Sosyal bilgiler dersi içeriğinin öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ SOSYAL BİLGİLER DERSİ İÇERİĞİNİN ÖĞRETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Remziye ACAR İlköğretim (Sosyal Bilgiler Öğretmenliği) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2003 Danışman: Prof. Dr. Ersan SÖZER Sosyal Bilgiler dersi bireyi toplumsallaştıran, dünü hatırlatarak bugünü yaşamasını ve yarını da kucaklamasını öğreten bir disiplinler topluluğudur. Hayatın kendisini konu alan bu dersin öğretimi insanların topluluk halinde yaşamaya başlamasından günümüze dek süregelmiştir. Küreselleşen dünyada yarının yurttaşının yetiştirilmesinde de yine bu ders önemli rol oynayacaktır. İlköğretim okullarının 6. ve 7. sınıflarında okutulmakta olan Sosyal Bilgiler dersinin içeriğinin öğretiminde karşılaşılan sorunları belirlemek ve bu sorunlara çözüm önerileri geliştirmek amacıyla yapılan bu araştırma, tarama modeline göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 2001-2002 öğretim yılında, Eskişehir merkezinde yer alan 82 ilköğretim okulunda 6. ve 7. sınıfların Sosyal Bilgiler derslerine giren 116 öğretmen katılmıştır. İçeriğin öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesi için öneriler öğretmenlerin araştırma anketine verdikleri yanıtlarla belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla ilgili literatür taramasının ardından, uzman görüş ve önerileri doğrultusunda `Sosyal Bilgiler Dersi İçeriğinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Anket Formu` (Ek-1) geliştirilmiştir. Toplam 33 sorudan oluşan anket verilerinin yüzde ve frekans hesaplamaları ile SPSS paket programına göre yapılan istatistiksel çözümlemeleri sonunda, şu sonuçlara ulaşılmışta: ııAraştırmaya katılan öğretmenler, ilköğretim okullarının 6. ve 7. sınıflarında okutulmakta olan Sosyal Bilgiler dersinin içeriğini genelde `Kısmen` yararlı ve uygun bulmaktadırlar. Öğretmenlerden % 5 1,7' si içeriği `öğrencilerde bilgi ve becerilerin geliştirilmesini ön planda tutma` yönünden yeterli görmemektedir. Öğretmenler Sosyal Bilgiler 6. sınıf ünitelerine ilişkin olarak öğrencilerin ilgisini çektiği, gerçek yaşamla bağ kurmaya olanaklı olduğu ve öğrenci düzeyine uygun olduğu görüşlerine katılırken; ünitelerin öğretimi için gerekli araç gerecin bulunduğu, ünitenin öğretimi için öngörülen sürenin yeterli olduğu görüşlerine katılmamaktadır. `Moğollar ve Diğer Türk Devletleri` ünitesi 6. sınıfın en sorunlu ünitesi olarak görülmektedir. Öğretmenler 7. sınıf ünitelerine ilişkin olarak öğrenci düzeyine uygun olduğu, öğrencilerin ilgisini çektiği ve gerçek yaşamla bağ kurmaya olanaklı olduğu görüşlerine katılmaktadırlar. Diğer yandan üniteler öğrenci düzeyine göre soyut, içerisinde çok sayıda konu bulunan ve öğretimi için öngörülen sürenin yetmediği üniteler şeklinde algılanmaktadır. `17. ve 18. Yüzyılda Osmanlı Devleti` ünitesi 7. sınıfların en sorunlu ünitesi olarak görülmektedir. Öğretmenlerin geleceğe yönelik eğilimlerinde 7. sınıf içeriğinin oldukça fazla olduğu, güncel gelişmelerin içeriğe eklenmesi gerektiği, içeriğin öğrenci düzeyine uygun hale getirilmesi gerektiği ve içeriğin kronolojik düzenlenmesi gerektiği sonuçlarına ulaşılmaktadır. Öğretmenler başarılı bir içerik öğretimi için de görsel ve işitsel araçlarla ve öğrenci merkezli öğretim yapılmasını öncelikli olarak belirtmektedirler. ııı

ABSTRACT PROBLEMS ABOUT TEACHING OF SOCIAL STUDIES CONTENT AND SUGGESTION OF SOLUTIONS Social studies lesson is a community of disciplines that has made social people; has taught living today by making them remember the past and how they embrace the future. Teaching of the lesson that its subject is the life has been continued from the time people began as a community until today. Also this lesson will has an important effect on the wold making global for training citizens of the future. The purpose of this study is to determine the problems about teaching of content of 6th and 7th social studies and suggestions of solution in accordance with opinions of teachers. Comprise of the study included 82 secondary schools in center of Eskişehir. Sample was not selected in the study. Data for the study was obtained from results of inquiry was answered by social studies teachers at these schools. Statistical solutions of the data was performed by computer using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) programs. Frequency and percentage techniques was used on the solution of the data. Following results has been obtained as depend on the data of the study: ? The teachers who participated in the resource has been preferred `partly useful and appropriate` in general as an opinion about content of 6th and 7th social studies lesson. ? The teachers opinions about 6th social studies units are: units are appropriate for students level, useful in real life and attractive for students; but tools and equipment for education and education period of units are inadequate. ? The teachers opinions about 7th social studies units are units are appropriate for students level, useful in reel life and attractive for students. But they have thought that units are abstract, education periods are not enough and many subjects are in the unite. IVIn addition, The teachers have determined that content of 7 social studies is too much, content must be updated, made appropriate to student development level, put in order chronologically and education of content must be student-centered by using audio visual materials and tools.