAL DISABILITIES Serhat YILDIRIM Special Education Major Anadolu University, Institute of Educational Sciences, August 2002 Advisor: Assis. Prof. Elif TEKİN-İFTAR The purpose of the present study was to investigate the effects of constant time delay procedure delivered by peer tutors on teaching expressively identifying community signs to the peer tutees with developmental disabilities. The study was twofold: (a) Can peer tutors deliver constant time delay reliably to teach expressively identifying community signs to their peers with developmental disabilities?, (b) Is constant time delay delivered by peer tutors effective on teaching expressively identifying community signs to peer tutees with developmental disabilities? Furthermore, generalization and maintenance effects of peer delivered constant time delay were also examined. There were three students with normal development and three students with developmental disabilities in the study. Students with normal development served as peer tutors and students with developmental disabilities served as peer tutees in the study. All experimental sessions were conducted in a 1:1 teaching format. A multiple probe design across behaviors was used and replicated across subjects. Dependent variable of the study was expressively identifying community signs and independent variable of the study was constant time delay procedure. There were probe, intervention, generalization and maintenance sessions in the study. Results show that peer tutors deliver constant time delay procedure reliably, and tutees acquired expressively identifying community signs. Furthermore, tutees maintained acquired skills at criterion level and generalized acquired skills to another person at criterion level.