Liselerde Türk dili ve edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesi

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZİ OZU LİSELERDE TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ Veysel BALCI Eğitim Bilimleri (Eğitim Programları ve Öğretim) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Temmuz 2002 Danışman : Prof. Dr. Bekir ÖZER Eğitim, bireye bilgi ve beceri kazandırmanın yanı sıra toplumun yaşamını sürdürebilecek ölçüde ve nitelikte değer üretmek, varolan değerlerin yok olmasını önlemek, yeni değerlerle insanların yaşama biçimlerini, kültürünü bağdaştırmak sorumluluğunu taşır. Bu nedenle, edebiyat ve eğitim birbirine son derece yakın iki alan olarak görülmektedir. Dil ve edebiyat, ulusal kültürün en önemli öğesi olduğu gibi aynı zamanda ulusal kültürün yaratıcısı ve aktarıcısıdır. Liselerde Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin bu işlevi yerine getirebilmesi için öğrencinin okuması, okuduğunu anlaması ve anladığını anlatabilmesi amaçlanmaktadır. Liselerdeki Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminde öğrenmeyi sağlayan ya da engelleyen öğelerin yeterince tanındığını ve öğretimin bilimsel olarak uygulandığını söylemek oldukça güçtür. Öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile ilgili kazandıkları tutumların, bu dersteki öğrenmelerinden başka alanlarda yararlanma düzeylerinin, öğretmenlerin sınıf içindeki öğretme davranışlarının, derste kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri ile araç ve gereçlerin belirlenmesinin, Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin bugünkü durumunun ortaya çıkarılmasına olanak sağlayacaktır. Bu da Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesi gereksinmesini doğurmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, liselerde Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin ne ölçüde etkili olduğunu bu dersi alan öğrencilerin görüşlerine dayalı olarak değerlendirmektir. IIIAraştırma 2000-2001 öğretim yılında Balıkesir il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı genel liselerde öğrenim gören 523 öğrenciden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinde gerçekleştirilen bu araştırmanın verileri, bu araştırma için geliştirilen, öğrencilere yönelik 'Türk Dili ve Edebiyatı Öğretiminin Etkililiği Anketi` aracılığıyla toplanmıştır. Bu ankette öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile ilgili görüşleri sorgulanmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel çözümlemeleri bilgisayarda SPSS (Statistical Package for the Social Sciences ) kullanılarak yapılmıştır. Bu çözümlemelerde istatistiksel teknik olarak sayı ve yüzdelerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersiyle ilgili sorunları çözmede güçlüklerle karşılaştıkları, bununla birlikte bu derse ilgi duydukları genel olarak olumlu tutum ve özgüven sahibi oldukları; öğretmenlerin öğrencileri konuları çalışma, soruları çözme, ödevleri yapma gibi etkinliklerde arkadaşlarıyla işbirliği yapmaya yöneltme dışındaki öğretme davranışlarını etkili bir biçimde gösterdikleri anlaşılmıştır. Bununla birlikte, Türk Dili ve Edebiyatı dersinde en çok düzanlatım, soru- yanıt ve problem çözme yöntem ve teknikleri ile eğitim araç ve gereci olarak da yazı tahtasının kullanıldığı, bunlara karşılık yeni teknolojilerden yararlanmadıkları saptanmıştır. Ayrıca, öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersindeki öğrenmelerinden başka alanlarda yararlandıkları ve ileride de işlerine yarayacağına inandıkları anlaşılmıştır. Bu sonuçlardan liselerdeki Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin genel olarak oldukça etkili olduğu yargısına ulaşılmıştır. tv

ABSTRACT EVALUATION OF THE TEACHING OF TURKISH LANGUAGE AND LITARETURE IN HIGH SCHOOLS Veysel BALCI Anadolu University Graduate School of Educational Sciences Department of Educational Sciences Curriculum and Instruction Program Supervisor: Prof. Dr. Bekir ÖZER The aim of education is to have each indivudual gain the knowledge and ability in company with producing such worths including measurements and attributes for the society to carry out, to prevent loosing the worths in existence and also having the responsibility of harmonizing the culture and the life style individuals with the new worths. For these reasons literature and education have been observed as so close two fields. Being the most important component of culture, language and literature meanwhile are the generators and of the national culture. To execute that functions in Turkish Language and Literature education having the goal of the students have to read, have to comprehend what has been read and have to explain what has been comprehended. It's so hard to talk about the subject of the compenents which help or hinder what have been acquainted or applying the education to scientific stage at the education of Turkish Language and Literature in high schools. The attitutes that the students gain, which are concerned with Turkish Language and Literature, the students' utilizing level of the acquired knowledge in other fields, the teachers' teaching techniques and methods, the designated techniques and methods plus tools and materials will make it possible to reveal the Turkish Language and Literature's todays education situation. The main goal of this research is to evaluate at what degree Turkish Language and Literature is effective by evaluating the opinions of the students taking this lesson.This research is carried out among 523 students at high schools in Balıkesir, which are bound to the Ministry of Education. The data of this research which is carried out under the hatching method, is gained via the Efficacousness of the education of Turkish Language and Literature' survey which was for the students were questioned. The statistical analysis of the research data is done with the computer by using SPSS (Statistical Package for Social Science). In these analysis as statistical techniques numbers and percentages were used. At the end of research, it is understood that the students have positive interest, but problems in solving the faced problems and that the teachers incline the students towards co-operation in studying the units, solving the problems, doing homeworks and show the teaching methods efficacous. Besides this, it is determined that question- answer, solving problems and straight teaching methods and the board is used during the lesson. But it was also observed that substitute technology isn't being used. Seperately it is also determined that the students believe they can use their knowledge in other fields in the future. With these conclusions it is understood that the education of Turkish Language and Literature at high schools is efficacous. VI