Ortaöğretim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerinin okul yöneticilerinde bulunması gereken önceliklere ilişkin görüşleri

Abstract

11 YÜKSEK LİSANS TEZ OZU ORTAÖĞRETİM KURUMU YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERİNİN OKUL YÖNETİCİLERİNDE BULUNMASI GEREKEN NİTELİKLERE İLİŞKİN ÖNCELİKLERİ Canan MADENOĞLU Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2003 Danışman: Prof.Dr. Coşkun BAYRAK Toplumlarda ortak bir amaca ulaşmak için işbirliği yapan bireylerin bir araya gelmesiyle örgütler oluşur. Ortak bir amacı gerçekleştirme sonucu ortaya çıkan örgütlerde yönetim faaliyeti söz konusudur. Yönetici, işgörenleri örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için etkin olarak yöneltme bilgi ve becerisine sahip kimsedir Çağımız yöneticisinin toplumdan ve yönettiği örgütteki bireylerden saygı görmesi, örgütün amaçlan doğrultusunda etkili ve verimli sonuçlar elde etmesi, yöneticinin deneyimi, bilgisi, yeteneği, etkileme gücü ve liderlik yeteneği ile mümkün olabilmektedir. `Bilgi Toplumu` olma yolunda yol almaya çalışan ülkelerde, toplumsal sorumluluk yüklenmiş olan eğitim örgütlerinin daha etkin ve verimli çalışması için, okul yöneticilerinin bir takım niteliklerle donanmış olması gerekmektedir. Okul yönetimi sürecinde okul yöneticisinde bulunması gerekli olan niteliklerden bazıları kritik niteliklerdir. Kritik niteliklerin, okulun hedeflerine ulaşması ve olumlu bir okul iklimi yaratması açısından en fazla katkıyı sağlayacak olan öncelikli öneme sahip nitelikler olduğu düşünülmektedir.m Bu araştırma ile, ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerine ve öğretmenlere göre okul yöneticilerinde bulunması gereken öncelikli nitelikleri saptamak amaçlanmıştır. Tarama modelinde desenlenen araştırma 2002-2003 eğitim-öğretim yılında Eskişehir il merkezinde görev yapan 1820 ortaöğretim kurumu öğretmeninden örneklem alınarak bulunan 1001 öğretmene uygulanmış, 908 öğretmenden kullanılabilir veri elde edilmiştir. 38 ortaöğretim kurumu yöneticisinin tamamına ulaşılmış olup 37 okul yöneticisinden veri elde edilmiştir. Araştırmada frekans ve yüzdeye dayalı betimsel istatistiksel tekniklerden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin okul yöneticilerinde bulunması gereken öncelikli kişisel nitelikler konusundaki öncelikleri, `demokratik olma, dürüst olma, iletişim becerilerinde yetkin olma, okul yönetimi alanında eğitim alma, hoşgörülü ve sabırlı olma, liderlik nitelikleri konusundaki öncelikleri `yeniliklere açık olma, vizyon sahibi olma, güvene dayalı çalışma ortamı oluşturma, harekete geçirici ve yönlendirici olma, model olma, yönetsel nitelikler konusundaki öncelikleri `karar verme, planlama, eğitim işlerinde yetkin olma, örgütleme ve denetleme` şeklinde sıralanmıştır. Okul yöneticilerinde bulunması gereken öncelikli kişisel nitelikler konusunda okul yöneticilerinin öncelikleri `dürüst olma, demokratik olma, okul yönetimi alanında eğitim alma, ana dili etkin kullanma ve genel kültür sahibi olma`, liderlik nitelikleri konusundaki öncelikleri, `vizyon sahibi olma, yeniliklere açık olma, kendini geliştirme, güvene dayalı çalışma ortamı oluşturma, harekete geçirici ve yönlendirici olma`, yönetsel nitelikler konusundaki öncelikleri, `karar verme, planlama, eğitim işlerinde yetkin olma, okul işletmeciliğinde yetkin olma ve denetleme` şeklinde sıralanmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulguların, okul yöneticilerinin sağlıklı biçimde seçilme ve yetiştirilmesi konusunda, ilgililere rehberlik edeceği, bu programlar içerisinde var olan konuların ağırlıklarının saptanmasına ipuçları sağlayacağı,IV öğretmenlerin görüşlerini dikkate alarak yöneticilerin kendilerini geliştirmelerinde yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

ABSTRACT THE PRIORITIES OF THE HIGH SCHOOL TEACHERS AND ADMINISTRATORS RELATED TO THE REQUIRED QUALITIES OF SCHOOL ADMINISTRATORS Canan MADENOGLU Division of Educational Sciences ( Education Administration, Supervising, Planning and Economics) Anadolu University Institute of Educational Sciences Adviser: Professor Dr. Coşkun BAYRAK In communities, organisations, which consist of individuals cooperating to gain some shared achievements, take place. It becomes possible to mention of management activities in organisations whose aim is achieving mutual objectives. Administrator is the person who has the knowledge and ability of directing the individuals successfully to get shared achievements of the organisation. For having the respect of the community and the individuals of the organisation which is directed by himself; to reach the achievements related to the goals of the organisation, the modern administrator should have, experience, knowledge, ability, the power of affecting people and leadership skills. In societies which try to value information highly, the administrators of educational organisations, which have certain responsibilities, should have some particular qualities to be able to work for an effective and successful organisation.VI Some of these qualities are quite critical. It has been agreed that these qualities have priorities of highly important which would get the most effective contribution for providing the organisational targets and creating a positive school atmosphere. With these research, it has been aimed to identify required qualities of the school administrators by asking for the opinions of the adminisrators and teachers working in high schools. The study which was designed in survey research method, was carried out on 1001 teachers from 1820 teachers who work in the city center of Eskişehir in 2002-2003 Scholastic Year. 908 necessary data was obtained. The study was carried out on 38 adminisrators that's why there was no need to take samples. It has been made use of the descriptive statistical techniques which are based to frequency and percentage. According to the findings, the priorities of the teachers on school administrators' personal qualities are: being democratical, honest, tolerant, and patient. Their priorities on school administrators' leadership skills are: to encourage improvements, to have vision, creating a good working atmosphere based on confidence, to be able to direct, to be a model. The priorities on managing skills are: making decision planning, being effective on instructional matters, being a good organisator and controller. The school administrators expressed their priorities on the leaders' personal qualities as being honest and democratical, having a good knowledge of educational administration, being able to use the mother tongue effectively and having a remarkable general culture. The priorities on leadership skills are having vision, encouraging improvements, self development, to be able to create a working atmosphere based on confidence and having the ability of leading people. Administrational qualities are making decision, planning, being successful on educational work, managing the school organisation and being a good supervisor. It has been suggested that these findings would be helpful for the authorities to select and educate school administrators in a successful way. They would contribute tovıı identify the priorities of the subjects in the educational programmes as well. They would also be helpful for the administrators to develop themselves considering the opinions of teachers.