Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen ve doğa etkinliklerinin işlevselliğine ilişkin öğretmen görüşleri

Abstract

Çocuklar dünyaya geldiği andan itibaren fen ile sürekli iç içedir ve bu dönemde yakınçevrelerine karşı duyarlı, hareketli, meraklı ve araştırıcı bir kişilik özelliği sergilerler.Bu özellikler onları; yaşadıkları dünyayı ve çevrelerini anlamak için soru sormaya vegünlük yaşamda karşılaştıkları olayların nedenleri-sonuçları arasında ilişki kurmayayöneltir. Çocukların bu yöndeki gelişimlerini destekleyebilmek, meraklarınıgiderebilmek ve öğrenmelerine fırsatlar yaratmak için okulöncesi eğitim kurumlarındauygun ortamlar hazırlamak önemlidir. Bu da fen ve doğa etkinliklerinin bilimsel vesistematik bir şekilde yürütülmesi ile mümkündür. İyi planlanmış fen ve doğaetkinlikleri; çocukların bilişsel, sosyal, duygusal, psikomotor, dil ve estetik gelişimalanlarına katkı sağlamada, temel yaşam becerileri olarak da adlandırılan bilimsel süreçbecerilerini ve bilimsel tutumları kazandırmada ve bu yolla eğitimde planlananhedeflere ulaşmada yardımcı olacaktır. Bu bağlamda okulöncesi eğitimprogramlarındaki fen ve doğa etkinliği uygulamalarının işlevselliği önemkazanmaktadır.Bu araştırmada, okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen ve doğa etkinliklerininişlevselliğine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırma, tarama modelinde olup 2005-2006 eğitim-öğretim yılında Eskişehir ilmerkezinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 16 ilköğretim okulunda gerçekleştirilmiştir.Araştırma için 20 anasınıfı öğretmeniyle görüşülmüştür.Araştırma verileri, nitel veri toplama yöntemlerinden yarı-yapılandırılmış görüşmetekniğiyle toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmışve elde edilen veriler sayısallaştırılmıştır. Daha sonra, bu sayılara dayalı olarakbulguların yorumu yapılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; anasınıfı öğretmenlerinin tümü, fen vedoğa etkinliklerinin çocuklar için önemli olduğunu düşünmektedirler. Anasınıfıöğretmenlerinin çoğunun bu etkinliklerin en çok bilişsel, sonra sırasıyla sosyal,psikomotor, dil, duygusal gelişimlerine katkı sağladığını düşündükleri görülmüştür.Ayrıca, fen ve doğa etkinliklerinde öğretmenlerin zıt kavramlara daha fazla yer verdiğiancak ses, elektrik, ışık gibi fen ile direkt ilgili ve anlatması zor olan konularıkazandırmak için yeterince çaba harcamadıkları, fen ve doğa etkinliklerine günlükprogramlarında yeterince yer vermedikleri saptanmıştır. Fen ve doğa etkinliklerikapsamında inceleme gezilerine, deney, gözlem, bitki yetiştirme ve hayvan beslemeçalışmalarına yer verdikleri ancak bu etkinlikler kapsamına giren sınıfta kek, pasta,turşu vb. yapma, eğitici oyuncaklarla oynama, kavram haritalarından yararlanma vesınıfa konuk çağırmaya çok az yer verdikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Ayrıcaöğretmenlerin tamamına yakınının fen ve doğa etkinliklerini uygularken birtakımsorunlarla karşılaştıkları ve bu sorunların araç-gereç yetersizliği, gezi düzenlerkensorunla karşılaşma, sınıfların kalabalık olması, sınıfların fiziki şartlarının elverişliolmaması, öğretmenden kaynaklanan sorunlar, uygulama alanlarının olmaması,okuldaki kaynakların kullanımına izin verilmemesi gibi sorunlar olduğu görülmüş veanasınıfı öğretmenlerinin bu sorunlara kendilerine göre çözüm ürettikleri saptanmıştır.Öğretmenler, bu etkinliklerin istenilen bir biçimde gerçekleştirilmesi için fen ve doğaetkinliklerine sıklıkla yer verilmesi, materyallerin gerçek, yeterli sayıda olmasına dahaçok özen gösterilmesi, fen ve doğa köşesinin etkili ve ilgi çekici hale getirilmesi,öğretmenin istekli, araştırmacı ve kendini geliştirmeye açık olması, etkinliklerin çok iyiplanlanması ve ön denemesinin yapılması, fen ve doğa etkinlikleriyle ilgili öğretmenlerehizmet içi eğitim seminerleri düzenlenmesi, çocukların merak duygusu güdülenerekaraştırmaya, incelemeye ve yaratıcılığa teşvik edilmesi gerektiği gibi önerilerdebulunmuşlardır.

Children are always deeply involved with science from the day they are born and theyperform sensitive, active, curious, and investigative characteristics to their closeproximity. These characteristics lead them to ask questions to understand the world andenvironment in which they live and direct them to build a relation between the causeseffectsof the events they come across with. In order to support the developments ofchildren in this way, satisfy their curiosity, and provide opportunities for their learning,arranging appropriate environments in pre-school educational institutions is of greatimportance. This is possible by conducting the science and nature activities in ascientific and systematic way. Well-planned science and nature activities will be helpfulin contributing to cognitive, social, emotional, psychomotor, language, and aestheticdevelopment fields of children, in gaining scientific process skills, which are also calledas basic life skills, and scientific attitudes, and in achieving the goals planned ineducation in this way. In this respect, the function of science and nature activity in preschooleducational programs is gaining importance.This study aimed at determining the teacher views regarding the function of science andnature activities implemented in the pre-school educational institutions.This is a survey study carried out in 16 primary schools affiliated with Ministry ofEducation in Eskisehir city centre in 2005-2006 educational year. 20 pre-schoolteachers were interviewed for the study.The data were obtained through semi-structured interview which is one of thequalitative data collection instrument. The data were analyzed descriptively and the dataobtained were transformed into numerical terms. Later, the data were interpreted basedon these numbers.The data obtained from the study suggest that all pre-school teachers think that scienceand nature activities are of great importance for children. The study revealed that mostof the pre-school teachers think that these activities mostly contribute to cognitive andthen social, psychomotor, language, and emotional developments of childrenrespectively. In addition, it was found out that teachers taught opposite concepts more inscience and nature activities; however, they did not put necessary effort in teaching thesubjects that are difficult to teach such as sound, electricity, and light and they did notinclude the science and nature activities in their daily programs. The study revealed thatwithin the scope of science and nature activities, the teachers conducted field trips,experiments, observations, plant growing and animal feeding activities; however, theyrarely conducted studies such as baking a cake, making pickle, etc., playing witheducational toys, benefiting from concept maps, and inviting a visitor to classroom allof which are within the scope of these activities. Moreover, it was found out that almostall of the teachers experienced some problems while implementing science and natureactivities such as lack of materials, facing problems in organizing trips, crowdedclassrooms, inappropriate physical conditions of classrooms, problems originating fromteachers, not allowing the use of resources in schools and pre-school teachers generatedsolutions to these problems according to themselves. In order to implement theseactivities as intended, the teachers made some suggestions such as conducting scienceand nature activities frequently, paying more attention to having genuine and sufficientnumber of materials, making science and nature corner effective and interesting,teachers? being willing, investigative and open to individual development, planningactivities very carefully and conducting their pre-tests, carrying out in-serviceeducational seminars for teachers, encouraging children to search, investigate andcreativity by motivating their curiosity.