Genel lise öğrencilerinin aile işlevlerinin ve denetim odaklarının incelenmesi

Abstract

Bu arastırmada genel lise ögrencilerinin aile islevlerinin ve denetim odaklarınıncinsiyet, sınıf düzeyi, dogum sırası, anne baba egitim düzeyi, anne baba arasındakianlasmazlık düzeyi degiskenleri açısından farklılasıp farklılasmadıgı ve denetim odagıile aile islevleri arasındaki iliskiler incelenmistir.Arastırmanın evrenini, 2005?2006 egitim-ögretim yılında Eskisehir ilinde bulunan 10resmi genel lisede ögrenim görmekte olan 8794 ögrenci olusturmustur. Arastırmakapsamına 9 lise alınmıs ve her sınıf düzeyinden subeler rasgele belirlenerek evrenin%9.30'na karsılık gelen 815 ögrenci örneklemi olusturmustur. Genel lise ögrencilerininaile islevleri algılarına iliskin veriler ?Aile Degerlendirme Ölçegi? (Bulut, 1990) ile,denetim odagı algılarına iliskin veriler ise ?Nowicki-Strickland Denetim Odagı Ölçegi?(Yesilyaprak, 1988) ile toplanmıstır. Genel lise ögrencilerinin kisisel ve aileselniteliklerine iliskin verilerin toplanması için arastırmacı tarafından hazırlanan ?KisiselBilgi Formu? kullanılmıstır.Arastırmada veri toplama araçları ile elde edilen bilgilerin çözümlenmesi ?SPSS 10.0.0.for Windows? paket programı ile bilgisayar ortamında gerçeklestirilmistir. Verilerinanalizi sırasında, betimleyici istatistiklerin yanı sıra bagımsız gruplar arası t testiuygulanmıstır. Bagımsız degisken düzeyi ikiden fazla olan degiskenlere iliskin farklarınönem kontrolü, varyansların homojenligi durumunda tek yönlü varyans analizi ile,varyansların homojen olmadıgı durumlarda ise parametrik olmayan testlerden KruskalWallis Testi ile belirlenmistir. Varyansların homojen olup olmadıgı ise Leveneistatistigi ile belirlenmistir. Tek yönlü varyans analizi sonucunun önemli bulundugudurumlarda, farkın hangi ortalamalar arasındaki farklardan kaynaklandıgını belirlemekamacıyla Tukey HSD testi yapılmıstır. Kruskal Wallis Testinin sonucunun önemlibulundugu durumlarda ise, farkın hangi ortalamalar arasındaki farklardankaynaklandıgını belirlemek amacıyla olası tüm ikili karsılastırmalar için Mann WhitneyU testi kullanılmıstır. Ayrıca, aile islevlerinin denetim odagını yordayıcılıgını saptamakve bu örüntünün kızlara ve erkeklere göre degisip degismedigini belirlemek amacıylaçoklu regresyon analizinin asamalı seçim yöntemi kullanılmıstır. Tüm istatistikselçözümlemeler için önemlilik düzeyi .05 olarak alınmıstır.Genel lise ögrencilerinin kisisel ve ailesel nitelikleri ile ilgili olarak ele alınandegiskenlerden cinsiyet, dogum sırası, babaların egitim düzeyi ve anne baba arasındakianlasmazlık düzeyine göre aile islevlerinin farklılastıgı görülmüstür. Bununla birlikte,genel lise ögrencilerinin kisisel ve ailesel nitelikleri ile ilgili olarak ele alınandegiskenlerden sınıf düzeyi ve anne egitim düzeyine göre aile islevlerininfarklılasmadıgı görülmüstür. Genel lise ögrencilerinin kisisel ve ailesel nitelikleri ileilgili olarak ele alınan degiskenlerden cinsiyet, sınıf düzeyi, anne babalar arasındakianlasmazlık düzeyine göre denetim odagının farklılastıgı belirlenmistir. Bununlabirlikte, genel lise ögrencilerinin kisisel ve ailesel nitelikleri ile ilgili olarak ele alınandegiskenlerden dogum sırası, anne egitim düzeyi, baba egitim düzeyine göre denetimodagının farklılasmadıgı belirlenmistir. Ayrıca, genel lise ögrencilerinin aileislevlerinden genel fonksiyonlar, gereken ilgiyi gösterme, iletisim ve roller islevleri iledenetim odagı arasında anlamlı iliski bulunmustur. Aile islevlerinden genelfonksiyonlar, gereken ilgiyi gösterme, roller ve davranıs kontrolü islevlerinin kız genellise ögrencilerinin denetim odagını anlamlı olarak yordadıgı belirlenmistir. Aileislevlerinden gereken ilgiyi gösterme ve iletisim islevlerinin erkek genel liseögrencilerinin denetim odagını anlamlı olarak yordadıgı belirlenmistir.

In this study, it was aimed to determine whether high school students? familyfunctioning and locus of control is differentiated by gender, socioeconomic status, birthorder, education level of parent, parental incompatibility and the relationship betweenlocus of control and family functioning.The population of this study was 8794 students from 10 high school in Eskisehir in2005-2006 academic year. The sample was 815 students who randomly selected fromeach grade from 9 high school that was %9.30 of the population. The data about highschool students? perception of family functioning was collected by ?Family AssessmentScale? (Bulut, 1990) and data about locus of control was gathered by ?Nowicki-Strickland Locus of Control Scale? (Yesilyaprak, 1988). It was also used ?PersonalInformation Form? for collecting personal and parental data.The statistical analysis of gathered data was carried out by ?SPSS 10.0.0. forWindows?. In data anaysis, it was applied descriptive statistics and also t-test forindependent variables. For the test of significance for differences among variables thathave more than two independent variables it was applied one-way ANOVA whenvariances are homogeneous and one of the nonparametric tests Kruskal Wallis Testwhen variances are nonhomogeneous. It was determined by Levene Statistics whethervariances were homogeneous or not. In case of significant F value it was applied toTukey HSD Test for determining the cause of difference. In case of having significantresults in Kruskal Wallis Test, it was applied Mann Whitney U Test for assessing thesource of difference. It was applied Stepwise Regression Model whether familyfunctioning predicts locus of control and whether this pattern was diffrentiated for girlsand boys or not. For all statistical analysis the level of significance was .05.It was found that family functioning was differentiated by gender, birth order, educationlevel of fathers and parental incompatibility from which variables related with highschool students? personal and familial characteristics. However, it was found thatfamily functioning was not differentiated by socioecenomic status and education levelof parent. It was determined that students? locus of control was differentiated by gender,socioeconomic status and parental incompatibility. However, it was found that birthorder, education level of parent did not make any difference on students? locus ofcontrol.Besides, it was found meaningful relationships between locus of control and generalfunctions, affective involvement, communication and roles from family functioningfeatures of hig school students. It was determined that general functions, affectiveinvolvement, roles and behavior control from family functioning features predictedstatistically meaningful female students? locus of control. It was found that affectiveinvolvement and communication from family functioning did predict statisticallymeaningful male students? locus of control.