Lise öğrencilerinin kullandıkları öğrenme stratejileri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU LİSE ÖĞRENCİLERİNİN KULLANDIKLARI ÖĞRENME STRATEJİLERİ ÖZLEM ÖZDEMİR Eğitim Bilimleri (Eğitim Programlan ve Öğretim) Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2004 Danışman: Prof. Dr. Bekir ÖZER Bireyler, çok hızlı bir gelişim gösteren bilim ve teknolojideki gelişmelere uyum sağlayabilmek için kendilerini daha iyiye götürecek baza becerilere sahip olmak zorundadırlar. Buna göre, lise öğrencilerinin gelişen ve değişen çağa kendilerini hazırlayabilmeleri için öğrenmelerini en üst düzeyde sağlamaları gerekmektedir. Bu da ancak öğrenme stratejilerini etkili bir biçimde kullanmaları ile sağlanabilir. Öğrenme stratejileri bilgileri anlamlandırmada, kolaylıkla hatırlamada ve öğrenmelerin daha kalıcı olmasını sağlamada yararlanılan stratejilerdir. Öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanmaları onların okul yaşamlarında, iş yaşamlarında ve günlük yaşamlarında başarılı olmalarım sağlar. Bu nedenle, lise öğrencilerinin öğrenme stratejilerini öğrenmeleri ve kullanmaları özel bir önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, liselerde öğrenim gören öğrencilerin kullandıkları öğrenme stratejilerini belirlemektir. Araştırmanın evrenini, Eskişehir il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı liselerde öğrenim gören 2002-2003 öğretim yılında Eskişehir il merkezindeki 36 ortaöğretim kurumundaki toplam 27130 öğrenci oluşturmaktadır. Buna göre, Eskişehir ilindeki 10 lisede öğrenim gören 748 öğrenci araştırmanın örneklemi olarak belirlenmiştir. Tarama niteliğinde bir model kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmanın verileri, `Öğrenme Stratejilerini Belirleme Ölçeği` ile toplanmıştır. Araştırmada toplanan verilerin çözümlemeleri SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) bilgisayar paket programı kullamlarak yapılmıştır. iiiAraştırma sonucunda, lise öğrencüerinin en çok anlamlandırma ve anlamayı izleme stratejilerini kullandıkları, bunları duyuşsal stratejiler ile yineleme stratejüerinin izlediği, en az da örgütleme stratejilerini kullandıkları ortaya çıkmıştır. Bunun yam sıra, bütün öğrenme stratejilerini kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha çok kullandıkları, genel lisede ve meslek lisesinde öğrenim gören öğrencilerin yineleme stratejileri ile anlamlandırma stratejilerini Anadolu lisesinde öğrenim gören öğrencilerden daha çok kullandıkları, genel liselerde öğrenim gören öğrencilerin örgütleme ve anlamayı izleme stratejilerini Anadolu lisesinde ve meslek lisesinde öğrenim gören öğrencilerden daha çok kullandıkları belirlenmiştir. Öte yandan, birinci sınıf öğrencilerinin yineleme stratejilerini üçüncü sınıf öğrencilerinden daha çok kullandıkları; ayrıca, birinci sınıf ve ikinci sınıf öğrencilerinin örgütleme stratejilerini üçüncü sınıf öğrencilerinden daha çok kullandıkları anlaşılmıştır. Okul başarı düzeylerine göre lise öğrencilerinden çok iyi başarı düzeyindeki öğrencilerin örgütleme stratejileri ile anlamayı izleme stratejilerini orta ve iyi basan düzeyindeki öğrencilerden daha çok kullandıkları görülmüştür. Yine, duyuşsal stratejileri, iyi basan düzeyindeki öğrencilerin orta basan düzeyindeki öğrencilerden, aynca, çok iyi basan düzeyindeki öğrencilerin de orta ve iyi basan düzeylerindeki öğrencilerden daha çok kullandıklan belirlenmiştir. Son olarak da, lise öğrencilerinin öğrenme stratejilerini en çok kendi kendilerine ve öğretmenlerinden öğrendikleri, bunlan anne, baba, abla ve ağabey ile kitap, dergi vb. kaynakların izlediği anlaşılmıştır. Sonuç olarak, liselerde öğrenim gören öğrencilerin en çok anlamlandırma ve anlamayı izleme stratejilerini kullandıklan; öğrencilerin kullandıklan öğrenme stratejilerinin cinsiyetlerine, öğrenim gördükleri okul türlerine, öğrenim gördükleri sınıflara ve okul basan düzeylerine göre değiştiği; öğrencilerin öğrenme stratejilerini en çok kendi kendilerine ve öğretmenlerinden öğrendikleri söylenebilir. iv

ABSTRACT LEARNING STRATEGIES USED BY HIGH SCHOOL STUDENTS Özlem ÖZDEMİR Anadolu University Graduate School of Educational Sciences Department of Educational Sciences Curriculum and Instruction Program January 2004 Supervisor: Prof. Dr. Bekir ÖZER Individuals have to have some abilities which will take them forward by means of adapting developments in science and technology. In order to prepare themselves to these developments and changing world high school students need to keep their learning in high level. By using learning strategies effectively this aim comes to be true. Learning strategies are the strategies used for giving meanings to information, remembering them easily and making them stable. Learning strategies provide success to students in their academic life, profession life, and daily life. For this reason, usage and learning of learning strategies for high school students carries special importance. The purpose of this research is to determine the learning strategies that are used by high school students. The study was conducted with 36 secondary schools in the city center of Eskişehir which are connected with Ministry of Education. 10 secondary schools were chosen among them and 748 students were chosen as a sample out of 27130 students receiving education in 2002-2003 instruction period at these 36 schools. The data of study colleted by using survey method `determination scale of learning strategies`. The collected data was analyzed by using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) computer program.The results of this study showed that high school students mostly prefer to use eleboration strategies and comprehension monitoring strategies secondly they use affective strategies and repetition strategies, and lastly they prefer organizational strategies. In addition, it was found out that girls use all of the learning strategies more than boys do. Another finding of the study showed that students receiving education in state schools and profession schools use repetition strategies with eleboration strategies more than students in Anadolu high schools. Also students in state schools use comprehension monitoring strategies and organizational strategies more than students in Anadolu and profession schools. Besides, it was understood that first grade students use repetition strategies more than third grade students and both first and second grade students use organizational strategies more than third grade students. According to level of school success, it was observed that most successful students prefer to use organizational strategies and comprehension monitoring strategies more than successful and less successful students. In addition, it was found out that most successful students use affective strategies more than successful and less successful students and successful students use this strategy more than less successful students do. Finally, it was understood that high school students determine their learning strategies firstly by themselves and depending on teachers and mother, father, sister, brother, and book, magazines etc. followed. As a result, it can be understood that students receiving education in high schools use mostly eleboration strategies and comprehension monitoring strategies used by students can be differ according to their sex, schools they attend, class grade, and level of school success also study showed mat students determine their learning strategies by themselves and by depending on the things that they learn from teachers. VI