Öğretmenlerin adaylık eğitimi programının değerlendirmesi

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU ÖĞRETMENLERİN ADAYLIK EĞİTİMİ PROGRAMININ DEĞERLENDİRMESİ İnci Zeynep ÖZONAY Eğitim Bilimleri (Eğitim Programlan ve Öğretim) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aralık 2002 Danışman: Prof. Dr. Bekir ÖZER İlköğretim ve ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin adaylık dönemi, onların meslek yaşamlarının en kritik dönemini oluşturmaktadır. Aday öğretmenlerin bu dönemi olumlu bir biçimde geçirmeleri, gerekli desteği almaları, onların meslek yaşamlarım özgüvenli, bilinçli ve başarılı geçirmelerini sağlar. Bu nedenle, okullara atanan tüm yeni öğretmenlere Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bir yıl süreli Adaylık Eğitimi Programı uygulanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında göreve yeni başlayan aday öğretmenlere uygulanan Adaylık Eğitimi Programını programa katılmış olan öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak değerlendirmektir. Araştırmada Eskişehir il ve ilçelerindeki ilköğretim ve ortaöğretim okullarında göreve başlamış ve Adaylık Eğitimi Programına katılmış tüm öğretmenler araştırmanın çalışma evreni olarak belirlenmiştir. Bu çalışma evreninden 2000-2001 ve 2001-2002 öğretim yılları içinde göreve başlamış ve bu programa katılmış 470 öğretmen ömeklem olarak seçilmiştir. Tarama niteliğinde bir model kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmanın verileri, bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada toplanan verilerin çözümlenmesinde istatistiksel teknik olarak sayı ve yüzde dağılımından yararlanılmış, çözümlemeler SPSS 10.01 (Statistical Package for the Social Sciences) bilgisayar paket programı ile yapılmıştır. inAraştırma sonucunda, Adaylık Eğitimi Programının amaçlarının gereksinmeleri karşılamada yeterli ve konu alanının özelliklerine uygun olduğu, içeriğinin de amaçlara ulaştırıcı nitelikte olduğu, ancak aday öğretmenlerin gereksinmelerini yeterince karşılamadığı, yeni ve ilginç bilgilerden oluşmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra, konulara uygun öğretim yöntem ve tekniklerinin, ders araç ve gereçlerinin doyurucu düzeyde kullanılmadığı ve kullanılanların ise derse katılımı, kolay ve zevkli bir biçimde öğrenmeyi sağlayıcı nitelikte olmadığı anlaşılmıştır. Öte yandan, aday öğretmenlerin rehber öğretmenlerden yeterince yardım aldıkları ancak onlarla düzenli bir biçimde derse girmedikleri ve müfettişlerden de yeterince yardım alamadıkları belirlenmiştir. Son olarak da, aday öğretmenlerin program yöneticileriyle etkili bir iletişim kurdukları, buna karşılık öğretim dışındaki sosyal gereksinmelerinin doyurucu düzeyde karşılanmadığı ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, ilköğretim ve ortaöğretim okullarındaki aday öğretmenlere uygulanan Adaylık Eğitimi Programının amaçlar ve değerlendirme boyutları açılarından önemli ölçüde yeterli olduğu; ancak, içerik, Öğretme-öğretme süreci ve düzenleme çalışmaları boyutları açılarından geliştirilmeye açık yönlere sahip olduğu yargısına ulaşılmıştır. iv

ABSTRACT EVALUATION OF TEACHER PROBATIONARY TRAINING PROGRAMME İnci Zeynep ÖZONAY Anadolu University Graduate School of Educational Sciences Department of Educational Sciences Curriculum and Instruction Program December 2002 Supervisor: Prof. Dr. Bekir ÖZER The probationary period of the teachers working in primary and secondary schools is the most critical period in their professional lives. Experiencing this period positively, taking necessary support make the probationer teachers go through their professional lives self confidently consciously and successfully. Thus, all the recent teachers being appointed to the schools are participated a one-year period Probationary Training Programme by Ministry of National Education. The aim of this research is to evaluate the Probationary Training Programme that is applied to the teachers beginning the work newly, depending on the ideas of the teachers who participated the programme. All the teachers participating the Probationary Trainig Programme and beginning the work at schools in Eskişehir and its districts are settled as the study cosmos of the research. 470 teachers who begin the work between the years 2000-2001 and 2001-2002 and have participated this programme were chosen as the exemplar. The data of this research, which was obtained using a scanning type model, were gathered via a questionnaire. In the process of data that were gathered in the research, number and percentage distribution is used as the statistical technique and the analysis is achieved via the SPSS 10.01 (Statistical Package for the Social Sciences) package computer programme.The research showed that the Probationary Training Programme is sufficient for filling the needs of its aims, suitable for the features of its subject area and its content is available for reaching the aims, but it does not fill the needs of probationer teachers adequately and consist of new and interesting information. Moreover, it is understood that teaching methods and techniques available for the subjects, lesson materials are not used satisfyingly and also the ones being used do not have the quality that supply involvement easy and enjoyable learning. On the other hand, it is assessed that probationer teachers receive help guider teachers but do not participate the lessons with them regularly and also do not receive sufficiency help from the supervisors. And lastly it is appeared that probationer teachers have an effective interaction with the programme managers but their social needs out of education are not obviated satisfyingly. As a result, it is concluded that the Probationary Training Programme being applied to probationer teachers in primary and secondary schools is adequate in the dimension of aims and evaluation, and has some sides open to be developed. VI