Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan Türkçe dil etkinliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU OKULÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA UYGULANAN TÜRKÇE DİL ETKİNLİKLERİNİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE DAYALI OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Özlem EROL KARAÇAY İlköğretim Anabilim Dalı Okulöncesi öğretmenliği Programı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2004 Danışman: Prof. Dr. Şefik YAŞAR Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlarda belirlenen hedeflere çeşitli etkinliklerle ulaşılır. Bu etkinliklerden biri de Türkçe dil etkinlikleridir. Türkçe dil etkinlikleri çocuklara Türkçe'yi en iyi şekilde öğretmeyi hedefleyen etkinliklerdir. Bu etkinlikler çocukların yeni sözcükler öğrenerek sözcük dağarcıklarının gelişmesine, sözcükleri doğru ve yerinde kullanabilmelerine, duygu ve düşüncelerini dil aracılığı ile ifade edebilmelerine katkı sağlamaktadır. Bu etkinlik sırasında öğretmen uygun eğitim ortamı hazırlayarak ve tüm çocukların katılımını sağlayarak, çocukları destekler ve onları her yönden geliştirir. Türkçe dil etkinlikleri çocukların yaratıcılık ve hayal güçlerinin gelişmesine yardımcı olduğu gibi; bir gruba katılmalarına, etkileşimde bulunmalarına, grup içinde konuşma cesareti kazanmalarına, başkalarının haklarına saygı duymalarına, sıralarını beklemeye ve çevre hakkında bilgi sahibi olmalarına da katkı sağlamaktadır. Tüm bu davranışların çocuklara etkili bir biçimde kazandırabilmesinde Türkçe dil etkinliklerinin okulöncesi eğitim kurumlarında etkili biçimde gerçekleştirilmesinin rolü büyüktür.Bu araştırma, okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanmakta olan Türkçe dil etkinliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma tarama niteliğindedir. Araştırmanın çalışma evrenini, 2001-2002 öğretim yılında Eskişehir il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı 'na bağlı resmi ve özel 109 okulöncesi ve ilköğretim okullarında görev yapan 183 okulöncesi öğretmeni oluşturmuştur. Ulaşılabilme kolaylığı nedeniyle çalışma evreni aym zamanda araştırmanın örneklemi olarak alınmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak öğretmenlerin okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlarda yer alan Türkçe dil etkinliklerine ilişkin görüşlerini almak amacıyla 21 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Araştırmada verilerin çözümü için önce okulöncesi öğretmenlerinin anket formuna verdikleri yanıtlar bilgisayar ortamında işlenmiştir. Araştırma verilerin çözümlenmesinde, okulöncesi öğretmenlerinin görüşleri sayı ve yüzdeler olarak ifade edildikten sonra aritmetik ortalamaları alınmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, öğretmenlerin Türkçe dil etkinlikleri ile ilgili amaçlan ve uygulamada dikkat edilecek noktalan göz önünde bulundurduklanm göstermektedir. Buna karşın Türkçe dil etkinliklerinde öğretmenlerin, hikâye anlatımında değişik araç ve gereç kullanma düzeylerinin ise çok yüksek olmadığı görülmüştür. Ayrıca, analiz sonuçlannda öğretmenlerin Türkçe dil etkinliklerinin gerçekleştirilmesi sırasında çocuk sayısının çok olması başta olmak üzere fiziksel koşullann yetersizliği, araç-gereç yetersizliği, çocuklann Türkçe dil etkinliklerine yeterince güdülenmemesi ve sınıfta farklı yaş grubunda çocukların bulunması sorunlanyla az da olsa karşılaştıklan görülmüştür.

ABSTRACT THE TEACHER-BASED EVALUATION OF TURKISH LANGUAGE ACTIVITIES APPLIED IN PRE-SCHOOL EDUCATION INSTITUTES Özlem EROL KARACAY Department of Elementary Education, Pre-school Education Program. Anadolu University, Graduate School of Educational Scienses, January 2004 Advisor: Prof. Dr. Şefik YAŞAR The determined objectives of the programs applied in pre-school education institutes are reached through a variety of activities. One of these activities is Turkish language activities. Turkish language activities are the ones which aim to teach Turkish to the children in an effective way. These activities help students enlarge their vocabulary by learning new words, be able to use these words correctly and meaningfully, state their thoughts and opinions via language. During these activities, the teacher supports and develops children in a variety of ways by providing a suitable education environment and letting them participate these activities. Turkish language activities not only help children develop their creativity and imagination but also help them attend a group, interact with the others, get the courage of speaking in a group, respect others rights, be patient and have information about the environment. The realisation of Turkish language activities in pre-school education institutions is of great role in raising these behaviours in children. This study was carried out, based on the opinions of the teachers, in order to evaluate Turkish language activities applied in pre-school education institutions. inThe study is descriptive. The population of the study is composed öf 1 83 pre school teachers working for 109 private and state schools under the management of the Ministry of National Education in 2001-2002 education year in Eskişehir. The sampling of the study is the same as the population because of its accessibility. A 21-guestion guestionnaire as a data collection device was used to get the opinions of the teachers on Turkish language activities applied in the programs of pre school education institutions. The responses to the guestionnaire were fed into the computer to analyse the data. In analysing the data, the opinions of pre-school teachers were fist stated in numbers and percentages and then their arithmetical average value was calculated. The findings obtained as a result of the study show that teachers consider the important points about the objectives and applications of Turkish language activities. On the other hand, it has been observed that the level of using different methods and device in story-telling is not so high. Further, it has been seen that, in realising the Turkish language activities, the teachers slightly face some problems such as over population of students in particular, insufficient physical conditions and devices, insufficient motivation of students towards Turkish language activities and classes with children in different age groups.