İlköğretim altıncı ve yedinci sınıf öğrencileri ile sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin görüşleri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU İLKÖĞRETİM ALTINCI VE YEDİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİ İLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ Ayşe Nur UZUN TURAN İlköğretim Anabilim Dalı Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Haziran 2003 Danışman: Prof.Dr. Ersan SÖZER Teknolojik gelişmelere dayalı olarak eğitim anlayışı ve sistemi değişim göstermektedir. Gelişen ve değişen eğitim anlayışına göre pek çok eğitim araç-gereci geliştirilmekte ve işe koşulmaktadır. Ancak, ders kitapları, geliştirilen tüm çağdaş araç-gereçlere karşın öğrenme-öğretme süreçlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ders kitapları, yazının ve kağıdın bulunması ile oluşmaya başlamış, matbaanın bulunması ile de çoğalmıştır. Bilgi teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak da değişim göstermiştir. Okul programının gerçekleşmesinde ders kitapları önemli bir yere sahiptir. Ders kitapları, öğrenme ve öğretme sürecinin planlı eğitim uygulamalarında önemli kaynaklar olduğundan, öğretmen ve öğrencinin temel başvuru kaynağıdır. Sosyal Bilgiler programının amaçlarından biri iyi ve nitelikli yurttaşlar yetiştirmektir. Bu nedenle Sosyal Bilgiler ders kitaplarının programdan kaynağını alan yeni kuşaklara yön vermesi, yetiştirilmek istenen bireyin niteliklerini belirlemesi ve toplumsallaşmanın içeriğini, yönünü saptamada etkin olması gerekmektedir. Toplumsal gelişme, nitelikli bir eğitimle olanaklıdır. Nitelikli bir eğitim için, ders kitaplarının eksikliklerinin giderilmesi, yanlışlarının düzeltilmesi, bilgilerinin güncelleştirilerek değişik yaklaşımlarla zenginleştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle,ders kitapları ve özellikle de görevi nitelikli insan yetiştirmek olan Sosyal Bilgiler ders kitaplarının nasıl olduğu ve olması gerektiği çok önemlidir. Bu araştırma; ilköğretim ikinci basamakta okutulan Sosyal Bilgiler ders kitaplarının, Sosyal Bilgiler ders öğretmenleri ile altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2001-2002 eğitim-öğretim yılınım II. döneminde Eskişehir ili ilköğretim kurumlarında okutulmakta olan Sosyal Bilgiler ders kitaplarını, öğretmen ve öğrenci görüşlerine dayalı olarak değerlendirmeye çalıştığından, tarama niteliğinde bir çalışmadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak öğretmen ve öğrencilerin Sosyal Bilgiler ders kitaplarına ilişkin görüşlerini almak amacıyla; 80 sorudan oluşan öğretmen anket formu ve 54 sorudan oluşan öğrenci anket formu kullanılmıştır. Araştırmada verilerin çözümü için önce, öğretmen ve öğrencilerin anket formlarına verdikleri yanıtlar bilgisayar ortamında işlenmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, Sosyal Bilgiler öğretmenleri ile altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin görüşleri sayı ve yüzdeler ile ortaya konulmuştur. Öğretmen ve öğrenci görüşleri arasında farklılıklar olup olmadığının anlaşılması için bağımsız t testinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ders kitabının biçimsel, görsel, içerik, dil ve anlatım, alıştırma ve değerlendirme özellikleri konusunda kararsız kaldıklarını; öğrencilerime genel olarak ders kitaplarına ilişkin olumlu düşündüklerini göstermiştir. ııı

ABSTRACT THE OPINIONS OF SOCIAL STUDIES TEACHERS AND THE SIXTH AND SEVENTH CLASS STUDENTS ABOUT SOCIAL STUDIES COURSE BOOKS IN PRIMARY SCHOOL Ayşe Nur Uzun Turan Department of Primary Education, Program in Social Studies Anadolu University Graduate School of Social Studies, May 2003 Supervisor: Prof. Dr Ersan Sözer The education system and approach have been changed on the grounds of technological developments. Many education vehicles or apparatus have been improved and operated by means of this changing and developing opinion. However, course books still maintain to be used or benefited despite all contempoary education apparatus in learning-teaching processes. Course books, infact, initialized to be formed when writing and paper sheet were invented and amplified with the invention of printing. Furthermore, they have been altered. Related with technological improvements. Course books have a special significance in order to realize school programs. They are fundamental reference sources of students and teachers due to the fact that they are major resources in planned education practices of learning- teaching processes. One of Social Studies program's goals is to bring up well-behaved and qualified citizens. For this reason, Social Studies course books need to determine the future way of next generation, to qualify individual's characteristics and to become effective in constructing the content of socialization. Social development can only be possible with qualified education. In order to build a qualified education, it is necessary to compansate the lacking of course books by correcting their falsities, updating their knowledge and prosper them with various IVapproaches. Therefore, the fact how it is or how it should be done is severe because Social Studies course books are responsible for growing qualified and skillful individuals This dissertation inteds to evaluate the opinions of Social Studies teachers and students who attend sixth and seventh classes in the second phase of primary school. Because the study has been performed with an aim to evaluate the Social Studies course books which are currenly held in primary schools of Eskişehir through the second term of 2001-2002 education period by attributing to the opinions of students and teachers, it is a survey form. In this study, a questionaire with eighty questions for teachers and a questionaire with fifty-four-questions for students were performed so as to gather data about their opinions. The responds of teachers and students for those questionaires were firstly decoded on computer and the opinions were drawn by means of numbers and percentages. The independent `t` test was benefited in order for comprehending if there are any differences between the opinions of teachers and students. The results of this study demonstrate that while social studies teachers are indecisive or ambigious about the forme 1, visual, content, language and expression, exercise and evaluation fetatures of these course books, students, on the other hand, generally have an affirmative considering about them.